Επιπεφυκίτιδα: Oκτώ μύθοι που πρέπει να σταματήσετε να πιστεύετε

Η επιπεφυκίτιδα είναι μία από τις συχνότερες λοιμώξεις των ματιών. Το παθογόνο που την προκαλεί, επιφέρει φλεγμονή στον επιπεφυκότα.

Ο επιπεφυκώς είναι η διαφανής μεμβράνη που καλύπτει εξωτερικά τον σκληρό χιτώνα του ματιού (την μεγάλη λευκή επιφάνεια, που βλέπουμε στον βολβό του ματιού) και εσωτερικά το βλέφαρο, εξηγεί ο χειρουργός οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Ωστόσο δεν έχουν όλα τα παθογόνα την ίδια μεταδοτικότητα, ούτε χρειάζονται την ίδια θεραπεία. Ο δρ Κανελλόπουλος παραθέτει 8 συνηθισμένους μύθους για την επιπεφυκίτιδα τους οποίους έχει καταρρίψει η επιστήμη.

Μύθος 1: Η επιπεφυκίτιδα προσβάλλει κυρίως τα παιδιά

Η αλήθεια: Η επιπεφυκίτιδα προσβάλλει άτομα όλων των ηλικιών. Μάλιστα υπάρχουν ποικίλες ηλικιακές ομάδες στις οποίες είναι ιδιαίτερα αυξημένη η συχνότητά της. Αυτές είναι:

• Τα πολύ μικρά παιδιά (ηλικίες έως 4 ετών)
• Οι νεαροί ενήλικες (η κορύφωση των κρουσμάτων στις νέες γυναίκες είναι τα 22 χρόνια και στους άνδρες τα 28 χρόνια).

Ηλικιακή διαφορά υπάρχει και στα αίτια της επιπεφυκίτιδας. Στους ενήλικες, το 80% των κρουσμάτων οφείλεται σε διάφορους ιούς. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι πιο συχνή το καλοκαίρι. Ακολουθεί σε συχνότητα η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα που είναι πιο συχνή από τον Δεκέμβριο έως τον Απρίλιο. Στα μικρά παιδιά η πιο συχνή είναι η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα.

Σε όλες τις ηλικίες, η πιο συχνή είναι η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, από την οποία πάσχει το 15-20% του πληθυσμού. Αυτή οφείλεται σε αντιδράσεις υπερευαισθησίας σε αλλεργιογόνα, όπως η γύρη, ο καπνός, ακόμα και το χλώριο στις πισίνες. Επομένως πολλοί άνθρωποι την εκδηλώνουν κάθε χρόνο.

Μύθος 2: Μεταδίδεται με την άμεση επαφή με τον πάσχοντα

Η αλήθεια: Ο τρόπος μετάδοσης εξαρτάται από την αιτία της επιπεφυκίτιδας. Τα βακτήρια και οι ιοί μεταδίδονται με την άμεση επαφή με έναν ασθενή, αλλά και έμμεσα:

• Μέσω των αντικειμένων που αυτός έχει μολύνει (π.χ. κοινή χρήση πετσέτας ή μακιγιάζ) ή
• Με το τρίψιμο των ματιών με βρώμικα χέρια

Ειδικά η ιογενής επιπεφυκίτιδα μπορεί να μεταδοθεί και με τον αέρα (π.χ. με τον βήχα ή το φτάρνισμα ενός πάσχοντος από λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού).

Υπάρχει επίσης η νεογνική επιπεφυκίτιδα, που προκαλείται από απόφραξη του δακρυϊκού πόρου, ερεθισμό ή λοίμωξη. Η έγκυος μπορεί, λ.χ., να μεταδώσει σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (π.χ. χλαμύδια ή βλεννόρροια) στο μωρό κατά τον τοκετό και εκείνο να αναπτύξει χλαμυδιακή ή βλεννορροϊκή επιπεφυκίτιδα.

Επιπλέον, η αλλεργική επιπεφυκίτιδα προκαλείται μέσω αερομεταφερόμενων αλλεργιογόνων, όπως η γύρη, και όχι από επαφή με τον ασθενή ή μολυσμένα αντικείμενα.

Μύθος 3: Η επιπεφυκίτιδα είναι πολύ μεταδοτική

Η αλήθεια: Και πάλι εξαρτάται από τον τύπο της. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα δεν είναι μεταδοτική (λοιμώδης). Η βακτηριακή μεταδίδεται από άτομο σε άτομο από τη στιγμή που εκδηλώνονται τα συμπτώματα έως και 24-48 ώρες μετά την έναρξη της αντιβιοτικής θεραπείας. Η ιογενής είναι λοιμώδης για όσο καιρό έχει ο ασθενής συμπτώματα. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί από το ένα μάτι στο άλλο. Μερικές φορές, δε, είναι μεταδοτική και πριν καν εκδηλωθούν τα συμπτώματα.

