Διπολική διαταραχή: Τα τρία στάδια και τα συμπτώματα για το καθένα

Η διπολική διαταραχή χαρακτηρίζεται από σοβαρές αλλαγές στη διάθεση και τα επίπεδα ενέργειας.

Παρόμοια με άλλες ψυχικές διαταραχές, η διπολική διαταραχή μπορεί να εμφανιστεί σε στάδια. Αυτά τα στάδια δεν ορίζονται πάντα με σαφήνεια ούτε και με κάποια συγκεκριμένη σειρά.

Ποια είναι τα στάδια της διπολικής διαταραχής

Η διπολική διαταραχή ποικίλλει ευρέως από άτομο σε άτομο, αλλά γενικά περιγράφεται με τα ακόλουθα στάδια:

1. Πρώιμο ή πρόδρομο στάδιο: Χρόνια πριν από την έναρξη ενός μανιακού ή καταθλιπτικού επεισοδίου, μπορεί να αρχίσετε να παρατηρείτε αλλαγές στη διάθεση, τη συμπεριφορά ή την ικανότητά σας να λειτουργήσετε. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν άγχος, κατάθλιψη ή δυσκολία στον ύπνο.
2. Οξύ στάδιο: Κατά το οξύ στάδιο, αντιμετωπίζετε πλήρη επεισόδια μανίας, κατάθλιψης ή συνδυασμό των δύο.
3. Στάδιο συντήρησης: Στο στάδιο συντήρησης, στόχος είναι να διαχειριστείτε τη διαταραχή σας και να μείνετε σταθεροί μέσω φαρμακευτικής αγωγής και θεραπείας.

Τα επεισόδια διάθεσης στη διπολική διαφέρουν επίσης. Περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• μανία
• υπομανία (μια λιγότερο σοβαρή μορφή μανίας)
• κατάθλιψη
• μικτά χαρακτηριστικά (κατάθλιψη και μανία μαζί)

Η σοβαρότητα και η διάρκεια αυτών των επεισοδίων διαφέρει επίσης από άτομο σε άτομο. Διαφέρουν κυρίως ανάλογα με τον τύπο της διπολικής διαταραχής που έχετε.

Η διπολική διαταραχή μπορεί να χωριστεί στους ακόλουθους τύπους:

• Διπολική διαταραχή Ι: Η διάγνωση της διπολικής Ι απαιτεί την παρουσία τουλάχιστον ενός μανιακού επεισοδίου. Αν και τα καταθλιπτικά επεισόδια είναι κοινά, δεν απαιτούνται για μια διπολική διάγνωση Ι. Μικτά επεισόδια μπορεί επίσης να εμφανιστούν στη διπολική Ι.
• Διπολική διαταραχή ΙΙ: Η διάγνωση της διπολικής ΙΙ περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα υπομανιακό επεισόδιο και ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Δεν μπορεί να υπάρχει πλήρες μανιακό επεισόδιο. Έρευνες δείχνουν ότι τα καταθλιπτικά επεισόδια τείνουν να είναι πιο σοβαρά (πιο συχνά, πιο μακροχρόνια και πιο έντονα) στη διπολική ΙΙ παρά στη διπολική Ι.
• Κυκλοθυμική διαταραχή: Η κυκλοθυμική διαταραχή χαρακτηρίζεται από πολλαπλά επεισόδια υπομανιακών και καταθλιπτικών συμπτωμάτων που διαρκούν τουλάχιστον 2 χρόνια. Αλλά τα συμπτώματα δεν πληρούν ακριβώς τα κριτήρια για ένα υπομανιακό ή καταθλιπτικό επεισόδιο.

Μανία

Η μανία περιλαμβάνει μια ασυνήθιστα ανεβασμένη διάθεση, αύξηση της ενέργειας και έντονη συμπεριφορά που εστιάζει σε διάφορους στόχους κάθε φορά. Το επίπεδο ενέργειας και συμπεριφοράς είναι μια ξεχωριστή αλλαγή από τον τυπικό εαυτό σας και τείνει να είναι αισθητή στους άλλους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς ένα μανιακό επεισόδιο στη διπολική I πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 1 εβδομάδα και να διαρκεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα.

