Κορωνοϊός: Το φάρμακο που μπορεί να οδηγήσει σε νέες μεταλλάξεις

Αντιικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ασθενών με Covid-19 μπορεί να προκαλεί μεταλλάξεις στον ιό και να τροφοδοτεί την εξέλιξη νέων παραλλαγών, σύμφωνα με τους επιστήμονες. 

Η μολνουπιραβίρη, που πωλείται με την εμπορική ονομασία Lagevrio, έχει σχεδιαστεί για να οδηγεί τον κορωνοϊό σε καταστροφή, αλλά οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία ότι ο ιός μπορεί μερικές φορές να επιβιώσει, οδηγώντας σε μεταλλαγμένες εκδοχές που περιστασιακά εξαπλώνονται σε άλλους ανθρώπους.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μολνουπιραβίρη έχει δημιουργήσει πιο επικίνδυνες παραλλαγές του Covid, αλλά οι επιστήμονες είπαν ότι οι μεταλλάξεις αύξησαν τη γενετική ποικιλότητα του ιού στη φύση και παρείχαν περισσότερες επιλογές για μελλοντική εξέλιξη.

Τα ευρήματα είναι σημαντικά για τις συνεχείς αξιολογήσεις των κινδύνων και των οφελών της μολνουπιραβίρης και άλλων φαρμάκων υπό ανάπτυξη που λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, λένε οι ερευνητές.

Οι επιστήμονες περιγράφουν στο περιοδικό Nature τα αποδεικτικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η μολνουπιραβίρη μπορεί περιστασιακά να παράγει εξαιρετικά μεταλλαγμένες αλλά βιώσιμες μορφές του ιού SARS-CoV-2.

Το πρώτο στοιχείο εμφανίστηκε όταν οι ερευνητές μελέτησαν παγκόσμιες βάσεις δεδομένων που περιείχαν περισσότερα από 15 εκατομμύρια γονιδιώματα του κορωνοϊού. Οι επιστήμονες βρήκαν χαρακτηριστικές μεταλλάξεις σε ιούς από το 2022, μετά την εισαγωγή της μολνουπιραβίρης. Καθώς το φάρμακο μεταλλάσσει το RNA του ιού, αυξάνει το ποσοστό συγκεκριμένων μεταλλάξεων σε ορισμένες περιοχές του γενετικού κώδικα.

Επιπλέον οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι χαρακτηριστικές μεταλλάξεις ήταν πιο συχνές σε χώρες που χρησιμοποιούσαν τη μεγαλύτερη ποσότητα μολνουπιραβίρης, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Περαιτέρω αναλύσεις διαπίστωσαν ότι οι μεταλλάξεις ήταν πιο συχνές σε ιούς που ελήφθησαν από ηλικιωμένους ασθενείς που είχαν περισσότερες πιθανότητες να υποβληθούν σε θεραπεία με το φάρμακο.

Ως τελευταίο αποδεικτικό στοιχείο, οι επιστήμονες επέλεξαν έναν αριθμό δειγμάτων ιού στην Αγγλία που έφεραν τις χαρακτηριστικές μεταλλάξεις και ρώτησαν την Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου ποιοι ασθενείς είχαν λάβει θεραπεία με το φάρμακο. Αυτός ο αριθμός ήταν πολύ υψηλότερος από το αναμενόμενο, κάτι που υποδηλώνει και πάλι ότι οφείλεται στη μολνουπιραβίρη.

Αλλά οι συνέπειες των μεταλλάξεων δεν είναι ακόμα σαφείς. Οι περισσότερες μεταλλάξεις του ιού αναμένεται να τον αποδυναμώσουν παρά να τον κάνουν πιο επικίνδυνο.

Πιθανόν τα ευρήματα να εξηγούν γιατί ενώ η μολνουπιραβίρη μειώνει τα επίπεδα του ιού την πρώτη εβδομάδα, τα επίπεδα φαίνεται να αυξάνονται ξανά στις δύο εβδομάδες. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν το φάρμακο εξουδετερώσει τον ιό, αλλά δημιουργήσει μεταλλαγμένες εκδόσεις που είναι καλύτερες στην αποφυγή της ανοσοποιητικής άμυνας των ασθενών.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε το molnupiravir; Ο Stephen Griffin, καθηγητής ιολογίας του καρκίνου στο Πανεπιστήμιο του Leeds, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε: «Λαμβάνοντας αυτά τα νέα στοιχεία υπάρχει η πρόταση ότι πρέπει να σκεφτούμε εάν η μολνουπιραβίρη θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνη της– αλλά δεν θα πρέπει να απορριφθεί και θα μπορούσε να είναι πολύτιμη εάν τη χρησιμοποιούσαμε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα».