Καρκίνος ορθού: Για ποιο λόγο το χειρουργείο δεν είναι πάντα η καλύτερη αντιμετώπιση

Σοβαρές παρενέργειες μπορεί να έχει η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του καρκίνου του ορθού καθώς μπορεί να προκαλέσει απώλεια του ελέγχου του εντέρου.

Σύμφωνα με νέα μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του Ινστιτούτου Καρκίνου Wilmot, οι ασθενείς με καρκίνο του ορθού που ανταποκρίνονται καλά στην ακτινοβολία και τη χημειοθεραπεία, αποφεύγουν όλο και περισσότερο τη χειρουργική επέμβαση και επιλέγουν την προσέγγιση «παρακολούθηση και αναμονή».

Η μελέτη δείχνει ότι ο αριθμός των ασθενών που επιλέγουν να μην κάνουν χειρουργική επέμβαση αυξήθηκε σχεδόν κατά 10% μεταξύ 2006 και 2020. Τα στοιχεία αυτά αντανακλούν μια στροφή στον τρόπο αντιμετώπισης, που απαιτεί από τους ασθενείς να υποβάλλονται σε συχνές παρακολουθήσεις από έμπειρους ογκολόγους σε διάστημα πέντε ετών, αλλά δυνητικά τους επιτρέπει να αποφύγουν χειρουργική επέμβαση που θα μπορούσε να μεταβάλει μακροπρόθεσμα τη λειτουργία του εντέρου και την ποιότητα ζωής τους.

«Δεν εκτιμάτε τη λειτουργία του εντέρου σας μέχρι να γίνει προβληματική», λέει ο Fergal Fleming, ερευνητής στο Wilmot και αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής και Ογκολογίας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.

«Για πολλούς από τους ασθενείς μου, η λειτουργία του εντέρου τους, δυστυχώς, καθορίζει τη ζωή τους. Έτσι, αν μπορούμε να αποφύγουμε τη χειρουργική επέμβαση, τότε αυτό είναι πιθανώς πολύ καλύτερο για τους ασθενείς όσον αφορά την ποιότητα ζωής».

Το πρόγραμμα για τον καρκίνο του παχέος εντέρου του Wilmot, εφαρμόζει αυτή τη σχετικά νέα προσέγγιση της διατήρησης των οργάνων και την στάση αναμονής και παρακολούθησης εδώ και σχεδόν 10 χρόνια.

«Μοιάζει με την εξέλιξη στη φροντίδας για τον καρκίνο του μαστού», λέει ο Fleming. «Οι ασθενείς συνήθιζαν να υποβάλλονται σε εκτεταμένες μαστεκτομές και εκτομές, ενώ τώρα προσφέρεται η διατήρηση του μαστού όπου αυτό είναι εφικτό».

Η προσέγγιση διατήρησης των οργάνων δεν αποτελεί ακόμη μέρος της συνήθους κλινικής περίθαλψης και είναι κυρίως διαθέσιμη στους ασθενείς μέσω κλινικών δοκιμών.

Το Ινστιτούτο Wilmot συμμετέχει σε αρκετές τέτοιες δοκιμές, συμπεριλαμβανομένης της εθνικής δοκιμής Organ Preservation in Patients with Rectal Adenocarcinoma (Διατήρηση οργάνων σε ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα του ορθού), σύμφωνα με τα πρόσφατα αποτελέσματα της οποίας, οι μισοί από τους ασθενείς που επέλεξαν να παρακολουθήσουν και να αναμένουν, κατάφεραν να αποφύγουν τη χειρουργική επέμβαση μακροπρόθεσμα. Οι άλλοι μισοί, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση μετά την επανεμφάνιση του καρκίνου, είχαν τα ίδια ποσοστά επιβίωσης χωρίς νόσο με τους ασθενείς που δεν ακολούθησαν τη στάση παρακολούθησης και αναμονής.

Αυτά τα πρώτα θετικά αποτελέσματα και η μελέτη του Fleming υποδηλώνουν ότι επίκειται μια σημαντική αλλαγή στη φροντίδα του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ωστόσο, ο Fleming προειδοποιεί ότι απαιτείται καλύτερη καθοδήγηση πριν από την ευρύτερη χρήση της πρακτικής παρακολούθησης και αναμονής.

Οι τρέχουσες στρατηγικές θεραπείας ποικίλλουν και η ένταση και η διάρκεια του προγράμματος παρακολούθησης μπορεί να είναι δύσκολο να τηρηθούν από τους ασθενείς. Χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να καθοριστεί η βέλτιστη προσέγγιση για την παρακολούθηση, η οποία πρέπει να είναι αρκετά αυστηρή ώστε να εντοπίζει εγκαίρως την υποτροπή του καρκίνου, αλλά αρκετά εύκολη για να την εφαρμόσουν τα συστήματα υγείας και να την ακολουθήσουν οι ασθενείς.

«Το να έχουμε τους ασθενείς σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα όπως αυτό που έχουμε στο Wilmot είναι πολύ σημαντικό. Είμαστε όλοι στην ίδια πλευρά, δίνοντας στους ασθενείς μας συνεπή μηνύματα. Προσπαθούμε να τους διευκολύνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στην παρακολούθηση και συντονιζόμαστε με τις θυγατρικές μονάδες για να προσπαθήσουμε να διευκολύνουμε τους ασθενείς να πηγαίνουν στα ραντεβού», λέει ο Fleming.

Δεν είναι όμως όλα τα κέντρα καρκίνου οργανωμένα με αυτό τον τρόπο και δεν διαθέτουν όλα τα προγράμματα για τον καρκίνο του ορθού τους πόρους και την εμπειρία για την αποτελεσματική εφαρμογή του watch-and-wait. Για να διασφαλιστεί ότι όλοι οι επιλέξιμοι ασθενείς θα έχουν την ευκαιρία να επωφεληθούν, ο Fleming λέει ότι αυτή η νέα προσέγγιση πρέπει να σχεδιαστεί με γνώμονα τους ασθενείς από όλα τα κοινωνικά στρώματα και πρέπει να αναπτυχθεί ισότιμα.

«Δεσμευόμαστε να παρέχουμε την υψηλότερη ποιότητα φροντίδας για τον καρκίνο του ορθού σε όλους τους ασθενείς μας σε όλες τις τοποθεσίες που συνδέονται με το Wilmot», καταλήγει.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Oncology.