Σοκολάτα: Διατροφικά οφέλη και κίνδυνοι για την υγεία μας

Η σοκολάτα προέρχεται ιστορικά από τους τροπικούς σπόρους κακάο Theobroma. Η παλαιότερη καταγεγραμμένη χρήση τους χρονολογείται από τον πολιτισμό των Olmec στην Αμερική. Μετά την ευρωπαϊκή ανακάλυψη της Αμερικής, η σοκολάτα έγινε πολύ δημοφιλής στον ευρύτερο κόσμο και η ζήτησή της εκτοξεύθηκε.

Η σοκολάτα έχει γίνει από τότε ένα δημοφιλές προϊόν διατροφής, που εκατομμύρια ανθρώπων απολαμβάνουν κάθε μέρα, χάρη στη μοναδική, πλούσια και γλυκιά γεύση της.

Αλλά τι αποτέλεσμα έχει η σοκολάτα στην υγεία μας;

Σοκολάτα: Οφέλη

Η σοκολάτα “κατηγορείται” λόγω του υψηλού περιεχομένου της σε λιπαρά και ζάχαρη. Η κατανάλωσή της συνδέεται με την ακμή, την παχυσαρκία, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τη στεφανιαία νόσο και τον διαβήτη.

Ωστόσο, σύμφωνα με μια επισκόπηση των επιδράσεων της σοκολάτας στην υγεία του ανθρώπου, δεν είναι τόσο άσχημα τα πράγματα. Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι το κακάο, το βασικό συστατικό της σοκολάτας, περιέχει βιολογικά δραστικές φαινολικές ενώσεις.

Αυτό έχει αλλάξει τις απόψεις των ανθρώπων για τη σοκολάτα και έχει διεγείρει την έρευνα για το πώς μπορεί να επηρεάσει τη γήρανση και προβλήματα όπως το οξειδωτικό στρες, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και η αθηροσκλήρωση.

Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της σοκολάτας έχουν διάφορα οφέλη για την υγεία. Όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα της σοκολάτας σε κακάο, τόσο περισσότερα οφέλη αυτή παρέχει.

Η κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να έχει τα ακόλουθα οφέλη:

• μείωση στα επίπεδα χοληστερόλης
• πρόληψη στην γνωστική παρακμή
• μείωση στον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα πιθανά οφέλη για την υγεία που αναφέρονται παρακάτω προέρχονται από μεμονωμένες μελέτες. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί ότι η κατανάλωση σοκολάτας μπορεί πραγματικά να βελτιώσει την υγεία των ανθρώπων.

Επιπλέον, οι περισσότερες σοκολάτες στο εμπόριο δεν περιέχουν μόνο κακάο. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα οφέλη και οι κίνδυνοι οποιωνδήποτε άλλων συστατικών, όπως η ζάχαρη και το λίπος.

1) Χοληστερόλη

Μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο The Journal of Nutrition, δείχνει ότι η κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LDL), γνωστής και ως «κακή” χοληστερόλη.

Οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν εάν οι σοκολάτες που περιέχουν φυτικές στερόλες (PS) και φλαβανόλες κακάου (CF) έχουν κάποια επίδραση στα επίπεδα χοληστερόλης. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα: «Η τακτική κατανάλωση σοκολάτας που περιέχει PS και CF, ως μέρος μιας χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά διατροφής, μπορεί να συμβάλλει θετικά στην καρδιαγγειακή υγεία, μειώνοντας τη χοληστερόλη και βελτιώνοντας την αρτηριακή πίεση».

2) Γνωστική λειτουργία

Επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ υποστηρίζουν, ότι η κατανάλωση δύο φλιτζανιών ζεστής σοκολάτας την ημέρα θα μπορούσε να βοηθήσει να διατηρηθεί ο εγκέφαλος υγιής και να μειωθεί η μείωση της μνήμης στους ηλικιωμένους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ζεστή σοκολάτα βοήθησε να βελτιωθεί η ροή του αίματος σε μέρη του εγκεφάλου όπου χρειαζόταν.

Ο επικεφαλής συγγραφέας δήλωσε:

«Καθώς διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου χρειάζονται περισσότερη ενέργεια για να ολοκληρώσουν τα καθήκοντά τους, χρειάζονται επίσης μεγαλύτερη ροή αίματος. Αυτή η σχέση, που ονομάζεται νευροαγγειακή σύζευξη, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε ασθένειες όπως η νόσος του Alzheimer«.

Τα αποτελέσματα ενός εργαστηριακού πειράματος, που δημοσιεύθηκε το 2014, έδειξαν ότι ένα εκχύλισμα κακάο, που ονομάζεται lavado, μπορεί να μειώσει ή να αποτρέψει βλάβες στις νευρικές οδούς που βρίσκονται σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Αυτό το εκχύλισμα θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβράδυνση των συμπτωμάτων, όπως η γνωστική παρακμή.

Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2016 στο περιοδικό Appetite, επίσης δείχνει ότι η κατανάλωση σοκολάτας τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα θα μπορούσε να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία.

3) Καρδιακές παθήσεις

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στην έγκυρη επιστημονική επιθεώρηση BMJ, δείχνει ότι η κατανάλωση σοκολάτας θα μπορούσε να βοηθήσει να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιακών παθήσεων κατά το ένα τρίτο!