Μύθος 4: Δεν παθαίνει επιπεφυκίτιδα όποιος δεν τρίβει τα μάτια του

Η αλήθεια: Όπως προαναφέρθηκε, η επιπεφυκίτιδα μεταδίδεται με πολλούς τρόπους. Το τρίψιμο των ματιών είναι μόνο ένας από τους τρόπους εξ επαφής μόλυνσης των ματιών από βακτήρια και ιούς. Πολλά περιστατικά οφείλονται λ.χ.:

• Σε φακούς επαφής που δεν έχουν καθαριστεί καλά
• Σε μολυσμένο μέικαπ
• Στις μολυσμένες πετσέτες
• Στο άγγιγμα του υγιούς ματιού με την άκρη ενός κολλύριου που άγγιξε το άλλο μάτι το οποίο είχε επιπεφυκίτιδα κ.λπ.

Επομένως, όποιος δεν τρίβει τα μάτια του προστατεύεται μόνο από τον συγκεκριμένο τρόπο μετάδοσης.

Μύθος 5: Το κοκκίνισμα των ματιών σημαίνει πάντα επιπεφυκίτιδα

Η αλήθεια: Πολλοί ερεθισμοί και προβλήματα προκαλούν κοκκίνισμα στα μάτια. Η επιπεφυκίτιδα προκαλεί ανοικτόχρωμο ερύθημα στην επιφάνεια του ματιού. Το έντονο κόκκινο χρώμα πάνω ή γύρω από το μάτι συχνά υποδηλώνει άλλες καταστάσεις, όπως:

• Ένα ξένο σώμα στο μάτι
• Γλαύκωμα
• Λοίμωξη στον οφθαλμικό κόγχο
• Τραυματισμό στην επιφάνεια του ματιού (π.χ. εκδορά, έλκος)

Μύθος 6: Η επιπεφυκίτιδα χρειάζεται πάντα θεραπεία με αντιβιοτικά

Η αλήθεια: Μόνο εάν οφείλεται σε βακτήριο θα χρειασθεί αντιβιοτική θεραπεία. Η ιογενής και η αλλεργική δεν χρειάζονται αντιβιοτικά, εκτός κι αν υπάρξει επιπλοκή. Την αιτία και την θεραπεία θα καθορίσει ο οφθαλμίατρος.

Μύθος 7: Δεν είναι τόσο σοβαρή, ώστε να χρειάζεται έλεγχο από τον οφθαλμίατρο

Η αλήθεια: Είναι γεγονός πως η λοίμωξη συχνά υποχωρεί με απλά μέτρα στο σπίτι (π.χ. ενυδατικά κολλύρια, ψυχρά ή θερμά επιθέματα και, αν είναι αλλεργική, αντιισταμινικά κολλύρια). Ωστόσο το τι ακριβώς πρέπει να κάνετε, εξαρτάται από την αιτία της και αυτήν μπορεί να προσδιορίσει μόνο ο οφθαλμίατρος. Χώρια που μερικές φορές έχει σοβαρές αιτίες ή προκαλεί επιπλοκές. Επομένως σε κάθε περίπτωση απαιτείται έλεγχος από τον ιατρό.

Ο έλεγχος είναι απαραίτητος επειγόντως εάν το κοκκίνισμα των ματιών συνοδεύεται από ένα ή περισσότερα από τα εξής:

• Ευαισθησία στο φως (ειδικά αν είναι σοβαρή)
• Θόλωμα της όρασης
• Μείωση της όρασης
• Πόνο στο μάτι
• Έκκριμα από το μάτι (ιδιαίτερα αν είναι κίτρινο ή πράσινο)

Είναι επίσης απαραίτητος επειγόντως αν παρουσιάσετε επιδείνωση της κατάστασής σας.

Μύθος 8: Οι ασθενείς πρέπει να μένουν στο σπίτι μέχρι να περάσει

Η αλήθεια: Το αν θα χρειαστεί να περιορίσουν ή όχι τις επαφές τους με άλλα άτομα, εξαρτάται από τον τύπο της επιπεφυκίτιδας που έχουν. Οι πάσχοντες από αλλεργική επιπεφυκίτιδα, λ.χ., μπορούν να συνεχίσουν κανονικά την καθημερινότητά τους, αν και μπορεί να μην το θέλουν στην οξεία φάση που ταλαιπωρούνται από έντονο κνησμό.

Στους ασθενείς με βακτηριακή επιπεφυκίτιδα συνήθως συνιστάται να μείνουν στο σπίτι για ένα 24ωρο από τη στιγμή που θα αρχίσουν αντιβιοτική θεραπεία. Οι πάσχοντες από βακτηριακή ή ιογενή μορφή που έχουν έκκριμα από το μάτι, επίσης μπορεί να χρειασθεί να μείνουν στο σπίτι. Ο οφθαλμίατρος θα δώσει τις κατάλληλες συστάσεις κατά περίπτωση.

«Ακόμα και για τις διαταραχές που φαινομενικά είναι απλές, έχει μεγάλη σημασία η σωστή διάγνωση και θεραπεία. Ο διαχωρισμός μεταξύ της επιπεφυκίτιδας που προκαλείται από ιούς με εκείνην που οφείλεται σε βακτήρια δεν είναι εύκολος. Είναι επίσης πολλοί οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που την προκαλούν και η θεραπεία είναι διαφορετική. Επομένως αν έχετε κοκκίνισμα και κνησμό στα μάτια, καλό είναι να αποφύγετε την αυτοδιάγνωση και αυτοθεραπεία και να απευθυνθείτε σε έναν οφθαλμίατρο», καταλήγει ο δρ Κανελλόπουλος.