Ηλεκτρονικό Τσιγάρο: Τελικά μπορεί να βοηθήσει στη διακοπή του καπνίσματος; – Πόσο αποτελεσματικό είναι

Από μελέτες σε τουλάχιστον 150.000 άτομα διαπιστώθηκε ότι τo ηλεκτρονικό τσιγάρο νικοτίνης βοήθησε την προσπάθεια πολλών να κόψουν το κάπνισμα.

Εξίσου αποτελεσματικά ήταν τα φάρμακα βαρενικλίνη και κυτισίνη, αλλά και υποκατάστατα νικοτίνης με τη μορφή εμπλάστρου και τσίχλας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης που δημοσιεύθηκαν τον Σεπτέμβριο στη Cochrane Database of Systematic Reviews.

Ηλεκτρονικό κάπνισμα: Το τσιγάρο εξακολουθεί να προκαλεί θανατηφόρες νόσους

Τα στοιχεία των Αμερικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων δείχνουν ότι το κάπνισμα είναι υπεύθυνο για σχεδόν 1 στους 5 θανάτους ετησίως.

Συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής Πολιτικής και Διαχείρισης Υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας και Επιστημών του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης τονίζει: «Η διακοπή του καπνίσματος είναι το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για την υγεία σας».

Και επισημαίνει: «Τα ευρήματά μας καταλήγουν στο συμπέρασμα, πως η συμβολή των ηλεκτρονικών τσιγάρων νικοτίνης και των συνδυαστικών θεραπειών υποκατάστασης νικοτίνης, είναι σημαντική για τη διακοπή του καπνίσματος. Τα στοιχεία είναι επίσης ξεκάθαρα για τα οφέλη των φαρμάκων κυτισίνη και βαρενικλίνη, παρότι η πρόσβαση στα φάρμακα αυτά είναι δύσκολη»

Το κάπνισμα στις ΗΠΑ έχει μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες και βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό: Περίπου το 11% των ενηλίκων είναι καπνιστές, σε σύγκριση με το 42% στα μέσα της δεκαετίας του 1960, σύμφωνα με προκαταρκτικά ευρήματα από την Αμερικανική Εθνική Έρευνα Υγείας.

Ωστόσο, ο αριθμός των καπνιστών ηλεκτρονικών τσιγάρων συνεχίζει να αυξάνεται, με περίπου 1 στους 17 ενήλικες να χρησιμοποιούν τις σχετικές συσκευές.

Διακοπή καπνίσματος: Ποια μέσα μπορούν να αυξήσουν τα ποσοστά επιτυχίας

Για να συγκρίνουν τα οφέλη και τις πιθανές βλάβες των διαφορετικών εργαλείων διακοπής του καπνίσματος, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερες από 300 κλινικές δοκιμές που περιλάμβαναν περισσότερα από 150.000 άτομα.

Οι ερευνητές εξηγούν πως:

• περίπου 6 στους 100 ανθρώπους καταφέρνουν να διακόψουν το κάπνισμα χωρίς άλλη βοήθεια
• 14 στους 100 έφτασαν στον στόχο χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικό τσιγάρο με νικοτίνη ή λαμβάνοντας φαρμακευτική αγωγή.

Ως «διακοπή» ορίστηκε η αποχή από το κάπνισμα για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών.

Με τη χρήση των δύο υποκατάστατων νικοτίνης κατάφεραν να κόψουν το κάπνισμα οι 12 στους 100 καπνιστές, ενώ με τη χρήση του ενός, περίπου οι 9 στους 100.

Σε όλες τις περιπτώσεις, οι προσπάθειες ήταν περισσότερο επιτυχείς όταν οι συμμετέχοντες λάμβαναν και υποστήριξη από το περιβάλλον τους.

