Κακοποιητική σχέση: Σημάδια και συμπεριφορές που πρέπει να σας απομακρύνουν

Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεκινάμε μια γνωριμία και έπειτα μια ερωτική σχέση με πολλές προσδοκίες και θετικά συναισθήματα. Όμως συμβαίνει αρκετές φορές οι συνθήκες μέσα σε μια σχέση να μην είναι ιδανικές, να υπάρχουν δυσκολίες ή και να εντοπίζουμε συμπεριφορές που κάνουν τη σχέση αυτή κακοποιητική.

Τι συμβαίνει στο πλαίσιο της κακοποιητικής σχέσης; Πώς μπορώ να αναγνωρίσω ότι είμαι σε μια κακοποιητική σχέση; Πώς μπορώ να βγω από την κακοποιητική σχέση;

Απαντήσεις και συμβουλές δίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, δρ. Βάνα Παπακίτσου.

Πώς ορίζεται η κακοποιητική σχέσηΣε μια κακοποιητική σχέση μπορούμε να δούμε συμπεριφορές σωματικής, λεκτικής ψυχολογικής/συναισθηματικής και σεξουαλικής κακοποίησης. Η κακοποίηση αυτή είναι μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία, η οποία συμβαίνει στη διάρκεια της σχέσης και είναι σταδιακά αυξανόμενης έντασης. Ξεκινάει με μικρά περιστατικά, που συνήθως μοιάζουν ανούσια και μικρά, αλλά σιγά σιγά εντείνονται μέχρι που φτάνουν σε καθημερινά περιστατικά κακοποίησης πολύ σοβαρά και με αρνητικές συνέπειες για το θύμα. Εγκαθιδρύεται με αυτόν τον τρόπο η κακοποιητική σχέση, ενώ το θύμα συχνά είναι ανήμπορο να εγκαταλείψει αυτή τη σχέση κυρίως λόγω του φόβου, της ανασφάλειας και της ντροπής που νιώθει.

Μορφές κακοποιητικής σχέσης

Η κακοποιητική σχέση λαμβάνει διάφορες μορφές. Μπορεί να δούμε καταστάσεις σωματικής κακοποίησης, ψυχολογικής/ συναισθηματικής ή και σεξουαλικής. Επίσης μπορεί να υπάρχουν σε μια κακοποιητική σχέση παραπάνω από μια μορφές κακοποίησης. Πιο συγκεκριμένα:

1. Η σωματική κακοποίηση: Περιλαμβάνει διάφορες μορφές τραυματισμού, όπως σπρώξιμο, ξυλοδαρμό, πνίξιμο, δάγκωμα, κάψιμο κλπ., καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές σωματικές βλάβες στο θύμα.
2. Η ψυχολογική ή συναισθηματική κακοποίηση: Είναι η έννοια του ελέγχου στο θύμα, η λεκτική κακοποίηση, τσακωμοί, η επικριτική-κυνική στάση, ο εξευτελισμός/ η ταπείνωση, οι απειλές, οι έντονες σκηνές ζήλιας και ο συναισθηματικός εκβιασμός. Αυτή η μορφή είναι πιο δύσκολη στην αναγνώριση, καθώς τα «σημάδια» είναι εσωτερικά και αφανή και όχι εξωτερικά όπως στην περίπτωση της σωματικής κακοποίησης. Αυτή η μορφή κακοποίησης συνήθως είναι η πρώτη μορφή που λαμβάνει χώρα σε μια κακοποιητική σχέση, αλλά συνήθως συνυπάρχει και με τις άλλες μορφές.
3. Η σεξουαλική κακοποίηση: αυτή συμβαίνει όταν εξαναγκάζεται το θύμα σε μία ανεπιθύμητη σεξουαλική επαφή, όταν υπάρχει βιασμός ή ακόμα και συνεύρεση με τρίτα πρόσωπα συχνά μέσω εκβιασμού, εκφοβισμού εξαιτίας της δύναμης που επιδεικνύει ο δράστης στο θύμα.
4. Η οικονομική κακοποίηση: υπάρχουν και άλλες πολλές μορφές που μπορούμε αν δούμε σε μια κακοποιητική σχέση, όπως η οικονομική κακοποίηση, που είναι η απαγόρευση του θύματος να έχει επαφή με τα περιουσιακά του στοιχεία, ο οικονομικός έλεγχος από τον σύντροφο, η οικονομική εξάρτηση, η σκόπιμη πρόκληση οικονομικών προβλημάτων.
5. Το stalking (ανεπιθύμητη επαναλαμβανόμενη παρακολούθηση): συμβαίνει συχνά σε μια κακοποιητική σχέση όταν ο σύντροφος προκειμένου να έχει τον έλεγχο του θύματος παρακολουθεί τις κινήσεις του, εμφανίζεται στα μέρη που πηγαίνει, π.χ. όταν βρίσκεται έξω με φίλους ή ακόμη και στην εργασία, μπορεί να εμφανιστεί απρόσμενα μπροστά του, χαρακτηρίζοντας τυχαία την παρουσία του. Αυτή η συμπεριφορά στην αρχή είναι πιο αραιή, αλλά στην πορεία γίνεται περισσότερο έντονη, γεγονός που προκαλεί στο θύμα φόβο.

Πώς καταλαβαίνω ότι είμαι σε μια κακοποιητική σχέση

Αν είσαι θύμα μιας κακοποιητικής σχέσης συνήθως δεν αντιλαμβάνεσαι αμέσως τη μορφή της κακοποίησης που βιώνεις. Τα θύματα είναι γεγονός πως τείνουν να υποτιμούν τις συμπεριφορές αυτές και να μην αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητά τους. Μερικές από τις παρακάτω μορφές είναι αυτές που μπορεί να βιώσεις σε μια κακοποιητική σχέση.

1. Τσακωμοί και εντάσεις σε καθημερινή συχνότητα και με ασήμαντες αφορμές
2. Περιστατικά σωματικής κακοποίησης
3. Απειλές, δημιουργία αισθήματος ανασφάλειας και φόβου
4. Υποτίμηση για την εμφάνιση, το ντύσιμο, την προσωπικότητα
5. Έντονη λεκτική κακοποίηση, όπως βρίσιμο, υποτίμηση και νεύρα, ενώ ο σύντροφος κατηγορεί συνεχώς εσένα ότι φταις για την κατάσταση αυτή
6. Έντονα επεισόδια ζήλιας για άλλα άτομα που υπάρχουν στο περιβάλλον σου
7. Κριτική σε κάθε τι που κάνεις και σταδιακή απομόνωση από τους φίλους και την οικογένεια με κύριο σκοπό τον απόλυτο έλεγχο σου

Πώς μπορώ να βγω από μια κακοποιητική σχέση;

Μπορεί να θέλεις να βγεις από μια κακοποιητική σχέση, αλλά λόγω του φόβου σου ή του αισθήματος αδυναμίας να μην το κάνεις. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να συμβουλευτείς κάποιον ειδικό ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή και να λάβεις τη βοήθεια που χρειάζεσαι! Μια ημέρα παραπάνω σε μια κακοποιητική σχέση είναι μια ακόμη μέρα χαμένη από μια ζωή σου! Μπορείς να ορίσεις εσύ τη ζωή σου και να την αλλάξεις δημιουργώντας υγιείς συντροφικές σχέσεις!