Ψωρίαση: Πώς συνδέεται με τη διατροφή – Τι να τρώτε και τι όχι

Διάφορες θεραπείες είναι διαθέσιμες για την ψωρίαση, από δερματικές αλοιφές έως φάρμακα που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί όμως η ανακούφιση των συμπτωμάτων αυτής της κοινής πάθησης να είναι τόσο απλή, όσο η αλλαγή των τροφών που τρώμε;

Για τους περισσότερους που ζουν με ψωρίαση, η διατροφή μπορεί να παίζει μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι νομίζετε στο πώς το σώμα μας χειρίζεται τη φλεγμονή. Η Margaret Wesdock, εγγεγραμμένη διαιτολόγος στο Johns Hopkins Medicine, προσφέρει πληροφορίες σχετικά με το ποιες τροφές πρέπει να τρώτε και ποιες να αποφεύγετε εάν έχετε ψωρίαση.

Τι σχέση έχει η ψωρίαση με τη διατροφή

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή του δέρματος. “Ο οργανισμός λανθασμένα επιτίθεται στον δικό του ιστό”, εξηγεί η Wesdock. “Αρχίζει να υπερπαράγει κύτταρα του δέρματος, τα οποία σχηματίζουν πλάκες στην επιδερμίδα”. Οι πλάκες είναι κόκκινες, φολιδωτές κηλίδες που μπορεί να σας προκαλούν φαγούρα, ή πόνο. Μερικές φορές η ψωρίαση συνοδεύεται από ψωριασική αρθρίτιδα, μια φλεγμονώδη κατάσταση των αρθρώσεων.

Καμία από αυτές τις καταστάσεις δεν προκαλείται από οτιδήποτε τρώτε, αλλά υπάρχει μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ της διατροφής σας και της ψωρίασης. Πολλές τροφές είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή σε όλο το σώμα. Σε μερικούς ανθρώπους, αυτός ο εκτεταμένος ερεθισμός μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης.

Μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικά με το πώς ορισμένες τροφές προκαλούν μια φλεγμονώδη απόκριση. Έρευνες υποδηλώνουν ότι ορισμένα τρόφιμα, ειδικά τα πολύ επεξεργασμένα, θέτουν τους αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού σε υπερένταση.

Για παράδειγμα, τα λιπαρά τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή στον λιπώδη ιστό (σωματικό λίπος), που βρίσκεται σε όλο το σώμα. Η συνεχιζόμενη φλεγμονή του λιπώδους ιστού (συχνή σε άτομα που είναι υπέρβαρα, ή παχύσαρκα) αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ψωρίασης. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιακές παθήσεις και άλλες χρόνιες παθήσεις υγείας.

Ψωρίαση: Τροφές που πρέπει να αποφεύγετε

Πολλές από τις ίδιες τροφές με πολλές θερμίδες, που μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους και να αυξήσουν τον κίνδυνο για παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιακές παθήσεις, είναι επίσης φλεγμονώδεις. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες φλεγμονωδών τροφών, που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης.

Αλκοόλ

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ κάνει το ήπαρ να υπερλειτουργεί. Πρέπει να παράγει χημικές ουσίες για να μεταβολίσει το αλκοόλ, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια φλεγμονή, εάν πίνετε πολύ, ή τακτικά. Το αλκοόλ μπορεί επίσης να βλάψει τα καλά βακτήρια στο έντερο, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονή στο κόλον και το έντερο.

Γαλακτοκομικά

Πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα τείνουν να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή. Τα προϊόντα που περιέχουν αγελαδινό γάλα περιέχουν επίσης καζεΐνη, μια πρωτεΐνη που μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να χωνέψουν. Τα άτομα που έχουν δυσανεξία στην λακτόζη δεν έχουν αρκετό από το πεπτικό ένζυμο λακτάση (lactase). Ο χρόνιος γαστρεντερικός ερεθισμός από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή. Για μερικούς, τα συμπτώματα της ψωρίασης βελτιώνονται όταν κόβουν τα γαλακτοκομικά από τη διατροφή τους.