Τα συμπτώματα της μανίας μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• ασυνήθιστα υψηλή ενέργεια
• ακραία συναισθήματα ευτυχίας
• “μεγάλες” ιδέες και σχέδια
• αλαζονική και ναρκισσιστική συμπεριφορά
• μικρή επιθυμία για φαγητό ή ύπνο
• γρήγορη ομιλία
• παράλογος συλλογισμός ή αυταπάτες
• απόσπαση προσοχής
• αποφάσεις υψηλού κινδύνου ή εκτός χαρακτήρα
• ψυχωτικά χαρακτηριστικά (παραισθήσεις)

Υπομανία

Η υπομανία, η οποία είναι ένα κύριο χαρακτηριστικό της διπολικής ΙΙ, είναι μια λιγότερο σοβαρή μορφή μανίας που δεν παρεμβαίνει σημαντικά στην καθημερινή λειτουργία. Μάλιστα, μπορεί να αισθάνεται λιγότερο σαν διαταραχή και περισσότερο σαν φυσικός ενθουσιασμός.

Τα συμπτώματα της υπομανίας είναι ίδια με της μανίας, αλλά σε μικρότερο βαθμό.

Για να επιβεβαιωθεί, η υπομανία πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 4 συνεχόμενες ημέρες και να είναι παρούσα κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα.

Κατάθλιψη

Τα καταθλιπτικά επεισόδια στη διπολική διαταραχή οδηγούν σε κακή διάθεση ή απώλεια ευχαρίστησης στη ζωή. Έρευνες δείχνουν ότι τα καταθλιπτικά επεισόδια στη διπολική διαταραχή τείνουν να διαρκούν περισσότερο από τα επεισόδια μανίας ή υπομανίας. Τα επεισόδια διαρκούν τουλάχιστον 2 εβδομάδες, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να διαρκέσουν και μήνες.

Κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου, μπορεί να έχετε τα ακόλουθα συμπτώματα:

• ακραία θλίψη
• αισθήματα απελπισίας ή αναξιότητας
• πολύ χαμηλά επίπεδα ενέργειας
• δυσκολίες μνήμης και συγκέντρωσης
• απώλεια ενδιαφέροντος για μέχρι πρότινος αγαπημένες δραστηριότητες
• αισθήματα ενοχής
• χαμηλή όρεξη
• αϋπνία

Μικτά επεισόδια

Ένα μικτό επεισόδιο εμφανίζεται όταν τα συμπτώματα κατάθλιψης και μανίας συμβαίνουν μαζί. Είναι ουσιαστικά σαν να έχεις χαμηλή διάθεση με υψηλά επίπεδα ενέργειας.

Τα μικτά επεισόδια είναι σχετικά κοινά. Μια μελέτη του 2015 έδειξε ότι τέτοια “μεικτά χαρακτηριστικά” εμφανίστηκαν σε περίπου 34% των συμμετεχόντων με διπολική Ι και 33,8% των συμμετεχόντων με διπολική ΙΙ.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• εσωτερική ένταση
• γρήγορες, χειμαρρώδεις, αλλεπάλληλες και ανολοκλήρωτες σκέψεις
• ευερεθιστότητα
• οργή
• ξεσπάσματα σε κλάμα
• δυσκολία να αποκοιμηθείτε
• έντονα συναισθήματα

Συμπτώματα στο πρώιμο στάδιο της διπολικής διαταραχής

Αν και η διπολική διαταραχή εμφανίζεται συνήθως στη νεαρή ενήλικη ζωή, μπορεί επίσης να εμφανιστεί στην εφηβεία και την παιδική ηλικία.

Μια μακροχρόνια μελέτη 279 παιδιών με υψηλό κίνδυνο για διπολική διαταραχή έδειξε ότι οι παιδικές διαταραχές ύπνου και άγχους μπορεί να είναι σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες της διπολικής διαταραχής.

Τα συμπτώματα εκείνων που ανέπτυξαν διπολική διαταραχή (24,5%) συνήθως εκτυλίσσονταν με την ακόλουθη σειρά:

• μη ειδικά συμπτώματα όπως προβλήματα ύπνου και άγχους
• μικρά προβλήματα διάθεσης
• εφηβική κατάθλιψη
• πλήρης διπολική διαταραχή

Έρευνες δείχνουν ότι οι ακόλουθες παθήσεις είναι συνήθεις πρόδρομοι της διπολικής διαταραχής:

• αγχώδεις διαταραχές
• αλλαγές διάθεσης
• κυκλοθυμία
• μανιακά και υπομανιακά συμπτώματα
• ψυχωτικά χαρακτηριστικά στην κατάθλιψη
• πρώιμη έναρξη καταθλιπτικών επεισοδίων