H καρδιακή νόσος συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνου; 

Έναν μηχανισμό υπεύθυνο για την αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου σε ασθενείς με καρδιακή νόσο ανακάλυψαν ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ (TAU) και στο Καρδιοθωρακικό και Αγγειακό Κέντρο Leviev του Ιατρικού Κέντρου Sheba. 

Πρόκειται για το στάδιο κάθε καρδιακής νόσου, που εκδηλώνεται με μικρές εξωκυτταρικές φυσαλίδες ή κυστίδια (sEVs). Αυτά εκκρίνονται από την άρρωστη καρδιά στην προσπάθειά της να αυτο-θεραπευθεί, αλλά απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος και ευνοούν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων σε όλο το σώμα.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Circulation.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ανακάλυψη μπορεί να βελτιώσει τα πρωτόκολλα για τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων, έτσι ώστε οι κλινικοί γιατροί να λαμβάνουν υπόψη και τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.

Η έρευνα διεξήχθη υπό την ηγεσία του καθηγητή Jonathan Leor από το Neufeld Cardiac Research Institute, τη Σχολή Ιατρικών & Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Ινστιτούτο Taman στο Sheba’s Leviev Center, και τον μαθητή του, Tal Caller, φοιτητή ιατρικής και έρευνας στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ.

Πώς μια άρρωστη καρδιά συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνου

Ο Caller εξηγεί: “Το 2013, ο Ισραηλινός καρδιολόγος Tal Hasin έδειξε για πρώτη φορά ότι υπάρχει σχέση μεταξύ καρδιακής ανεπάρκειας και καρκίνου. Οι ασθενείς με καρδιακή νόσο διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο και, δεδομένου ότι η καρδιακή νόσος είναι ήδη μια κύρια αιτία θανάτου, αυτό σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι κινδυνεύουν.

Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι η άρρωστη καρδιά εκκρίνει παράγοντες που προάγουν τον καρκίνο, τους οποίους προσδιορίσαμε ως μικρά εξωκυτταρικά κυστίδια (sEVs). Αυτά είναι μικροσκοπικά σωματίδια τυλιγμένα σε μια απλή μεμβράνη, την οποία όλα τα κύτταρα εκκρίνουν, αλλά λόγω καρδιακής βλάβης, αυτά τα κυστίδια απελευθερώνονται σε μεγαλύτερες ποσότητες και περιέχουν παράγοντες που σχετίζονται με φλεγμονή, επούλωση, ανάπτυξη, δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων και αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Αυτά τα κυστίδια κινούνται μέσω του κυκλοφορικού συστήματος και τελικά φτάνουν στον όγκο ή στον προκαρκινικό ιστό. Μετά από τραυματισμό στον καρδιακό μυ και επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας, απελευθερώνονται sEVs που περιέχουν αυξητικούς παράγοντες και μικρά μόρια νουκλεϊκού οξέος που προάγουν την κυτταρική διαίρεση. Αυτά τα sEVs συμβάλλουν στην επούλωση του τραυματισμένου καρδιακού ιστού, αλλά κινούνται μέσα στο κυκλοφορικό σύστημα του σώματος, στοχεύοντας τελικά σε καρκινικές αναπτύξεις”.

Ο καθηγητής Leor λέει: “Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για να εξηγήσουν τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου στους καρδιοπαθείς. Ξεκίνησαν με κοινούς παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, ο διαβήτης και η παχυσαρκία, και φτάσαμε στην εξέταση μίας μόνο πρωτεΐνης ή μορίου. Δείξαμε για πρώτη φορά ότι η άρρωστη καρδιά εκκρίνει sEVs που περιέχουν χιλιάδες διαφορετικούς αυξητικούς παράγοντες. Αυτές οι φυσαλίδες προάγουν άμεσα την ανάπτυξη ορισμένων όγκων και επίσης ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το σώμα πιο ευάλωτο στην ανάπτυξη όγκου”.

