Υγεία
Κάθε φορά που οδηγούμε στον δρόμο, χρησιμοποιούμε ένα πλήθος σημαντικών εγκεφαλικών λειτουργιών. Μάλιστα, ορισμένες μελέτες έχουν βρει ότι η οδήγηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της γνωστικής εξασθένησης.
Αλλά μια κοινή συνήθεια, που σχεδόν όλοι μας κάνουμε πλέον κατά την οδήγηση, θα μπορούσε να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: να μας κάνει να χάσουμε ορισμένες γνωστικές δεξιότητες με την πάροδο του χρόνου.
Η οδήγηση χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα γνωστικών λειτουργιών
Κάθε φορά που καθόμαστε πίσω από το τιμόνι, χρησιμοποιούμε διάφορες εγκεφαλικές λειτουργίες για να φτάσουμε με επιτυχία στον προορισμό μας. Μια μελέτη του 2019 επισημαίνει ότι η προσοχή, η εκτελεστική λειτουργία, η μνήμη, οι οπτικοχωρικές δεξιότητες και η διανοητική κατάσταση (όλες πτυχές της γνωστικής λειτουργίας) επηρεάζουν την οδηγική απόδοση τόσο για νεαρότερους οδηγούς ηλικίας 17-23 ετών, όσο και για μεγαλύτερους οδηγούς ηλικίας 63-84 ετών.
Οι ερευνητές συμπέραναν, ότι το πόσο καλά λειτουργεί ο εγκέφαλος και όχι η ηλικία, είναι αυτό που κάνει κάποιον καλό, ή κακό οδηγό.
Η πλοήγηση κατά την οδήγηση απαιτεί ένα σημαντικό υποσύνολο γνωστικών δεξιοτήτων
Ουσιαστικά κάθε μέρος του εγκεφάλου σας συμμετέχει στην οδηγική διαδικασία. Αλλά ορισμένα στοιχεία της γνωστικής λειτουργίας παίζουν μεγαλύτερο ρόλο από άλλα.
Μια μελέτη του 2020, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports, εξηγεί τις δύο κύριες στρατηγικές που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας, όταν επεξεργαζόμαστε το πού θέλουμε να πάμε:
- “Η μία είναι η στρατηγική χωρικής μνήμης και περιλαμβάνει την εκμάθηση των σχετικών θέσεων από κάποια ‘σημάδια’ στη διαδρομή (π.χ. κάποιο ιδιαίτερο κτήριο) και χρησιμεύει στο σχηματισμό ενός γνωστικού χάρτη. Αυτή η στρατηγική βασίζεται στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό στην επεισοδιακή μνήμη και την μνήμη συσχετισμών.
- Η άλλη στρατηγική είναι η εκείνη του ερεθίσματος-απόκρισης και περιλαμβάνει την εκμάθηση μιας ακολουθίας κινητικών αποκρίσεων (π.χ. στρίψτε αριστερά) από συγκεκριμένες θέσεις (π.χ., επόμενη γωνία). Αυτό το τελευταίο οδηγεί σε πιο άκαμπτη συμπεριφορά και μας επιτρέπει να πλοηγούμαστε στον… αυτόματο πιλότο σε διαδρομές που ταξιδεύουμε συχνά”.
Το πρόβλημα είναι ότι χρησιμοποιούμε αυτές τις γνωστικές δεξιότητες μόνο όταν δεν χρησιμοποιούμε το γνωστό σε όλους μας GPS στην οδήγηση…
Αν οδηγείτε διαρκώς με τη βοήθεια GPS αυξάνετε τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης!
Σύμφωνα με την μελέτη, η χρήση GPS ενώ οδηγείτε έχει συνδεθεί με μια συγκεκριμένη μορφή γνωστικής εξασθένησης. “Αξιολογήσαμε τη μακρά και διαρκή χρήση του GPS από 50 οδηγούς καθώς και διάφορες πτυχές της χωρικής τους μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης στρατηγικής χωρικής μνήμης, της γνωστικής χαρτογράφησης και της κωδικοποίησης ορόσημων (π.χ. ιδιαίτερα κτήρια)”, έγραψαν οι ερευνητές.
Διαπίστωσαν ότι τα άτομα που χρησιμοποιούσαν περισσότερο το GPS στην ζωή τους είχαν χειρότερη χωρική μνήμη όταν κλήθηκαν να πλοηγηθούν στην οδήγηση χωρίς GPS. Αυτό σημαίνει ότι ήταν χειρότεροι στην πλοήγηση όταν οδηγούσαν χωρίς GPS.
Τρία χρόνια μετά την αρχική μελέτη, η ομάδα παρακολούθησε 13 από τους συμμετέχοντες. “Παρατηρήσαμε μια σημαντική επίδραση της χρήσης GPS με την πάροδο του χρόνου: η μεγαλύτερη χρήση GPS συνδέθηκε με μια απότομη μείωση της χωρικής μνήμης, που εξαρτάται από τον ιππόκαμπο. Μάλιστα, διαπιστώσαμε ότι όσοι χρησιμοποιούσαν περισσότερο GPS δεν το έκαναν επειδή ένιωθαν ότι είχαν κακή αίσθηση κατεύθυνσης. Αυτό υποδηλώνει ότι η εκτεταμένη χρήση GPS οδήγησε σε μείωση της χωρικής μνήμης και όχι το αντίστροφο”, σημείωσαν.