Με βάση τις παρατηρήσεις τους, οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υψηλότερα επίπεδα κατανάλωσης σοκολάτας θα μπορούσαν να συνδεθούν με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιομεταβολικών διαταραχών. Ζητούν, ωστόσο, περαιτέρω πειραματικές μελέτες για να επιβεβαιώσουν εάν η κατανάλωση σοκολάτας είναι ευεργετική για την καρδιά.

4) Εγκεφαλικό επεισόδιο

Καναδοί επιστήμονες, σε μεγάλη μελέτη που περιελάμβανε 44.489 άτομα, διαπίστωσαν ότι όσοι κατανάλωναν σοκολάτα ήταν 22% λιγότερο πιθανό να παρουσιάσουν εγκεφαλικό επεισόδιο από όσους δεν το έκαναν. Επίσης, εκείνοι που είχαν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, αλλά κατανάλωναν συστηματικά σοκολάτα είχαν 46% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν ως αποτέλεσμα του εγκεφαλικού!

Μια περαιτέρω μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Heart το 2015, παρακολούθησε την επίδραση της διατροφής στη μακροχρόνια υγεία των 25.000 ανδρών και γυναικών. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η κατανάλωση μέχρι 100 γραμμαρίων σοκολάτας κάθε μέρα μπορεί να συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου.

5) Ανάπτυξη του εμβρύου

Η κατανάλωση 30 g σοκολάτας κάθε μέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να ωφελήσει την ανάπτυξη του εμβρύου, σύμφωνα με μια μελέτη που παρουσιάστηκε το 2016 στο ετήσιο Συνέδριο Εγκυμοσύνης της Εταιρείας για τη Μητρική Εμβρυϊκή Ιατρική, που έγινε στην Ατλάντα.

6) Αθλητικές επιδόσεις

Τα ευρήματα μελέτης, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Journal of the International Society of Sports Nutrition, υποδεικνύουν ότι ακόμα και μια μικρή ποσότητα μαύρης σοκολάτας μπορεί να αυξήσει τη διαθεσιμότητα οξυγόνου κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης.

“Ανοιχτόχρωμη” και “σκουρόχρωμη” σοκολάτα

Οι παραγωγοί λευκής, γάλακτος σοκολάτας υποστηρίζουν, ότι το προϊόν τους είναι καλύτερο για την υγεία, επειδή περιέχει γάλα και το γάλα παρέχει πρωτεΐνες και ασβέστιο. Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της μαύρης σοκολάτας επισημαίνουν την υψηλότερη περιεκτικότητα σε σίδηρο και τα επίπεδα αντιοξειδωτικών στο δικό τους προϊόν.

Όσο πιο “σκουρόχρωμη” είναι η σοκολάτα, τόσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητά της σε κακάο. Έτσι, θεωρητικά, αντίστοιχα υψηλότερο είναι και το επίπεδο αντιοξειδωτικών που θα περιέχει. Ωστόσο, τα θρεπτικά συστατικά ποικίλλουν ευρέως στις εμπορικά διαθέσιμες σοκολάτες, ανάλογα με το εμπορικό σήμα και τον τύπο που επιλέγετε. Είναι καλύτερα να ελέγχετε την ετικέτα, εάν θέλετε να είστε σίγουροι για τα θρεπτικά συστατικά.

Σοκολάτα: Κίνδυνοι και προφυλάξεις

Η σοκολάτα μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία, αλλά μπορεί να έχει και κάποια αρνητικά αποτελέσματα.

• Αύξηση βάρους: Μερικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση σοκολάτας συνδέεται με χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και επίπεδο λίπους.
• Ωστόσο, η σοκολάτα μπορεί να έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες λόγω της ζάχαρης και του λίπους, που περιέχει.
• Περιεκτικότητα σε ζάχαρη: Η υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα στις περισσότερες σοκολάτες μπορεί επίσης να αποτελέσει αιτία διάβρωσης των δοντιών.
• Ημικρανία: Μερικοί άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν αύξηση στις ημικρανίες όταν καταναλώνουν τακτικά σοκολάτα, λόγω της τυραμίνης, της ισταμίνης και της φαινυλαλανίνης του κακάο. Ωστόσο, οι έρευνες επάνω σε αυτό το θέμα δεν είναι καταληκτικές.
• Υγεία των οστών: Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η σοκολάτα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην οστική δομή και οστεοπόρωση. Τα αποτελέσματα μιας μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο The American Journal of Clinical Nutrition, έδειξαν, ότι οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που κατανάλωναν σοκολάτα κάθε μέρα είχαν χαμηλότερη οστική πυκνότητα και υγεία.
• Βαρέα μέταλλα: Κάποιες σκόνες κακάο και ράβδοι σοκολάτας μπορεί να περιέχουν υψηλά επίπεδα καδμίου και μολύβδου, τα οποία είναι τοξικά για τους νεφρούς, τα οστά και άλλους ιστούς του σώματος.

Το 2017, η Consumer Lab εξέτασε 43 προϊόντα σοκολάτας και διαπίστωσε ότι σχεδόν όλες οι σκόνες κακάο περιείχαν περισσότερο από 0,3 mcg καδμίου ανά μερίδα, δηλαδή το μέγιστο ποσό που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO).

Συνολικά, η κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία, αλλά κρύβει και κινδύνους. Όπως πάντα, το μέτρο στην διατροφή είναι το κλειδί για καλύτερη υγεία.