Τρόφιμα που περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες

Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, λευκό ρύζι, λευκά ζυμαρικά, αρτοσκευάσματα και ορισμένα δημητριακά πρωινού) θεωρούνται πολύ επεξεργασμένες τροφές. Τους έχουν αφαιρέσει τις φυτικές ίνες και τους ολόκληρους σπόρους και τείνουν να περιέχουν πολλή ζάχαρη, η οποία μπορεί να προκαλέσει αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες αυξάνουν επίσης τα τελικά παράγωγα προηγμένης γλυκοζυλίωσης, τα οποία είναι ουσίες στο αίμα σας που μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή.

Τροφές με κορεσμένα και τρανς λιπαρά

Τα λίπη στο κόκκινο κρέας, το τυρί, τα τηγανητά, τη μαργαρίνη, τα fast foods και τα πολύ επεξεργασμένα σνακ (π.χ. πατατάκια) είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή στο σώμα. Αυτά τα λίπη αυξάνουν την ποσότητα της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL) στο αίμα, η οποία είναι γνωστή και ως “κακή χοληστερόλη”. Μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει σχέση μεταξύ του υπερβολικού λίπους στο σώμα και της ανάπτυξης ψωρίασης και επιδείνωσης των συμπτωμάτων της ψωρίασης.

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετη ζάχαρη

Τα προστιθέμενα σάκχαρα στα αναψυκτικά, τους χυμούς φρούτων, τα γλυκίσματα και τα αρτοσκευάσματα διαφέρουν από τα φυσικά σάκχαρα σε φυσικά τρόφιμα, όπως τα φρούτα. Το σώμα παράγει ινσουλίνη για να επεξεργαστεί τη ζάχαρη, αλλά η υπερβολική πρόσθετη ζάχαρη αναγκάζει τον οργανισμό να αποθηκεύσει αυτή την επιπλέον ενέργεια στα λιπώδη κύτταρα. Αυτό φυσικά αυξάνει τον λιπώδη ιστό. Οι τροφές με πολλά πρόσθετα σάκχαρα μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα κάποιων φλεγμονωδών πρωτεϊνών, που ονομάζονται κυτοκίνες. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα τεχνητά γλυκαντικά, όπως η ασπαρτάμη, μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε χρόνια φλεγμονή.

Τροφές που περιέχουν γλουτένη

Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με ψωρίαση τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά κοιλιοκάκης. Σε άτομα με κοιλιοκάκη, η γλουτένη (μια πρωτεΐνη στο σιτάρι και σε ορισμένα άλλα δημητριακά) πυροδοτεί μια αυτοάνοση απόκριση, που κάνει το σώμα να επιτεθεί στους ιστούς του λεπτού εντέρου. Τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τη γλουτένη. Αλλά και ορισμένα άτομα χωρίς τη νόσο έχουν διαπιστώσει, ότι η μείωση της γλουτένης στη διατροφή τους, μειώνει επίσης τις εξάρσεις της ψωρίασης.

Πώς μπορείτε να μετρήσετε τη φλεγμονή στο σώμα

Αν και ορισμένες τροφές είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή, δεν αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο σε αυτές. “Είχα μερικούς ασθενείς που ένιωθαν ότι το σιτάρι χειροτέρευε την ψωρίασή τους. Μια άλλη ασθενής παρατήρησε περισσότερες εξάρσεις όταν έτρωγε ξηρούς καρπούς”, λέει η Wesdock.

