Ευλογιά των πιθήκων: Άνδρας που είχε ταξιδέψει στην Πορτογαλία το πρώτο κρούσμα στην Ελλάδα

Σχεδόν έναν μήνα μετά την καταγραφή του πρώτου κρούσματος ευλογιάς των πιθήκων στο Ηνωμένο Βασίλειο, που πυροδότησε το ντόμινο των 577 έως χθες κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων σε 18 χώρες της Ευρώπης, και άλλων 437 σε 10 χώρες εκτός Ευρώπης, στον κατάλογο των χωρών με καταγεγραμμένα κρούσματα προστέθηκε και η Ελλάδα.

Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ανακοίνωσε το πρώτο περιστατικό της ενδημικής μέχρι πρότινος νόσου στη Δυτική και Κεντρική Αφρική. Πρόκειται για «εισαγόμενο» κρούσμα, και ειδικότερα για άνδρα που είχε πραγματοποιήσει ταξίδι στην Πορτογαλία, χώρα που μετρά ήδη 191 κρούσματα κυρίως σε άνδρες ηλικίας 19 έως 61 χρόνων.

Ο άνδρας μετέβη με συμπτώματα συμβατά με τη νόσο της ευλογιάς των πιθήκων στο νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» όπου και νοσηλεύεται απομονωμένος σε καλή κατάσταση, σύμφωνα με πληροφορίες. Αμέσως μετά την εξέταση του ασθενή από τους γιατρούς του «Ανδρέας Συγγρός» εστάλη δείγμα για έλεγχο στο Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας του ΕΟΔΥ για είδη non-variola orthopox ιών, στα οποία συγκαταλέγεται και ο ιός της ευλογίας των πιθήκων. Ο αρχικός έλεγχος ήταν θετικός και στη συνέχεια το δείγμα εστάλη και στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ για τη γονιδιωματική επιβεβαίωση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων.

Παράλληλα, γίνεται ιχνηλάτηση των επαφών του ώστε να απομονωθούν όπως προβλέπει το υγειονομικό πρωτόκολλο του Οργανισμού όταν εντοπιστεί κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων. Η καραντίνα αλλά και η αυτοπαρακολούθηση των ατόμων του περιβάλλοντος του ασθενή θα διαρκέσει για 21 ημέρες. Το ίδιο διάστημα θα βρίσκονται σε εγρήγορση και οι επαγγελματίες υγείας του νοσοκομείου που τον εξέτασαν και τον παρακολουθούν.

Τι πρέπει να ξέρουμε για την ευλογιά των πιθήκων

Ο ΕΟΔΥ επισημαίνει πως με τα διαθέσιμα επιδημιολογικά δεδομένα ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό είναι χαμηλός, καθώς το νόσημα χαρακτηρίζεται από μικρή σχετικά μεταδοτικότητα και η νόσηση είναι συνήθως ήπια και αυτοπεριοριζόμενη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους τρόπους μετάδοσης και προστασίας.

Οι τρόποι μετάδοσης της ευλογιάς των πιθήκων περιλαμβάνουν: α. Στενή προσωπική επαφή, β. Έκθεση σε βιολογικά υγρά, γ. Επαφή με μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα (π.χ. κλινοσκεπάσματα, είδη ρουχισμού/ιματισμού). Η ευλογιά των πιθήκων δεν μεταδίδεται αμιγώς σεξουαλικά, αλλά μπορεί να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής κατά τη σωματική επαφή.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, οσφυαλγία, λεμφαδενοπάθεια, ρίγος και εξάντληση, ενώ συνήθως εμφανίζεται χαρακτηριστικό εξάνθημα 1 με 5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά στο κεφάλι και στο πρόσωπο και στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα σημεία του σώματος, κυρίως σε παλάμες, πέλματα, γεννητικά όργανα, προκαλώντας πόνο.

Η νόσος διαρκεί 2-4 εβδομάδες και είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη. Η θεραπεία είναι κυρίως συμπτωματική και υποστηρικτική ενώ αντιικά φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την ευλογιά θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat (εγκεκριμένο για τη θεραπεία της ευλογιάς σε ενήλικες και παιδιά) και τα brincidofovir και cidofovir.

Τα περισσότερα κρούσματα έχουν εμφανιστεί με ήπια συμπτώματα νόσου, όμως ο ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο σε ορισμένες ομάδες πληθυσμού (μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες, ανοσοκατασταλμένα άτομα). Στις χώρες της Αφρικής η θνητότητα κυμαίνεται μεταξύ 1-10%. Στις άλλες χώρες δεν έχει καταγραφεί θάνατος.

Ένδειξη μαζικού εμβολιασμού με το εμβόλιο της ευλογιάς για την προστασία από την ευλογιά των πιθήκων δεν υπάρχει, αποφάσισε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Μπορεί να γίνει όμως εμβολιασμός σε άτομα που είχαν στενή επαφή με κρούσμα όπως άτομα του στενού περιβάλλοντος και ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, εντός τεσσάρων ημερών από την έκθεση. Επίσης, προληπτικά μπορούν να εμβολιαστούν όσοι εργάζονται σε χώρους με αυξημένο επαγγελματικό κίνδυνο έκθεσης στον ιό.