Τα πρόσθετα τροφίμων είναι ουσίες που προστίθενται στα τρόφιμα για να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν την ασφάλεια, τη φρεσκάδα, τη γεύση, την υφή ή την εμφάνισή τους.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όλα τα πρόσθετα τροφίμων, από τα γλυκαντικά έως τις χρωστικές, αξιολογούνται προτού επιτραπεί η χρήση τους σε τρόφιμα.
Διαφορετικοί τύποι πρόσθετων τροφίμων έχουν αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς η παρασκευή τροφίμων σε μεγάλη κλίμακα είναι πολύ διαφορετική από την παρασκευή τους σε μικρή κλίμακα στο σπίτι. Τα πρόσθετα απαιτούνται για να διασφαλιστεί ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα παραμένουν ασφαλή και σε καλή κατάσταση καθώς ταξιδεύουν μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων από τα εργοστάσια ή τις βιομηχανικές κουζίνες στις αποθήκες και τα καταστήματα και, τελικά, στο πιάτο μας.
Ορισμένα συστατικά τροφίμων χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες ως συντηρητικά – όπως το αλάτι (σε είδη κρέατος όπως το μπέικον ή στα αποξηραμένα ψάρια), η ζάχαρη (στη μαρμελάδα) ή το διοξείδιο του θείου (στο κρασί). Αντίστοιχα, ορισμένα πρόσθετα χρησιμοποιούνται για να βελτιώσουν την εμφάνιση των τροφίμων, όπως το χρώμα τους.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση όλα τα πρόσθετα τροφίμων προσδιορίζονται από έναν αριθμό Ε.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) αξιολογεί την ασφάλεια νέων προσθέτων τροφίμων ή προτεινόμενες νέες χρήσεις υπαρχόντων προσθέτων τροφίμων προτού εγκριθούν για χρήση στην ΕΕ. Επαναξιολογεί επίσης τα πρόσθετα τροφίμων που έχουν λάβει έγκριση για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι ακόμα κατάλληλα για χρήση.
Τα πρόσθετα τροφίμων περιλαμβάνονται πάντα στις λίστες συστατικών των τροφίμων στα οποία χρησιμοποιούνται. Οι ετικέτες των προϊόντων πρέπει να προσδιορίζουν τόσο τη λειτουργία του πρόσθετου στο τελικό τρόφιμο (π.χ. χρώμα, συντηρητικό) όσο και τη συγκεκριμένη ουσία που χρησιμοποιείται είτε με αναφορά στον κατάλληλο αριθμό Ε είτε στην ονομασία του (π.χ. E 415 ή Xanthan gum).
Μύθοι και αλήθειες για τα πρόσθετα τροφίμων
Μύθος: Όλα τα πρόσθετα είναι επικίνδυνα χημικά που παρασκευάζονται συνθετικά
Αλήθεια: Υπάρχουν τόσο φυσικά όσο και πρόσθετα που παρασκευάζονται συνθετικά
Μύθος: Δεν χρειαζόμαστε κανένα Ε
Αλήθεια: Τα πρόσθετα επιτελούν τεχνολογικό σκοπό στα τρόφιμα όπως η συντήρηση ή η βελτίωση των οργανοληπτικών τους χαρακτηριστικών
Μύθος: Τα Ε κάνουν κακό στην υγεία μας
Αλήθεια: Τα πρόσθετα που έχουν κωδικό Ε είναι εγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση προς χρήση στις επιτρεπόμενες κατά περίπτωση ποσότητες
Αλήθεια: Τα πρόσθετα αξιολογούνται συνεχώς ως προς την ασφάλειά τους από ειδικές επιστημονικές επιτροπές
Αλήθεια: Απαιτείται η χρήση τους σε λογικά πλαίσια και μόνο στα επιτρεπόμενα ποσοστά
Αλήθεια: Πολλές φορές κάνουν ασφαλές το τρόφιμο