Γυροειδής αλωπεκία: Τα συμπτώματα και οι ψυχολογικές επιπτώσεις

Η γυροειδής αλωπεκία (alopecia areata) αποτελεί μία αυτοάνοση πάθηση, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους θύλακες των τριχών, προκαλώντας τριχόπτωση και εμποδίζοντας τα μαλλιά να αναπτυχθούν ξανά.

Αυτή η απώλεια τριχών σε κάποια άτομα είναι μόνιμη, σε κάποια όχι. Είναι σημαντικό, ωστόσο, το γεγονός ότι γενικώς υπάρχει η δυνατότητα αναγέννησης των μαλλιών των πασχόντων.

Επηρεάζοντας περίπου το 2% του πληθυσμού, η γυροειδής αλωπεκία φαίνεται να παρουσιάζει την ίδια συχνότητα εμφάνισης και στα δύο φύλα, προκαλώντας ουσιαστικά πλάκες με απώλεια τριχών. Οι πλάκες αυτές μπορεί να ποικίλλουν σε μέγεθος – από μία μικρή περιοχή στρογγυλού σχήματος στο μέγεθος ενός νομίσματος, μέχρι ολική απώλεια τριχών στο κεφάλι.

Τι προκαλεί την γυροειδή αλωπεκία;

Η ακριβής αιτιολογία της γυροειδούς αλωπεκίας δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητή. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα γονίδια μπορεί να παίξουν κάποιο ρόλο στην εμφάνισή της, καθώς κάποιοι πάσχοντες μπορεί να έχουν σχετικό οικογενειακό ιστορικό.

Παρόλα αυτά, πολλά άτομα εμφανίζουν γυροειδή αλωπεκία χωρίς να την είχε εμφανίσει προηγουμένως κάποιος στην οικογένειά τους. Επιπλέον, πιθανολογείται ότι στην εμφάνισή της συμβάλλουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Η γυροειδής αλωπεκία μπορεί να σχετίζεται και με άλλες παθήσεις, αφού ένας αριθμός πασχόντων μπορεί να εμφανίζουν παράλληλα και άλλα αυτοάνοσα ή αλλεργικά νοσήματα, όπως ατοπική δερματίτιδα, παθήσεις του θυρεοειδούς, αλλεργική ρινίτιδα, λεύκη κ.λπ.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η γυροειδής αλωπεκία μπορεί να εμφανιστεί με διαφορετικό τρόπο σε κάθε πάσχοντα. Σε γενικές γραμμές, η νόσος μπορεί να εμφανιστεί με τις εξής μορφές:

• Με μεμονωμένες, σαφώς ορισμένες πλάκες.
• Με πολλαπλές ξεχωριστές ή αλληλεπικαλυπτόμενες πλάκες.
• Ως πλήρης απώλεια μαλλιών στο τριχωτό της κεφαλής (ολική αλωπεκία).
• Ως πλήρης απώλεια τριχών σε ολόκληρο το σώμα (γνωστή ως καθολική αλωπεκία)

Οι περιοχές που επηρεάζονται συνήθως είναι το τριχωτό της κεφαλής (ισχύει για την πλειονότητα των ατόμων), αλλά και τα φρύδια, οι βλεφαρίδες ή τα γένια στους άνδρες. Στις περιπτώσεις καθολικής αλωπεκίας, η τριχόπτωση παρουσιάζεται ακόμα και στις περιοχές της βουβωνικής χώρας και των μασχαλών. Σε κάποιες περιπτώσεις, επηρεάζονται και τα νύχια.

Προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να είναι η φαγούρα (κνησμός), «γαργαλητό» ή αίσθημα καύσου (κάψιμο) στα σημεία όπου σύντομα θα παρατηρηθεί ή έχει αρχίσει ήδη να παρατηρείται τριχόπτωση, κάποια ενόχληση στα μάτια εάν έχουν πέσει οι βλεφαρίδες και οι αλλοιώσεις στα νύχια.

Οι επιπτώσεις στην ψυχολογία

Η γυροειδής αλωπεκία μπορεί να έχει και πολλές «κρυμμένες» επιπτώσεις για τον πάσχοντα, πέρα από τις «φανερές» σωματικές της εκδηλώσεις.

Ένας από τους τομείς που πλήττονται σοβαρά είναι η ψυχολογία των πασχόντων. Λόγω της κουλτούρας μας, στην οποία η απώλεια μαλλιών έχει ως επί το πλείστον αρνητική χροιά, το άτομο με γυροειδή αλωπεκία μπορεί να αρχίσει πολύ νωρίς να αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του και σταδιακά να μειώνει τις κοινωνικές του συναναστροφές.

Καθώς οι πάσχοντες βιώνουν τη γυροειδή αλωπεκία ως ένα περιστατικό που τους αλλάζει τη ζωή, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η ντροπή και η αμηχανία που τους προκαλεί η νόσος μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις προσωπικές τους σχέσεις, οδηγώντας σε στιγματισμό και συχνά bullying που, με τη σειρά τους, οδηγούν τους πάσχοντες σε κοινωνική απομόνωση.

Ωστόσο, ακόμα κι αν ο περίγυρος δεν αλλάξει τον τρόπο αντιμετώπισης του πάσχοντα, η γυροειδής αλωπεκία και μόνο μπορεί να πλήξει σημαντικά την αυτοεκτίμησή του, έχοντας επιπτώσεις ακόμα και στην εργασία του.

Ενδεικτικό στοιχείο της σοβαρότητας των ψυχολογικών επιπτώσεων της νόσου αποτελεί το γεγονός ότι στο 12,8% των πασχόντων έχει αναφερθεί αυτοκτονικός ιδεασμός.

Οι δε περούκες και το μακιγιάζ, που βοηθούν στο «καμουφλάζ» της νόσου, μπορεί να πυροδοτούν άλλα προβλήματα στον πάσχοντα, όπως το άγχος μήπως εκτεθεί, το αίσθημα ότι δεν είναι αυθεντικός, την ανασφάλεια ότι δεν θα είναι ελκυστικός χωρίς αυτά, οδηγώντας τον στην αποφυγή δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μετακίνηση της περούκας και να τον εκθέσουν.

Το αισιόδοξο μήνυμα σχετικά με τη γυροειδή αλωπεκία είναι ότι υπάρχουν λύσεις για την αντιμετώπισή της. Ο δερματολόγος είναι ο ειδικός που μπορεί να συμβουλέψει και να καθοδηγήσει τους πάσχοντες, ώστε να αποκτήσουν ξανά τη χαμένη τους αυτοπεποίθηση.