Διαθέσιμο φάρμακο διακοπής του καπνίσματος στις ΗΠΑ ίσως σε ένα χρόνο

Τα κακά νέα είναι ότι τα παραπάνω φάρμακα δεν διατίθενται σε πολλές χώρες, σημειώνει η Nicola Lindson, κύριος ερευνητής στο Τμήμα Επιστημών Πρωτοβάθμιας Υγείας του Nuffield από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Η βαρενικλίνη δεν είναι διαθέσιμη στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλα μέρη του κόσμου λόγω προβλήματος στην αλυσίδα παραγωγής, η οποία ανακοινώθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2021.

Αυτή η έλλειψη αντιμετωπίστηκε γρήγορα με γενόσημα, αλλά οι συνταγές για το φάρμακο ένα χρόνο αργότερα, παρέμειναν μειωμένες κατά σχεδόν 50%, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2023 στο Lancet.

Η κυτισίνη δεν είναι διαθέσιμη στις ΗΠΑ, αλλά αυτό θα μπορεί σύντομα να διαφοροποιηθεί. Το φάρμακο απέδωσε καλά στην τρίτη φάση κλινικών δοκιμών, τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο του 2023 στο JAMA. Το σκεύασμα θα μπορούσε να λάβει έγκριση από τον FDA εντός του 2023.

Η συγκεκριμένη ουσία δρα μπλοκάροντας τους νικοτινικούς υποδοχείς, έτσι ώστε το κάπνισμα να είναι λιγότερο ανταποδοτικό, σύμφωνα με το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ειδικών για τη Θεραπεία Καπνού Duke/UNC.

Ηλεκτρονικά τσιγάρα: Υπό έλεγχο η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους στη διακοπή του καπνίσματος

Το αν τελικά τα ηλεκτρονικά τσιγάρα παρέχουν ασφάλεια σε μακροπρόθεσμη βάση, είναι μια βασική ανησυχία που διατυπώνεται συχνά από τους καπνιστές.

Αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής και διευθύντρια του Τμήματος Καπνίσματος Cessation Leadership Center στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο λέει: «Αποτελεί ένα υποκατάστατο νικοτίνης που σε κάποια χρονική στιγμή, μπορεί όντως να φανεί χρήσιμο σε κάποιους ανθρώπους να καταφέρουν με τη βοήθειά του να διακόψουν το κάπνισμα» 

Τα συμπεράσματα από την ανασκόπηση των μελετών έχουν ως σημείο αναφοράς συγκεκριμένου τύπου ηλεκτρονικά τσιγάρα με νικοτίνη, αλλά χωρίς κανένα άλλο πρόσθετο συστατικό.

Μια από τις ανησυχίες των επιστημόνων είναι ότι η επίδραση της νικοτίνης από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα στον οργανισμό μπορεί με την πάροδο του χρόνου να εξασθενήσει, οδηγώντας έτσι τον καπνιστή σε ταυτόχρονη χρήση ηλεκτρονικών και παραδοσιακών τσιγάρων. Οι γιατροί επισημαίνουν πως αυτή η πρακτική σχετίζεται με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.

Στο ερώτημα δε, εαν τελικά τα οφέλη χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων υπερτερούν των πιθανών κινδύνων, οι ειδικοί δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν αν η διακοπή του καπνίσματος θα είναι μόνιμη.

Αυτή τη στιγμή πάντως, κανένα ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν έχει πάρει την έγκριση του αμερικανικού FDA, ως μέσο βοήθειας για διακοπή του καπνίσματος.

Εξάλλου η Αμερικανική Ένωση Πνευμονολόγων έχει διατυπώσει σαφή θέση, σύμφωνα με την οποία τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θεωρούνται προϊόντα καπνού και δυνητικά μη ασφαλή.

Ο Adam Goldstein, καθηγητής και διευθυντής των προγραμμάτων παρεμβάσεων καπνού UNC στο Chapel Hill της Βόρειας Καρολίνας, συμφωνεί ότι αν και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν είναι τόσο επιβλαβή όσο ένα προϊόν καπνού που καίγεται, ωστόσο προκαλούν εθισμό.