Καρκίνος παχέος εντέρου: Οι παράγοντες κινδύνου, τα ύποπτα συμπτώματα και οι απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας κακοήθης όγκος που αναπτύσσεται στο παχύ έντερο.

Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει διαπιστωθεί ότι η μέση ηλικία διάγνωσής του μετατοπίζεται προς τα κάτω. Ειδικότερα, ήταν τα 72 έτη το 2000, αλλά μόλις τα 66 έτη το 2020.

Στη χώρα μας, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος συχνότερος. Το 2022 εκτιμάται ότι ανιχνεύθηκε σε περισσότερους από 7.800 ανθρώπους. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 12% όλων των κρουσμάτων καρκίνου στην Ελλάδα, αναφέρει το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Καρκίνου (GCO).

Είναι επίσης ο δεύτερος σε θνησιμότητα, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Την ίδια χρονιά έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του 3.764 ασθενείς. Αντιστοιχούν στο 11,6% όλων των θανάτων από καρκίνο στη χώρα μας.

Πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα από τις ΗΠΑ, όμως, δείχνουν ότι πλέον αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στα άτομα ηλικίας κάτω από 50 ετών, αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Μιχάλης Λιόντος, επίκουρος καθηγητής Ογκολογίας, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής και Θάνος Δημόπουλος, τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Ογκολογίας-Αιματολογίας, διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής.

Οι παράγοντες κινδύνου

Η μεταβολή αυτή θεωρείται ότι σχετίζεται κυρίως με την αλλαγή του τρόπου ζωής και των καθημερινών διατροφικών συνηθειών σε νεότερα άτομα. Ειδικότερα, τον κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνουν:

• Η καθιστική ζωή
• Τα περιττά κιλά (κινδυνεύουν περισσότερο οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι άνθρωποι)
• Το κάπνισμα
• Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
• Η ακολούθηση διατροφής φτωχής σε φυτικές ίνες και πλούσιας σε λιπαρά ή/και σε επεξεργασμένα κρεατικά

Βέβαια, περίπου το ένα τρίτο των ασθενών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο παχέος εντέρου πριν την ηλικία των 50 ετών έχουν κληρονομική προδιάθεση για τη νόσο ή οικογενειακό ιστορικό τέτοιων νεοπλασιών, διευκρινίζουν οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ.

Πρόληψη με τακτικές εξετάσεις από τα 45

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, όμως, μπορεί να προληφθεί. Γι’ αυτό τον λόγο είναι απαραίτητη η ενημέρωση του κοινού για τα διαθέσιμα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που προτείνονται από τις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών επιστημονικών εταιρειών.

Η εξέταση αναφοράς είναι η κολονοσκόπηση. Με αυτήν μπορούν να ανευρεθούν προκαρκινικές αλλοιώσεις (πολύποδες) και να εξαιρεθούν, αποτρέποντας την εξέλιξή τους σε καρκίνο.

Επιπλέον, με τον προσυμπτωματικό έλεγχο μπορεί να ανακαλυφθεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου σε πρώιμο στάδιο. Η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες ιάσεως. Υπολογίζεται ότι η πενταετής επιβίωση των ασθενών με τοπική (αρχική) νόσο ξεπερνά το 90%.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Μάρτιος καθιερώθηκε στις ΗΠΑ ως μήνας ενημέρωσης για τον καρκίνο παχέος εντέρου. Στόχος είναι η ενίσχυση της πρόληψης, η διάδοση της πληροφορίας για τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου στον πληθυσμό και η εντατικοποίηση της έρευνας για νέες διαγνωστικές προσεγγίσεις που θα ωφελήσουν τους πάσχοντες.

Οι ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν την έναρξη του προσυπτωματικού ελέγχου στην ηλικία των 45 ετών. Εκτός από την κολονοσκόπηση υπάρχουν και άλλες, λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Πρέπει επίσης να υπάρχει επαγρύπνηση για τα συχνά συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτά είναι:

• Οι διαταραχές των κενώσεων
• Το κοιλιακό άλγος (πόνος στην κοιλιά)
• Το αίμα στα κόπρανα
• Το πρώιμο αίσθημα κορεσμού της πείνας

Ακόμα κι αν κάποιος είναι 20 ή 30 ετών, πρέπει πάντοτε να ζητά τη συμβουλή ενός ιατρού εάν παρουσιάσει τέτοιου είδους συμπτώματα.

«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα τυπικό παράδειγμα νόσου που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να προληφθεί. Η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τα συμπτώματα της νόσου και η ενημέρωση για τις δυνατότητες πρόληψης μπορούν να μειώσουν σημαντικά την επίπτωση αυτού του νεοπλάσματος», καταλήγουν οι ειδικοί του ΕΚΠΑ.