Ελπίδες για θεραπεία με φάρμακα που μπορεί να αποτρέπουν τον καρκίνο στις γυναίκες με το «γονίδιο της Τζολί»

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ αναφέρουν ότι οι υγιείς γυναίκες με γονίδια που προκαλούν καρκίνο, μπορεί σύντομα να κάνουν προληπτική θεραπεία με φάρμακα που σήμερα χορηγούνται για τον προχωρημένο καρκίνο του μαστού.

Σε μεγάλη ανάλυση που πραγματοποίησαν ανακάλυψαν ότι τα ανοσοποιητικά κύτταρα στους μαστούς των υγιών γυναικών με μεταλλαγμένα γονίδια BRCA, δείχνουν σημάδια «εξάντλησης».

Η «εξάντληση» είναι μία μορφή κυτταρικής δυσλειτουργίας, εξηγούν οι ερευνητές. Η ανάπτυξή της σημαίνει ότι τα ανοσοκύτταρα δεν μπορούν να εξουδετερώσουν εκείνα που φέρουν τις επικίνδυνες μεταλλάξεις. Η δυσχέρεια αυτή μπορεί τελικά να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.

Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, όλοι μας φέρουμε γονίδια BRCA1 και BRCA2. Λίγοι όμως φέρουν τα μεταλλαγμένα, που αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών.

Τα ογκογονίδια αυτά είναι κληρονομούμενα. Υπολογίζεται ότι ένας στους 400 ανθρώπους φέρει τουλάχιστον μία μετάλλαξη σε γονίδιο BRCA. Οι γυναίκες μπορεί να επιλέξουν να κάνουν προληπτική αφαίρεση των μαστών ή και των ωοθηκών τους. Αυτό έκανε η ηθοποιός Αντζελίνα Τζολί το 2013 και το 2015, αντιστοίχως.

Ελπίδα η ανοσοθεραπεία

Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται «εξαντλημένα» ανοσοποιητικά κύτταρα σε μη-καρκινικό μαστικό ιστό, λένε οι ερευνητές. Τέτοιου είδους κύτταρα ανευρίσκονταν έως πρότινος μόνο σε γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο του μαστού.

Η ανίχνευσή τους και στις υγιείς γυναίκες, εγείρει την πιθανότητα να χρησιμοποιούνται προληπτικά τα σύγχρονα ανοσοθεραπευτικά φάρμακα. Η ανοσοθεραπεία σήμερα χορηγείται για την καταπολέμηση του καρκίνου και όχι για την πρόληψή του.

Οι επιστήμονες ήδη έλαβαν χρηματοδότηση από τον οργανισμό Cancer Research UK για να εξετάσουν σε ποντίκια εάν η ανοσοθεραπεία προλαμβάνει τον καρκίνο. Εάν αποδειχθεί αποτελεσματική, θα ανοίξει ο δρόμος για να γίνει πιλοτική κλινική μελέτη σε γυναίκες με μεταλλαγμένα γονίδια BRCA1 ή BRCA2.

Η μεγαλύτερη βάση δεδομένων

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Nature Genetics. Όπως γράφουν οι επιστήμονες, δημιούργησαν την μεγαλύτερη συλλογή ανθρώπινων κυττάρων του μαστού στον κόσμο. Αποτελείται από 800.000 κύτταρα, που προέρχονται από 55 γυναίκες οι οποίες είχαν κάνει μείωση στήθους ή προληπτική μαστεκτομή.

Η συλλογή αυτή οδήγησε στην παρατήρηση ότι στα ανοσοποιητικά κύτταρα των υγιών γυναικών με μεταλλαγμένα γονίδια, συμβαίνουν επικίνδυνες αλλαγές που μπορεί να έχουν δυσάρεστες συνέπειες.

«Στις φορείς μεταλλάξεων BRCA, το ανοσοποιητικό σύστημα αποτυγχάνει να σκοτώσει τα αλλοιωμένα μαστικά κύτταρα. Και αυτά φαίνεται να κινητοποιούνται, για να κρατήσουν μακριά τα ανοσοκύτταρα», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής και καθηγητής Φαρμακολογίας στο Κέιμπριτζ.

Όπως εξήγησε, η ανακάλυψη αυτή προκάλεσε «ενθουσιασμό» στους ερευνητές, διότι εγείρει την πιθανότητα μιας μη-επεμβατικής λύσης για τις γυναίκες με μεταλλαγμένα γονίδια.

Πόσο μάλλον που «ήδη υπάρχουν φάρμακα τα οποία υπερνικούν την ανοσολογική δυσλειτουργία», πρόσθεσε. «Απλώς έως τώρα τα χρησιμοποιούσαμε για θεραπευτικούς σκοπούς. Κανείς δεν είχε σκεφτεί να τα χρησιμοποιήσει για πρόληψη».