Κατάθλιψη: Aυτές είναι οι πιο συνήθεις συννοσηρότητες – Πώς να τις αντιμετωπίσετε

Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή διαταραχή ψυχικής υγείας που μπορεί να είναι αρκετά εξουθενωτική από μόνη της.

Εάν έχετε κατάθλιψη συν μια άλλη πάθηση ψυχικής υγείας, όπως άγχος ή διαταραχή χρήσης ουσιών (SUD), αυτές οι καταστάσεις θεωρούνται συννοσηρότητες και μπορεί να είναι πιο περίπλοκες και δύσκολες στη θεραπεία.

Ποιες ασθένειες ψυχικής υγείας συνδέονται συνήθως με την κατάθλιψη

Δεν είναι ασυνήθιστο για κάποιον να λάβει διάγνωση μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (MDD) μαζί με μια άλλη πάθηση ψυχικής υγείας.

Μερικές από τις πιο κοινές συννοσηρότητες με την κατάθλιψη είναι:

• αγχώδεις διαταραχές, όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (GAD) ή διαταραχή πανικού
• διαταραχή χρήσης ουσιών (SUD)
• ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)
• διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)

Επιπλέον, έρευνες δείχνουν μια ισχυρή σχέση μεταξύ αυτής της συννοσηρότητας και των εξής:

• μεγαλύτερη σοβαρότητα συμπτωμάτων
• χαμηλότερη ποιότητα ζωής και λιγότερη κοινωνική υποστήριξη
• αυτοκτονικός ιδεασμός/αυτοκτονία
• χειρότερη πρόγνωση για την πορεία της νόσου
• μειωμένη ανταπόκριση στη θεραπεία

Αγχώδεις διαταραχές

Το άγχος είναι η πιο κοινή διαταραχή ψυχικής υγείας που παρατηρείται με την κατάθλιψη. Περίπου το 60% των ατόμων με άγχος ή κατάθλιψη έχουν συμπτώματα και των δύο διαταραχών.

Η συννοσηρότητα άγχους και κατάθλιψης τείνει να είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί συγκριτικά με την κάθε μία διαταραχή μεμονωμένα.

• Υπάρχουν κάποιες θεωρίες για τον λόγο που αυτές οι δύο καταστάσεις συμβαίνουν συχνά μαζί:
• Έχουν παρόμοιους βιολογικούς μηχανισμούς, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συχνά μαζί.
• Έχουν αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα (όπως ανησυχία ή προβλήματα ύπνου), με αποτέλεσμα οι ασθενείς να πληρούν τα κριτήρια και για τις δύο διαταραχές.
• Τείνουν να παρουσιάζονται την ίδια στιγμή, όταν το άτομο τελεί σε κατάσταση αυξημένου στρες.

Όταν το άγχος εμφανίζεται μαζί με την κατάθλιψη, μπορεί να περιλαμβάνει μερικά μόνο συμπτώματα (αίσθημα έντασης ή δύσπνοια) ή μια πλήρη αγχώδη διαταραχή, όπως η GAD και η διαταραχή πανικού.

Τα συμπτώματα του άγχους μπορεί να περιλαμβάνουν:

• ανησυχία
• αδυναμία συγκέντρωσης
• το άτομο κουράζεται εύκολα
• αίσθημα ευερεθιστότητας
• αίσθηση επικείμενης καταστροφής
• γρήγορος καρδιακός ρυθμός
• εφίδρωση
• τρέμουλο
• μυϊκή ένταση
• δυσκολίες ύπνου

Διαταραχή Χρήσης Ουσιών (SUD)

Σχεδόν το ένα τρίτο των ατόμων με MDD έχουν επίσης SUD. Η SUD είναι μια περίπλοκη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών ή και των δύο παρά τις επιβλαβείς συνέπειες για την υγεία και τη ζωή.

Τα άτομα με συννοσηρότητα κατάθλιψης και SUD έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας, χειρότερη κοινωνική και προσωπική αναπηρία και μεγαλύτερη πιθανότητα για άλλες ψυχιατρικές καταστάσεις.

