Εγκεφαλικό επεισόδιο: Οι παράγοντες κινδύνου ανάλογα με το φύλο – Ο ρόλος των φαρμάκων για αδυνάτισμα

Δύο κορυφαίες ιατρικές εταιρείες των ΗΠΑ εξέδωσαν νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την προστασία από το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Σε αυτές αναγνωρίζονται για πρώτη φορά ξεχωριστοί παράγοντες κινδύνου με βάση το φύλο. Επιπλέον, συμπεριλαμβάνονται ειδικοί κίνδυνοι για τα διεμφυλικά άτομα και όσους κάνουν αλλαγή φύλου.

Γίνεται ακόμα ξεχωριστή αναφορά στα νέα φάρμακα για διαβήτη/αδυνάτισμα και στον δυνητικό ρόλο τους στη μείωση του κινδύνου.

Τις νέες οδηγίες υπογράφουν επιστήμονες από την Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (AHA) και την Αμερικανική Εταιρεία Εγκεφαλικών Επεισοδίων (ASA). Δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση Stroke.

Σε αυτές περιέχονται όλοι οι κλασικοί παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά επεισόδια, από το κάπνισμα έως την καθιστική ζωή και την ανθυγιεινή διατροφή. Συνιστώνται επίσης τακτικές εξετάσεις:

• Της αρτηριακής πίεσης
• Της χοληστερόλης
• Του σακχάρου
• Του σωματικού βάρους

Και αυτό, διότι υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, διαβήτης και παχυσαρκία είναι ισχυροί παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. Για προστασία από αυτά τα δεινά οι επιστήμονες συνιστούν μεσογειακή τύπου διατροφή και συστηματική φυσική δραστηριότητα.

Αναλόγως με το φύλο

Η καινοτομία στις νέες οδηγίες, όμως, είναι ότι οι AHA και ASA αναφέρουν για πρώτη φορά ξεχωριστούς παράγοντες κινδύνου για άνδρες και γυναίκες.

«Έως πρότινος, κάναμε γενικεύσεις διότι πιστεύαμε πως οι παράγοντες που θέτουν σε κίνδυνο τους άνδρες είναι ακριβώς ίδιοι για τις γυναίκες», εξήγησε αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο Κολλέγιο Ιατρικής Lerner της Cleveland Clinic. «Αυτό όμως δεν ήταν ακριβές».

Σύμφωνα με τις οδηγίες, στις γυναίκες υπάρχουν ορισμένες ειδικές καταστάσεις που αυξάνουν τις πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτές είναι:

Ορισμένες επιπλοκές της εγκυμοσύνης, όπως η υπέρταση κύησης και ο πρόωρος τοκετός. Συνιστάται θεραπεία της υπέρτασης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μέσα σε 6 εβδομάδες από τον τοκετό για να μειωθεί ο κίνδυνος αιμορραγικού εγκεφαλικού.

• Η ενδομητρίωση
• Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια
• Η πρόωρη εμμηνόπαυση
• Η λήψη ορμονούχων αντισυλληπτικών

Στους άνδρες ηλικίας 45 έως 80 ετών, ένας πρόσθετος παράγοντας κινδύνου είναι η λήψη τεστοστερόνης. Τα ευρήματα των κλινικών μελετών για τη λήψη της ορμόνης είναι αντικρουόμενα. Ωστόσο το 2015 η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) εξέδωσε προειδοποίηση για δυνητική αύξηση του κινδύνου. Αυτή πλέον συμπεριλαμβάνεται στις νέες οδηγίες.

Οι συγγραφείς των νέων οδηγιών αναφέρουν ακόμα πως αυξημένο κίνδυνο ενδέχεται να διατρέχουν οι διεμφυλικές γυναίκες και όσοι λαμβάνουν οιστρογόνα για επαναπροσδιορισμό του φύλου. Οι κλινικές μελέτες γι’ αυτό το θέμα είναι ακόμα περιορισμένες. Ωστόσο είναι ένα ενδεχόμενο που πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, τονίζουν.

Τα νέα φάρμακα για διαβήτη/αδυνάτισμα

Οι επιστήμονες συνιστούν επίσης στους γιατρούς να χορηγούν τα νέα φάρμακα για τον διαβήτη και το αδυνάτισμα (ανάλογα του GLP-1) στους ασθενείς με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα ή εγκατεστημένη καρδιοπάθεια.

Όπως εξηγούν, η σύστασή τους αυτή βασίζεται σε μεγάλες μελέτες των τελευταίων ετών. Μία από αυτές έδειξε ότι η σεμαγλουτίδη (Wegovy) μπορεί να μειώσει κατά 39% τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου στους διαβητικούς ασθενείς.

Επιπλέον, μεγάλη συνδυασμένη ανάλυση που δημοσιεύθηκε πέρυσι έδειξε πως τα ανάλογα του GLP-1 γενικώς μειώνουν κατά 27% τον κίνδυνο για εγκεφαλικό. Υπάρχουν τέλος μελέτες που δείχνουν ότι δρουν προστατευτικά ακόμα και σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς χωρίς διαβήτη.