Ορισμένες εξετάσεις μπορούν να μετρήσουν τη φλεγμονή με βιοδείκτες. Πρόκειται για ουσίες στο αίμα, που αυξάνονται όταν το σώμα σας αντιδρά με συγκεκριμένο τρόπο σε τροφές, όπως τα λίπη και η ζάχαρη. Για παράδειγμα, μια απλή εξέταση μπορεί να ελέγξει για αυξημένα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στο αίμα σας. Το ήπαρ παράγει επιπλέον CRP εάν υπάρχει φλεγμονή στο σώμα. Οι γιατροί μπορεί να χρησιμοποιήσουν αυτό το τεστ για να καθορίσουν πόσο πιθανό είναι να αναπτύξετε μια χρόνια πάθηση, όπως καρδιακή νόσο.

Ψωρίαση: Τροφές που πρέπει να τρώτε

Ακριβώς όπως ορισμένα τρόφιμα προκαλούν φλεγμονή, άλλα μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμησή της. Γενικά, η ισορροπημένη διατροφή με ολόκληρες τροφές είναι η καλύτερη προσέγγιση για την μείωση της φλεγμονής. Μπορεί να μειώσει τις εξάρσεις της ψωρίασης, ή να κάνει τα συμπτώματά σας λιγότερο σοβαρά. Ακολουθώντας μια μεσογειακή διατροφή για ψωριασική αρθρίτιδα, ή ψωρίαση μπορεί επίσης να μειώσει τη χρόνια φλεγμονή που συμβάλλει σε καρδιακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, καρκίνο και άλλες παθήσεις.

Οι καλύτερες τροφές εάν έχετε ψωρίαση περιλαμβάνουν:

• Ψάρια, άπαχη πρωτεΐνη, ή πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης, όπως το tofu και το tempeh
• Φρούτα και λαχανικά
• Όσπρια (φασόλια και φακές)
• Ξηροί καρποί και σπόροι
• Ελαιόλαδο
• Μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά
• Ολόκληροι σπόροι (προϊόντα ολικής άλεσης)

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι βιταμίνες, ή τα συμπληρώματα βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ψωρίασης. Ο καλύτερος τρόπος για να πάρετε όλες τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειάζεστε είναι από τις τροφές που καταναλώνετε. Αλλά είναι γενικά ασφαλές να παίρνετε μια καθημερινή πολυβιταμίνη. Μιλήστε με τον γιατρό σας για άλλα συμπληρώματα που μπορεί να είναι κατάλληλα για τις ανάγκες σας.

Πώς μπορώ να ξεκινήσω μια διατροφή για έλεγχο της ψωρίασης;

Εάν πρόκειται να αλλάξετε τη διατροφή σας για να καταπολεμήσετε την ψωρίαση, η Wesdock συνιστά να ξεκινήσετε σταδιακά. Η μετάβαση σε μια εξαιρετικά περιοριστική διατροφή δεν είναι συνήθως βιώσιμη μακροπρόθεσμα και μπορεί να σας στερήσει από σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Αντ’ αυτού, ξεκινήστε κόβοντας ορισμένες εξαιρετικά επεξεργασμένες τροφές.

Αντικαταστήστε τα αρτοσκευάσματα και τα μπισκότα με φρέσκα φρούτα. Επιλέξτε τσάι από βότανα, ή νερό εμποτισμένο με φρέσκα φρούτα, μέντα, ή αγγούρι. Εάν πιστεύετε ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο τρόφιμο, ή συστατικό που προκαλεί έξαρση της ψωρίασης, μιλήστε με τον γιατρό σας, ή έναν διαιτολόγο.

Το υπερβολικό βάρος μπορεί επίσης να επιδεινώσει την ψωρίαση. Επομένως είναι σώφρον να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους που περιλαμβάνει λιγότερες θερμίδες και μικρότερες μερίδες. Οποιαδήποτε διατροφή θεραπείας ψωρίασης θα πρέπει να συνοδεύεται από υγιεινές επιλογές τρόπου ζωής. Κοιμηθείτε πολύ, ασκηθείτε τακτικά και προσπαθήστε να μειώσετε το άγχος στη ζωή σας. Εάν καπνίζετε, μιλήστε με τον γιατρό σας για ένα πλάνο διακοπής.