Πώς έγινε η έρευνα

Για να ελέγξουν την υπόθεσή τους, οι ερευνητές ανέστειλαν τον σχηματισμό sEVs σε ζωικά μοντέλα με καρδιακή νόσο και διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος καρκίνου μειώθηκε μαζί με την αναστολή της παραγωγής κυστιδίων. Ωστόσο, αυτή δεν είναι μια βιώσιμη θεραπευτική επιλογή για τον άνθρωπο, αφού η αναστολή της παραγωγής των κυστιδίων προκαλεί σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Ο καθηγητής Leor λέει: “Όταν αναστέλλεις συστηματικά τον σχηματισμό sEVs, μειώνεις την πιθανότητα καρκίνου, αλλά προκαλείς παράπλευρες βλάβες στην πορεία. Γι’ αυτό δοκιμάσαμε μια διαφορετική στρατηγική: Αντιμετωπίστε την καρδιά του ασθενούς ώστε απλά να εκκρίνει λιγότερα sEVs στην προσπάθειά της να μειώσει τη βλάβη στον καρδιακό ιστό.

Χρησιμοποιήσαμε σπιρονολακτόνη (spironolactone), το οποίο είναι ένα πολύ γνωστό, παλιό και αποτελεσματικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας. Δώσαμε στα πειραματόζωα σπιρονολακτόνη σε πολύ πρώιμο στάδιο της καρδιακής νόσου και διαπιστώσαμε ότι η καρδιά τους εκκρίνει 30% λιγότερα sEVs και οι καρκινικοί τους όγκοι αναπτύχθηκαν πιο αργά. Το πείραμά μας δείχνει ότι είναι εφικτή η παρέμβαση στις καρδιακές παθήσεις με τρόπο που να μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου στους καρδιοπαθείς”.

Όσον αφορά τις κλινικές επιπτώσεις της μελέτης, ο Caller λέει: “Μπορεί να είναι απαραίτητο να προσαρμοστούν οι υπάρχουσες θεραπείες για την καρδιά έτσι ώστε να λαμβάνουν υπόψη και τον κίνδυνο καρκίνου. Επιπλέον, είναι δυνατό να βρεθούν συγκεκριμένοι βιοδείκτες στους καρδιοπαθείς, που θα υποδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, καθώς δεν διατρέχουν όλοι οι ασθενείς αυξημένο κίνδυνο. Αυτή είναι η βασική έρευνα και απαιτείται ακόμη πολλή δουλειά για να αποκαλυφθεί η σύνδεση μεταξύ των δύο”.

Ο Moshe Bar-Haim, Διευθύνων Σύμβουλος της Ισραηλινής Αντικαρκινικής Ένωσης, προσθέτει: “Χάρη στις δημόσιες δωρεές και τα καθορισμένα κεφάλαια, η ερευνητική επιτροπή του Ισραηλινού Αντικαρκινικού Συνδέσμου εξετάζει και επιλέγει δεκάδες μελέτες κάθε χρόνο και χρηματοδοτεί ερευνητές και γιατρούς από ερευνητικά και θεραπευτικά κέντρα σε όλο το Ισραήλ. Από αυτές τις μελέτες αναπτύχθηκαν νέες μέθοδοι για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την αποκατάσταση ασθενών με καρκίνο.

Η έρευνα δεν έχει εδαφικά όρια, επομένως κάθε επίτευγμα στην έρευνα εδώ στο Ισραήλ είναι ένα επίτευγμα για ολόκληρο τον κόσμο. Ελπίζουμε ότι η νέα έρευνα (που αποκαλύπτει ότι λόγω καρδιακών παθήσεων, εκκρίνονται εξωκυτταρικές φυσαλίδες και αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου) θα οδηγήσει σε άμεσες προσαρμογές στο Ισραήλ και σε όλο τον κόσμο προς όφελος της ακριβούς θεραπείας για τους ασθενείς”.