Καρκίνος του πνεύμονα: «Ανθίζει» στην Ελλάδα λόγω του καπνίσματος από μικρή ηλικία

Κάθε χρόνο περίπου 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι διαγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα διεθνώς και άλλοι 1,8 εκατομμύρια χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της νόσου. Στην Ευρώπη, τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα υπολογίζονται σε 500.000 άτομα, ενώ οι θάνατοι από τη νόσο στις 400.000.

Στην Ελλάδα, αναλογικά, η επίπτωση της νόσου είναι από τις χειρότερες, με περίπου 10.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο και 8.300 θανάτους. Δηλαδή κάθε μέρα στη χώρα μας, 25 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, εξαιτίας του καρκίνου του πνεύμονα.

Στην παγκόσμια κατάταξη, η Ελλάδα βρίσκεται στην 8η θέση από πλευράς συχνότητας της νόσου στους άνδρες και στην 3η θέση πανευρωπαϊκά.

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο 2ος συχνότερος καρκίνος μετά τον καρκίνο του μαστού, όμως δυστυχώς είναι ο πιο θανατηφόρος, επειδή συνήθως η διάγνωση γίνεται καθυστερημένα, όταν η ασθένεια έχει ήδη προχωρήσει σημαντικά.

Στην Ελλάδα, η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 65 έτη, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται διάγνωση και σε άτομα νεαρότερης ηλικίας, γεγονός που αποδίδεται στο κάπνισμα από μικρή ηλικία ή στην έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες λόγω επαγγέλματος.

Τα στοιχεία αυτά παρέθεσε η συντονίστρια της Ομάδας εργασίας για τον καρκίνο του πνεύμονα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επιμελήτρια Α στο «Σωτηρία» Γεωργία Χαρδαβέλλα, υπογραμμίζοντας ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ύπουλος και σιωπηλός. Όταν είναι στα αρχικά στάδια της νόσου συνήθως δεν δημιουργεί συμπτώματα παρά μόνο αργότερα που συνήθως προκαλεί επίμονο βήχα, αίμα στα πτύελα (αιμόφυρτα πτύελα ή αιμόπτυση), πόνο στο θώρακα, απώλεια βάρους και βραχνάδα στη φωνή.

Καθυστερημένη διάγνωση

Δυστυχώς πάνω από τα δύο τρίτα των ασθενών, όταν διαγιγνώσκονται με καρκίνο πνεύμονα είναι σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, δηλαδή δεν είναι υποψήφιοι για ριζική θεραπεία, αλλά για παρηγορητική. Η ανυπαρξία συμπτωμάτων στα αρχικά στάδια, είναι και η βασική αιτία που η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένα στάδια και παρότι έχουμε πολλά καινούρια αποτελεσματικά φάρμακα, αλλά και σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας και θωρακοχειρουργικής εξακολουθεί η επιβίωση να είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με τους άλλους καρκίνους. Δυστυχώς παρά τα μέσα που διαθέτουμε, όταν οι ασθενείς αναζητούν ιατρική βοήθεια λέγω των συμπτωμάτων, η ασθένεια έχει ήδη προχωρήσει.

Πρόγνωση

Από τη διάγνωση και μετά, η πρόγνωση εξαρτάται από το στάδιο και τον τύπο του καρκίνου πνεύμονα, δηλαδή την ιστολογική διάγνωση που θα τεθεί από τη βιοψία. Όσο πιο αρχικό στάδιο και όσο λιγότερο επιθετικός ο καρκίνος, τόσο καλύτερη είναι και η πρόγνωση, αλλά και μεγαλύτερες οι πιθανότητες ακόμη και για πλήρη ίαση.

Έγκαιρη διάγνωση

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο πνεύμονα έρχεται να λύσει το πρόβλημα της καθυστερημένης διάγνωσης. Πρόκειται για έλεγχο πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων, προληπτικό έλεγχο. Αυτός αποτελείται από αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας στην οποία υποβάλλονται άτομα υψηλού κινδύνου ετησίως.

Άτομα υψηλού κινδύνου είναι ηλικίας 50-80 ετών, νυν καπνιστές που καπνίζουν τουλάχιστον 1 πακέτο τσιγάρα την ήμερα για 20 έτη ή μισό πακέτο την ήμερα για 40 έτη ή πρώην καπνιστές με ανάλογη καπνιστική συνήθειας που έχουν διακόψει τα τελευταία 20 έτη.

Όπως τονίζει η κ. Χαρδαβέλλα, αυτά είναι τα βασικά κριτήρια σε αυτή τη φάση αλλά από εκεί και περά ο κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει και επιπλέον ατομικούς κινδύνους π.χ. επαγγελματική έκθεση σε τοξικές ουσίες λόγω της εργασίας του, συγγενή πρώτου βαθμού που έχει νοσήσει από καρκίνο πνεύμονα κα που συνεκτιμώνται όταν έρθει η ώρα του προληπτικού έλεγχου.

Στο Νοσοκομείο Σωτηρία λειτούργει πιλοτικά Ιατρείο Προσυμπτωματική Έλεγχου Καρκίνου Πνεύμονα κάθε Τέταρτη 11.00-13.00 το όποιο είναι δωρεάν για το κοινό και μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να κλείσουν ραντεβού μέσω του τηλεφώνου 1535 ή της ηλεκτρονικής πλατφόρμας www.1535.gr

Στη χώρα μας δεν υπάρχει ακόμα οργανωμενο εθνικο πρόγραμμα προσυμπτωματική έλεγχου καρκίνου πνεύμονα, ωστόσο γίνονται μεγάλες προσπάθειες από την επιστημονική κοινότητα να ενταθεί ο προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου πνεύμονα στο πλαίσιο εθνικού προγράμματος πρόληψης. Η ομάδα εργασίας στην Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία καταρτίζει Ελληνικές Κατευθυντήριες οδηγίες για τον προσυμπτωματική έλεγχο καρκίνου πνεύμονα και θα προτείνει και τη διαδικασία εφαρμογής του, προσαρμοσμένη στα ελληνικά δεδομένα. Σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν στο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο τον Δεκέμβριο στην Αθήνα.

Τα αίτια

Το 80% των περιπτώσεων καρκίνου πνεύμονα οφείλονται στο κάπνισμα. Με αυτή την ευκαιρία υπενθυμίζω ότι και το παθητικό κάπνισμα ενοχοποιείται. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλονται σε τοξικές ουσίες στις οποίες εκτίθεται κανείς στο χώρο εργασίας (π.χ. ραδόνιο, αμίαντος κ.ά.), σε έκθεση σε ακτινοβολία, σε κληρονομικότητα, σε κάποια γενετική μετάλλαξη που αναπτύσσει κανείς στην πορεία της ζωής του, σε κάποια συμπληρώματα διατροφής, όπως το β – καροτένιο, σε αναθυμιάσεις ντίζελ.

Θεραπείες

Σύμφωνα με την κ. Χαρδαβέλλα, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλαπλές θεραπευτικές εξελίξεις. Καινούρια φάρμακα τα οποία στοχεύουν απευθείας τις τυχόν μεταλλάξεις που μπορεί να έχει ο κάθε ασθενής, ανοσοθεραπεία, έχουν αλλάξει πλήρως το τοπίο. Ταυτόχρονα, έχουν αναπτυχθεί και σύγχρονες ακτινοθεραπευτικής τεχνικές που ελαχιστοποιούν τις παρενέργειες, αλλά και ελάχιστα παρεμβατικές θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις χωρίς μεγάλες τομές και με μικρό χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο.