Υγεία
Σίγουρα έχετε ακούσει για την επιλόχειο κατάθλιψη και τη δυσφορία μετά τον τοκετό (baby blues). Γνωρίζετε όμως ότι υπάρχει και μια άλλη ψυχική πάθηση που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό και λέγεται επιλόχειο άγχος;
Η Δρ. Erica Newlin, μαιευτήρας-γυναικολόγος στο Westlake του Οχάιο, αναφέρει ότι «το άγχος και η κατάθλιψη που σχετίζονται με τον τοκετό είναι πολύ κοινά. Οι περισσότερες μελέτες αναφέρουν ότι αφορούν το 10% των γυναικών, στην πραγματικότητα όμως ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος».
Το επιλόχειο άγχος δεν επηρεάζει μόνο τις μητέρες. Πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology αποκάλυψε ότι επηρεάζει και το περίπου 10% των μπαμπάδων.
Για να κατανοήσετε πώς μπορείτε να διαχειριστείτε καλύτερα το άγχος μετά τον τοκετό και να μειώσετε τους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή του, είναι σημαντικό να μάθετε τι είναι, τα αίτια και τα βασικά του συμπτώματα, καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισης που συνιστούν οι γιατροί, συμπεριλαμβανομένων των συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
Τι είναι το επιλόχειο άγχος;
Το επιλόχειο άγχος εκδηλώνεται αμέσως μετά τον τοκετό.
«Μπορεί να αρχίσετε να το βιώνετε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό», λέει η Newlin.
Σύμφωνα με την κλινική του Κλίβελαντ, αυτό που διαχωρίζει το επιλόχειο άγχος από τη φυσιολογική ανησυχία είναι η σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Το επιλόχειο άγχος χαρακτηρίζεται από παράλογους φόβους που υπερβαίνουν κατά πολύ τις φυσιολογικές ανησυχίες που έχουν οι περισσότεροι γονείς για την υγεία και την ευημερία των παιδιών τους. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε αβάσιμες, επαναλαμβανόμενες σκέψεις ότι κάποιος ή κάτι πρόκειται να βλάψει εσάς ή το μωρό σας.
Τι προκαλεί επιλόχειο άγχος
Οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη άγχους μετά τον τοκετό ποικίλλουν και μπορεί να περιλαμβάνουν:
– Διακυμάνσεις των ορμονών, οι οποίες μειώνονται στις γυναίκες μετά την εγκυμοσύνη και δυσκολεύουν τη διαχείριση του στρες.
– Στρεσογόνοι παράγοντες, όπως δυσκολία στο θηλασμό ή προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
– Αδυναμία διαχείρισης των ευθυνών και της φροντίδας ενός νεογέννητου.
– Αϋπνίες, κάτι που είναι σύνηθες στους νέους γονείς.
– Προβλήματα υγείας, όπως ιστορικό διατροφικών διαταραχών, άγχους ή κατάθλιψης.
– Γεγονότα που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης άγχους, όπως προηγούμενη αποβολή ή απώλεια παιδιού.
– Άλλοι παράγοντες, όπως η ταυτόχρονη φροντίδα πολλών παιδιών ή η απόκτηση παιδιού με προβλήματα υγείας.
«Οι προσδοκίες για τη μητρότητα μπορεί να μην ταιριάζουν με την πραγματικότητα, κάτι που συμβάλλει στο επιλόχειο άγχος», σύμφωνα με τη Newlin.
Συμπτώματα επιλόχειου άγχους
Σύμφωνα με το Harvard Health, το επιλόχειο άγχος εκδηλώνεται με συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της επιλόχειου κατάθλιψης, συμπεριλαμβανομένης της ευερεθιστότητας, της αδυναμίας χαλάρωσης και των δυσκολιών στον ύπνο.
Η κλινική του Κλίβελαντ αναφέρει ότι άλλα κοινά συμπτώματα άγχους μετά τον τοκετό περιλαμβάνουν:
Δυσκολία στην αναπνοή
Αίσθημα παλμών ή αυξημένος καρδιακός ρυθμός
Ανησυχία
Ναυτία και μειωμένη όρεξη
Αδυναμία συγκέντρωσης
Απομόνωση
Πρόβλημα ελέγχου
Δεν είναι επίσης ασυνήθιστο, το άγχος μετά τον τοκετό να εκδηλώνεται ως ένας τύπος αγχώδους διαταραχής που είναι γνωστή ως ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ.
Αντιμετώπιση
Το επιλόχειο άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί με τους παρακάτω τρόπους:
Θεραπεία: Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πολλών τύπων άγχους, συμπεριλαμβανομένου του επιλόχειου άγχους και της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Ένας ψυχολόγος ή σύμβουλος μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές σας, να τις επεξεργαστείτε και να τις αλλάξετε.
Φαρμακευτική αγωγή: Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει κάποια φάρμακα, τα οποία θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε και να βελτιώσετε τα σωματικά, συμπεριφορικά και συναισθηματικά συμπτώματα της πάθησης. Αυτά περιλαμβάνουν εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs) και το αντικαταθλιπτικό μιρταζαπίνη.
Κοινωνική υποστήριξη: «Υπάρχουν ομάδες υποστήριξης μετά τον τοκετό που παρέχουν τόσο εικονικές διεξόδους, όσο και οργάνωση περιπάτων με το καρότσι ή συγκεντρώσεις που μπορούν να σας βοηθήσουν», λέει η Newlin. «Αρκεί μόνο να μιλάτε με γυναίκες που βιώνουν την ίδια κατάσταση και θα νιώσετε καλύτερα μέσα από το μοίρασμα κοινών εμπειριών».
Το Harvard Health δίνει κάποιες ακόμη συμβουλές για να σας βοηθήσει να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα:
Αγκαλιάστε το παιδί σας, προκειμένου να απελευθερωθεί ωκυτοκίνη, η ορμόνη που βελτιώνει τη διάθεση.
Κάντε ασκήσεις που βοηθούν την αναπνοή και τη χαλάρωση, όπως είναι η γιόγκα.
Προχωρήστε σταδιακά στον απογαλακτισμό του παιδιού από το θηλασμό, ώστε να μην διαταραχθούν απότομα οι ορμόνες σας.
Προσπαθήστε να κοιμάστε όσο το δυνατόν περισσότερο.
Πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια
«Αν διαπιστώσετε ότι κάνετε αυτό που λέμε επίμονες σκέψεις, δεν μπορείτε να ξεπεράσετε τις ανησυχίες σας, η ανησυχία σάς εμποδίζει να ζήσετε τη ζωή σας ή εάν ανησυχείτε διαρκώς για κάτι που συμβαίνει σε εσάς ή στο μωρό ή επηρεάζει τον ύπνο ή την ικανότητά σας να λειτουργήσετε, πρέπει να αναζητήσετε φροντίδα», συμβουλεύει η Newlin.
