Κολπική Μαρμαρυγή: Πώς εκδηλώνεται και τι πρέπει να κάνει ο ασθενής

Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή καρδιακή αρρυθμία και κρύβει πολλά μυστικά τα οποία η ιατρική κοινότητα αποκρυπτογραφεί σταδιακά.

Παρά τις άγνωστες πτυχές της συγκεκριμένης αρρυθμίας, πλέον η «φαρέτρα» των ειδικών είναι γεμάτη με όπλα, τα οποία απομακρύνουν τα συμπτώματα, αντιμετωπίζουν την αρρυθμία και αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής.

Στο κείμενο που ακολουθεί, εξηγούνται με απλά λόγια οι επεμβάσεις κατάλυσης οι οποίες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή θεραπείας, ώστε να λυθούν ορισμένες κοινές απορίες και να γίνει κατανοητό ποιες είναι οι επιλογές που υπάρχουν για τους ασθενείς.

Πόσο διαφορετικά εκδηλώνεται η κολπική μαρμαρυγή στους ασθενείς;

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως η κολπική μαρμαρυγή δεν προκύπτει σε όλους τους ασθενείς με τον ίδιο τρόπο. Συνήθως, οι «τυχεροί» θα μάθουν για την κολπική μαρμαρυγή εξαιτίας ενός ήπιου «φτερουγίσματος» στην καρδιά, το οποίο θα επιμείνει αρκετά σε διάρκεια ή τουλάχιστον μέχρι να διενεργηθεί ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα και να τεθεί η σχετική διάγνωση. Οι «ευνοημένοι» ασθενείς θα νιώσουν το ίδιο «φτερούγισμα», δεν θα προλάβουν να καταγράψουν τον καρδιακό τους ρυθμό με ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα ή με έναν φορητό καταγραφέα, όπως ένα smartwatch, αλλά αυτό θα γίνει το αμέσως επόμενο διάστημα, στα πλαίσια του κατάλληλου ελέγχου που θα προτείνει ο καρδιολόγος (συνήθως απαιτείται παρατεταμένη παρακολούθηση της καρδιάς με Holter ρυθμού). Από την άλλη πλευρά, βέβαια, υπάρχουν και οι «άτυχοι» στους οποίους δεν παρουσιάζεται κανένα απολύτως σύμπτωμα. Στην προκειμένη, πρώτη εκδήλωση της αρρυθμίας μπορεί να είναι κάποια επιπλοκή αυτής, όπως ένα ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Ποια είναι τα βήματα που ακολουθούν οι ασθενείς μετά τη διάγνωση;

Το πρώτο βήμα για έναν ασθενή, αφού λάβει τη διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής είναι ο υπολογισμός της πιθανότητας, για την εκδήλωση θρομβωτικών επιπλοκών (κυρίως εγκεφαλικό επεισόδιο). Αν η πιθανότητα αυτή είναι αυξημένη, τότε είναι επιβεβλημένη η εφόρου ζωής αντιπηκτική (αντιθρομβωτική) αγωγή, υπό τη μορφή χαπιού. Στη συνέχεια, το δεύτερο βήμα είναι η αξιολόγηση της ανάγκης για χορήγηση αγωγής, υπό τη μορφή χαπιού, η οποία κάνει την καρδιά να χτυπά λίγο πιο αργά. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται «έλεγχος συχνότητας». Μην ξεχνάτε ότι μία από τις πιο ενοχλητικές εκδηλώσεις της κολπικής μαρμαρυγής είναι η πολύ έντονη ταχυκαρδία.

Το τρίτο βήμα είναι η απόφαση για το πόσο δραστικά θα προσπαθήσει ένας ασθενής, σε συνεργασία με τον καρδιολόγο του φυσικά, να απομακρύνει την κολπική μαρμαρυγή. Αυτό μπορεί να γίνει με φάρμακα, με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους (ablation κολπικής μαρμαρυγής), με έναν συνδυασμό των δύο ή και καθόλου, στις περιπτώσεις που θα αποδεχθούμε ότι αποτελεί μια χρόνια εγκατεστημένη κατάσταση. Το τελευταίο βήμα ή και το πρώτο, είναι να αποκτήσει ο ασθενής μία ολιστική προσέγγιση. Να αναγνωρίσει όλα όσα μπορεί να σχετίζονται με την κολπική μαρμαρυγή και απαιτούν την αντίστοιχη φροντίδα, όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, αλλά και λιγότερο γνωστοί παράγοντες, όπως η υπνική άπνοια, η κατανάλωση αλκοόλ και καπνού, η παχυσαρκία, η απορρύθμιση των θυρεοειδικών ορμονών.

Η κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής σημαίνει «φτου ξελευτερία» για τον ασθενή;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν υπάρχει μία απόλυτη απάντηση, δηλαδή άσπρο ή μαύρο. Ωστόσο, απαριθμώντας τα πλεονεκτήματα, οι επεμβάσεις κατάλυσης (ablation) για την αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής σίγουρα τροποποιούν με θετικό τρόπο τη φυσική εξέλιξη της νόσου. Με λίγα λόγια, θα έχουμε σίγουρα λιγότερες κρίσεις, συγκριτικά με αυτές που θα είχαμε, ενώ αυτές οι κρίσεις θα είναι ηπιότερες, λιγότερο ενοχλητικές από άποψη συμπτωμάτων. Ένα ποσοστό ατόμων μπορεί να έχει κρίσεις τις οποίες όμως, δεν θα τις καταλαβαίνει, ενώ ορισμένοι ασθενείς ίσως χρειαστούν και επαναληπτική επέμβαση κατάλυσης. Σύγχρονες μελέτες αποδεικνύουν πως τα ποσοστά απόλυτης ελευθερίας από την αρρυθμία υπερβαίνουν το 70%, ενώ το ποσοστό αυξάνεται αν η επέμβαση γίνει έγκαιρα, αφού όσο αφήνουμε την κολπική μαρμαρυγή να «δουλεύει» ανενόχλητη αυτή «φέρνει περισσότερη» μαρμαρυγή. Επιπλέον, οι επεμβάσεις βοηθούν τους περισσότερους ασθενείς θα μειώσουν τα φάρμακα που αφορούν την αντιαρρυθμική και τη βραδυκαρδιακή αγωγή.

Στα αρνητικά, το μεγαλύτερο «αγκάθι» για τους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτά προστατεύουν από το εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες θρομβώσεις, όμως αυξάνουν τον κίνδυνο για αιμορραγίες. Ακριβώς για αυτό, αρκετοί ασθενείς έχουν την εύλογη προσδοκία πως μετά από μια επέμβαση κατάλυσης θα απελευθερωθούν. Ωστόσο, τα αντιπηκτικά φάρμακα λαμβάνονται βάσει των εκτιμώμενων κινδύνων εφόρου ζωής, δηλαδή είτε η κολπική μαρμαρυγή υπάρχει, είτε δεν υπάρχει στο ηλεκτροκαρδιογράφημα τη δεδομένη στιγμή. Δυστυχώς, η «κάλυψη και η απόκρυψη» είναι κύριο χαρακτηριστικό αυτής της αρρυθμίας. Επομένως, από τη στιγμή που θα διαγνωσθεί με συγκεκριμένα κριτήρια, θεωρούμε ότι υπάρχει πάντα – ακόμα και αν δεν τη βλέπουμε. Μέχρι σήμερα λοιπόν, οι «κανόνες ασφαλείας» επιβάλουν την λήψη αντιπηκτικής αγωγής ανεξαρτήτως των θεραπειών κατάλυσης που μπορεί να έχουν χορηγηθεί.