Κοινό κρυολόγημα: Πώς και για πόσο κολλάει – Πιθανές επιπλοκές

Το κοινό κρυολόγημα είναι μια μεταδοτική ασθένεια που μπορεί να προκληθεί από διάφορους τύπους ιών.

Το κοινό κρυολόγημα αναφέρεται ιατρικά ως ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, πονόλαιμο, χαμηλό πυρετό, ρινική συμφόρηση, καταρροή και φτέρνισμα. Περισσότεροι από 200 διαφορετικοί τύποι ιών είναι γνωστό ότι προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, με τον ρινοϊό να προκαλεί περίπου το 30-40% όλων των κρυολογημάτων των ενηλίκων.

Ο ρινοϊός πολλαπλασιάζεται καλύτερα σε θερμοκρασίες που βρίσκονται στην μύτη. Τα ποσοστά μόλυνσης από ρινοϊό κορυφώνονται από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο και από τον Μάρτιο έως τον Μάιο. Παρ’ όλα αυτά, ο ρινοϊός μπορεί να προκαλέσει ασθένεια οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου. Κατά τις περιόδους αιχμής, έως και το 80% των κρυολογημάτων μπορεί να οφείλονται σε ρινοϊό.

Άλλοι συνήθως εμπλεκόμενοι ιοί περιλαμβάνουν τον κορωνοϊό (COVID-19), τον αδενοϊό, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό και τον ιό της παραγρίπης (parainfluenza virus).

Επειδή τόσοι πολλοί διαφορετικοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν το κοινό κρυολόγημα και επειδή συνεχώς αναπτύσσονται νέοι ιοί του κρυολογήματος, το σώμα δεν δημιουργεί ποτέ αντίσταση έναντι όλων αυτών.

Για τον λόγο αυτό, τα κρυολογήματα είναι ένα συχνό και επαναλαμβανόμενο πρόβλημα. Μάλιστα, τα παιδιά από προσχολική ηλικία έως και στο δημοτικό μπορεί να έχουν 6 έως 12 κρυολογήματα ετησίως, ενώ οι έφηβοι και οι ενήλικες τυπικά έχουν δύο έως τέσσερα κρυολογήματα τον χρόνο.

Πώς μεταδίδεται το κοινό κρυολόγημα

Το κοινό κρυολόγημα μεταδίδεται είτε με άμεση επαφή με μολυσμένες εκκρίσεις από μολυσμένες επιφάνειες, είτε με εισπνοή του ιού στον αέρα μετά από φτέρνισμα, ή βήχα. Η μετάδοση από άτομο σε άτομο συμβαίνει συχνά, όταν ένα άτομο έχει κρυολογήσει, ή αγγίζει την μύτη του και στην συνέχεια αγγίζει κάποιον, ή κάτι άλλο.

Ένα υγιές άτομο που στη συνέχεια έρχεται σε άμεση επαφή με αυτές τις εκκρίσεις μπορεί να μολυνθεί, συχνά αφού τα μολυσμένα χέρια του έρθουν σε επαφή με τα μάτια, την μύτη, ή το στόμα του. Ο ιός του κρυολογήματος μπορεί να ζήσει σε αντικείμενα που αγγίζονται συχνά, όπως πόμολα, στυλό, βιβλία, κινητά τηλέφωνα, πληκτρολόγια υπολογιστών και φλιτζάνια καφέ για αρκετές ώρες και μπορεί έτσι να αποκτηθεί από την επαφή με αυτά τα αντικείμενα.

Για πόσες μέρες είναι μεταδοτικό το κοινό κρυολόγημα

Σε γενικές γραμμές, το κοινό κρυολόγημα μπορεί να είναι μεταδοτικό από δύο ημέρες προτού ξεκινήσουν τα συμπτώματα, έως ότου τα συμπτώματα εξαφανιστούν πλήρως. Ωστόσο, είναι συνήθως πιο μεταδοτικό κατά τις πρώτες δύο έως τρεις ημέρες της ασθένειας.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για να κολλήσει κανείς

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες απόκτησης του κοινού κρυολογήματος, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων:

• Ηλικία: Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι πιο πιθανό να κολλήσουν, επειδή δεν έχουν ακόμη αναπτύξει ανοσία σε πολλούς από τους εμπλεκόμενους ιούς.
• Εποχιακές διακυμάνσεις: Οι άνθρωποι κολλούν συχνότερα κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, του χειμώνα ή της βροχερής περιόδου (σε θερμότερα κλίματα). Αυτό φαίνεται να συμβαίνει επειδή τείνουν να μένουν σε εσωτερικούς χώρους και βρίσκονται πιο κοντά ο ένας στον άλλο.
• Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα: Τα άτομα με κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι πιο πιθανό να κολλήσουν. Επίσης, άτομα με υπερβολική κόπωση ή συναισθηματική δυσφορία μπορεί να είναι πιο επιρρεπή.

