Υγεία
Τέσσερα χρόνια μετά την πανδημία οι ηλικιωμένοι και οι ευάλωτοι παραμένουν σταθερά οι πληθυσμοί – στόχοι του κορωνοϊού. Το τίμημα της πανδημίας όμως πληρώνουν ακόμη, και μάλιστα υψηλό, οι έφηβοι.
Η απομάκρυνσή τους από τον φυσικό χώρο του σχολείου οδήγησε σε απομάκρυνση και από τη μαθησιακή διαδικασία, ενώ παράλληλα εκτόξευσε τα ποσοστά διαδικτυακής εξάρτησης και διαδικτυακών συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, που ήδη ήταν υψηλά και στην προ covid εποχή.
Ειδικότερα, και σύμφωνα με τις μελέτες της ομάδας έρευνας για την μεταπανδημική πραγματικότητα του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ «Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας» www.youth-msc.gr, οι συμπεριφορές μέτριας και ήπιας διαδικτυακής εξάρτησης φτάνουν το 62,7% στον εφηβικό πληθυσμό, έναντι 40% προ πανδημίας και καραντίνας. Ποσοστό 20% δε εκδηλώνει σοβαρή παραίτηση από καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες.
Στα παιδιά αυτά παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση με διατροφικές παρεκτροπές, υπερβαρότητα- παχυσαρκία, έλλειμμα φυσικής άσκησης και επιβάρυνση της σωματικής τους υγείας, αναστροφή του ωραρίου ύπνου, άγχος, καταθλιπτικό συναίσθημα, απόσυρση, ενώ καταγράφηκαν αυξημένα ποσοστά εμφάνισης οφθαλμολογικών διαταραχών όπως η κόπωση των ματιών (Computer Vision Syndrome – CVS), η θολή όραση, οι συχνοί πονοκέφαλοι και η αδυναμία συγκέντρωσης.
Τα αγόρια ασχολούνται κυρίως με παιχνίδια-gaming και εκδηλώνουν θυμό, βίαιες συμπεριφορές και επιθετικότητα, ενώ τα κορίτσια επιδίδονται σε υπερβολική χρήση των κοινωνικών δικτύων (social media) με εκφράσεις εσωτερίκευσης και απόσυρσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και καταθλιπτικού συναισθήματος που μπορεί να φτάσει και στο 40% έναντι του 20% προ covid-19.
O αυτοτραυματισμός (cutting) παρουσιάζει επίσης αυξητική τάση στα κορίτσια και φτάνει το 10% έναντι 3-5% προ covid.
Οι μαθητές στην πλειονότητά τους αναφέρουν μαθησιακά κενά και πτώση της βαθμολογίας και της ακαδημαϊκής τους επίδοσης σε σύγκριση με τις σχολικές χρονιές πριν από την πανδημία. Συγκεκριμένα, καταφέρνουν να εμπεδώσουν μόνο το 27,5% της διδακτέας ύλης, ενώ η μέση βαθμολογία στα τεστ παρουσίασε μείωση κατά 0,32SD. Παιδιά σε μικρότερες ηλικίες παλινδρόμησαν αναπτυξιακά ή/και καθυστέρησαν στην ανάπτυξη του λόγου, τη σχολική ετοιμότητα και τις κοινωνικές δεξιότητες.
Διεθνώς οι ειδικοί διατυπώνουν τεράστια ανησυχία για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της πανδημίας σε παιδιά και εφήβους σχετικά με την κοινωνική τους ανάπτυξη, τις διαπροσωπικές τους σχέσεις και την ψυχική και τη σωματική τους ευημερία. Σύμφωνα με την καταγραφή της UNESCO, οι βασικότερες επιπτώσεις αφορούν τους παρακάτω τομείς: σχολική άρνηση, σίτιση, επιπτώσεις στους εκπαιδευτικούς, επιπτώσεις στους γονείς, οικονομικό κόστος, διαταραχές στην υγειονομική περίθαλψη, αύξηση ενδοοικογενειακής βίας, κοινωνική απομόνωση και κοινωνικές ανισότητες. Ψυχοκοινωνικές δυσκολίες όπως το έντονο άγχος και το καταθλιπτικό συναίσθημα, οδήγησαν σε αυξημένα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας και παιδικής κακοποίησης, συμπεριλαμβανομένης και της σεξουαλικής κακοποίησης.
