Διατροφή
Μπορούν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα να είναι εθιστικά; Είναι ένα ερώτημα που οι ερευνητές εξετάζουν εδώ και χρόνια, καθώς οι ανθυγιεινές δίαιτες συχνά τροφοδοτούνται από τροφές γεμάτες με επεξεργασμένους υδατάνθρακες και πρόσθετα λίπη.
Για να βρεθεί μια απάντηση, μια νέα ανάλυση του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν (U-M) και του Virginia Tech έλαβε τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν στις ΗΠΑ ώστε το 1988 να αποδειχτεί ότι το κάπνισμα ήταν εθιστικό και τα εφάρμοσε στα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Με βάση τα κριτήρια που ορίζονται για τον καπνό στα τσιγάρα, τα ευρήματα δείχνουν ότι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι εξίσου εθιστικά, είπαν η επικεφαλής συγγραφέας Ashley Gearhardt, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο U-M και η Alexandra DiFeliceantonio, επίκουρη καθηγήτρια στο Fralin Biomedical Research Institute στο Virginia Tech.
Μάλιστα, η δυνατότητα εθισμού για τρόφιμα όπως πατατάκια, μπισκότα, παγωτό και τηγανητές πατάτες μπορεί να είναι ένας βασικός παράγοντας που συμβάλλει στο υψηλό κόστος της δημόσιας υγείας εξαιτίας φθηνών, εύκολα διαθέσιμων και πολύ επεξεργασμένων τροφίμων, είπαν οι ερευνητές.
Ίδια κριτήρια εθισμού
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο τρέχον τεύχος του Addiction, προσφέρει στοιχεία ότι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα πληρούν τα ίδια κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του τσιγάρου ως εθιστική ουσία:
- Ενεργοποιούν την καταναγκαστική χρήση όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να σταματήσουν ή να το μειώσουν (ακόμα και όταν αντιμετωπίζουν απειλητικές για τη ζωή ασθένειες όπως ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις)
- Μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που νιώθουμε και να προκαλέσουν αλλαγές στον εγκέφαλο παρόμοιας έκτασης με τη νικοτίνη στα προϊόντα καπνού
- Είναι ιδιαίτερα ισχυρά στο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου
- Πυροδοτούν έντονες ορμές και επιθυμία
“Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κανένας βιοδείκτης στον εγκέφαλο που να μας λέει αν κάτι είναι εθιστικό ή όχι”, είπε η Gearhardt. “Ο προσδιορισμός ότι τα προϊόντα καπνού ήταν εθιστικά συνοψίζονται πραγματικά σε αυτά τα τέσσερα κριτήρια, τα οποία έχουν αντέξει σε δεκαετίες επιστημονικής αξιολόγησης. Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα πληρούν κάθε ένα από αυτά τα κριτήρια”.
Η DiFeliceantonio είπε ότι η ικανότητα των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων να παρέχουν άμεσα αφύσικα υψηλές δόσεις επεξεργασμένων υδατανθράκων και λίπους φαίνεται κλειδί για την εθιστική τους δυνατότητα.
Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν πολύπλοκες ουσίες που δεν μπορούν να απλοποιηθούν σε έναν μόνο χημικό παράγοντα που δρα μέσω ενός συγκεκριμένου κεντρικού μηχανισμού. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τα βιομηχανικά προϊόντα καπνού, τα οποία περιέχουν χιλιάδες χημικές ουσίες συμπεριλαμβανομένης της νικοτίνης, είπε η Gearhardt.
Μην… εθελοτυφλούμε για τους κινδύνους δημόσιας υγείας από τα πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα
Όταν εκείνη η έκθεση περί κριτηρίων εθισμού στα τσιγάρα κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ πριν από περισσότερα από 30 χρόνια, τα προϊόντα καπνού ήταν η μεγαλύτερη αιτία θανάτου που μπορούσε να προληφθεί. Αλλά πολλοί άνθρωποι και καπνοβιομηχανίες αντιστάθηκαν στην αποδοχή της εθιστικής και επιβλαβούς φύσης τους.
“Αυτό καθυστέρησε την εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης δημόσιας υγείας, η οποία στοίχισε εκατομμύρια ζωές”, δήλωσε η Gearhardt, διευθύντρια στο εργαστήριο Επιστήμης και Θεραπείας Τροφίμων και Εθισμού στο U-M.
“Όταν συνειδητοποιήσαμε ότι τα προϊόντα καπνού ήταν εθιστικά, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι το κάπνισμα δεν ήταν απλώς μια επιλογή των ενηλίκων, αλλά ότι οι άνθρωποι είχαν εθιστεί και δεν μπορούσαν να σταματήσουν ακόμη και όταν το ήθελαν πραγματικά. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει και με τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Και αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό επειδή τα παιδιά αποτελούν κύριο στόχο της διαφήμισης αυτών των προϊόντων”.
Η κακή διατροφή στην οποία κυριαρχούν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα συμβάλλουν πλέον σε θανάτους που μπορούν να προληφθούν όσο το τσιγάρο. Παρόμοια με τα προϊόντα καπνού, η βιομηχανία τροφίμων σχεδιάζει τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντισταθούμε σε αυτά, είπαν οι ερευνητές.