Η SUD μπορεί να περιλαμβάνει τις ακόλουθες ουσίες:

• αλκοόλ
• καπνός
• κάνναβη
• ηρεμιστικά, υπνωτικά (φάρμακα που προκαλούν ύπνο) ή αγχολυτικά φάρμακα
• διεγερτικά (αμφεταμίνες ή κοκαΐνη)
• οπιοειδή (ηρωίνη ή συνταγογραφούμενα οπιοειδή φάρμακα)
• παραισθησιογόνα
• εισπνεόμενα
• άλλες ουσίες

Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD)

Η OCD είναι μια διαταραχή ψυχικής υγείας που σχετίζεται με επαναλαμβανόμενους κύκλους ανεπιθύμητων εμμονών και καταναγκασμών.

Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ της OCD και της κατάθλιψης. Έως και τα μισά άτομα με OCD πληρούν επίσης τα διαγνωστικά κριτήρια για ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο.

Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με σοβαρή κατάθλιψη έχουν συχνά ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα. Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα σχετίζονται πιο έντονα με τα ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα της OCD.

Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD)

Η PTSD είναι μια ψυχιατρική διαταραχή που μπορεί να εμφανιστεί εάν έχετε βιώσει ή γίνει μάρτυρας ενός τραυματικού συμβάντος ή μιας σειράς τραυματικών γεγονότων. Περίπου τα μισά άτομα με PTSD ζουν επίσης με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD).

Υπάρχει επίσης κάποια επικάλυψη συμπτωμάτων, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον διαχωρισμό των δύο διαταραχών.

Τα συμπτώματα που εμφανίζονται και στις δύο διαταραχές περιλαμβάνουν:

• ανηδονία
• διαταραχή ύπνου
• δυσκολίες συγκέντρωσης

Θεραπευτικές επιλογές για συννοσηρότητες στην κατάθλιψη

Οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε άτομα με μία μόνο πάθηση ψυχικής υγείας και στη συνέχεια αναπτύσσονται θεραπείες με βάση αυτή την έρευνα. Έτσι, αν και υπάρχουν πολλές επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπείες για διαταραχές ψυχικής υγείας, αυτό δεν ισχύει απαραίτητα για τις συννοσηρές διαταραχές.

Ωστόσο, η θεραπεία για την κατάθλιψη συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμάκων και ψυχοθεραπείας. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της κατάθλιψης είναι:

• αναστολείς σεροτονίνης (SSRIs)
• αναστολείς σεροτονίνης-νοραδρεναλίνης (SNRIs)
• τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs)

Η ψυχοθεραπεία, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της συννοσηρής κατάθλιψης. Η CBT μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε και να αλλάξετε αρνητικά πρότυπα σκέψης και συμπεριφορές, που μπορεί να συμβάλλουν στην κατάθλιψη.

Πώς να αντιμετωπίσετε την κατάθλιψη και το άγχος

Όταν η κατάθλιψη και το άγχος συνυπάρχουν, είναι συχνά πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν, επειδή τα συμπτώματα τείνουν να είναι πιο έντονα και επίμονα όταν εκδηλώνονται μαζί.

Οι ψυχίατροι μπορεί να χρειαστεί να προσθέσουν την μια θεραπεία πάνω στην άλλη, για να βεβαιωθούν ότι τα συμπτώματα και των δύο διαταραχών αντιμετωπίζονται. Για παράδειγμα, εάν τα αντικαταθλιπτικά βοηθούν στη βελτίωση της διάθεσής σας, αλλά όχι το άγχος σας, τότε ο ψυχίατρος μπορεί να προσθέσει άλλο φάρμακο ή CBT στο θεραπευτικό σας σχέδιο.

Αν και η θεραπεία μπορεί να είναι πιο περίπλοκη όταν αντιμετωπίζουμε συννοσηρότητα, η ίαση είναι εφικτή.