Κοινό κρυολόγημα: Ποια είναι τα συμπτώματα και η περίοδος επώασης

Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος συνήθως ξεκινούν δύο έως τρεις ημέρες μετά την απόκτηση της λοίμωξης (περίοδος επώασης), αν και αυτό μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του ιού που προκαλεί την μόλυνση. Τείνει να είναι πιο μεταδοτικό κατά τις πρώτες δύο έως τρεις ημέρες εμφάνισης συμπτωμάτων. Οι ιοί του κρυολογήματος στοχεύουν κυρίως στην ανώτερη αναπνευστική οδό (μύτη, ρινικοί κόλποι και λαιμός). Τα συμπτώματα και τα σημάδια του κοινού κρυολογήματος μπορεί επίσης να διαφέρουν ανάλογα με τον ιό που ευθύνεται για την μόλυνση και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• βουλωμένη μύτη ή συνάχι
• πονόλαιμος ή “γδάρσιμο” στον λαιμό
• φτέρνισμα
• βραχνάδα
• βήχας
• χαμηλός πυρετός
• πονοκέφαλος
• πόνος στο αυτί
• πόνοι σώματος
• απώλεια όρεξης
• κούραση

Τα σημάδια και τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος σε βρέφη και παιδιά είναι παρόμοια με εκείνα που παρατηρούνται στους ενήλικες. Το κρυολόγημα μπορεί να ξεκινήσει με ρινική καταρροή με καθαρή ρινική έκκριση, η οποία αργότερα μπορεί να αποκτήσει κιτρινωπό ή πρασινωπό χρώμα. Τα βρέφη και τα παιδιά μπορεί επίσης να γίνουν άτακτα και να έχουν μειωμένη όρεξη.

Έχει σχέση το κοινό κρυολόγημα με την έκθεση σε κρύο καιρό;

Αν και το κοινό κρυολόγημα εμφανίζεται συνήθως τους χειμερινούς μήνες, ο καθαυτός ο κρύος καιρός δεν προκαλεί το κοινό κρυολόγημα. Πιστεύεται ότι κατά τη διάρκεια των κρύων μηνών οι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους ο ένας κοντά στον άλλον, διευκολύνοντας έτσι τη διάδοση του ιού. Για τον ίδιο λόγο, τα παιδιά στο σχολείο είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο να κολλήσουν. Η χαμηλή υγρασία τους ψυχρότερους μήνες θεωρείται επίσης ότι συμβάλλει στην αύξηση του επιπολασμού του κοινού κρυολογήματος, καθώς πολλοί από τους εμπλεκόμενους ιούς φαίνεται να επιβιώνουν καλύτερα σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας.

Ποια είναι τα στάδια του κοινού κρυολογήματος

Επειδή το κοινό κρυολόγημα μπορεί να προκληθεί από τόσους πολλούς διαφορετικούς ιούς, η εξέλιξη και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Γενικά, τα συμπτώματα θα αναπτυχθούν δύο έως τρεις ημέρες μετά την μόλυνση του ιού. Μερικά άτομα θα αναπτύξουν πολύ ήπια συμπτώματα ενώ άλλα θα εμφανίσουν πιο σοβαρά συμπτώματα. Ο τύπος των συμπτωμάτων ποικίλει επίσης, με ορισμένα άτομα να εμφανίζουν μόνο ρινική συμφόρηση, ενώ άλλα μπορεί να αναπτύξουν πολλά ή όλα τα συμπτώματα που προαναφέραμε. Τα συμπτώματα που αναπτύσσονται εξαρτώνται επίσης από την υποκείμενη υγεία του προσβεβλημένου ατόμου.

Τα περισσότερα κρυολογήματα θα υποχωρήσουν μετά από 7 έως 10 ημέρες, αν και ορισμένα άτομα βιώνουν μικρότερη πορεία και άλλα πιο παρατεταμένη ασθένεια. Πάντα, ανάλογα με τον όποιο συγκεκριμένο ιό εμπλέκεται, καθώς και τα υποκείμενα προβλήματα υγείας του μολυσμένου ατόμου.

Κοινό κρυολόγημα και εποχική γρίπη

Πολλοί συγχέουν το κοινό κρυολόγημα με την εποχική γρίπη.

• Η γρίπη προκαλείται από τον ιό της γρίπης, ενώ το κοινό κρυολόγημα γενικά δεν προκαλείται από αυτόν.
• Αν και μερικά από τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης μπορεί να είναι παρόμοια, οι ασθενείς με κοινό κρυολόγημα έχουν συνήθως πιο ήπια ασθένεια από τους ασθενείς με γρίπη.
• Οι ασθενείς με γρίπη συνήθως φαίνονται πιο άρρωστοι και έχουν πιο απότομη έναρξη ασθένειας με πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο, σημαντικούς μυϊκούς και πόνους στο σώμα, ξηρό βήχα και ακραία αδυναμία.

Υπάρχει διαθέσιμος εργαστηριακός έλεγχος για την επιβεβαίωση της διάγνωσης της γρίπης, αλλά οι επαγγελματίες υγείας κάνουν τη διάγνωση της γρίπης κυρίως με βάση τα κλασικά συμπτώματα της γρίπης και όχι εργαστηριακές εξετάσεις.

Κοινό κρυολόγημα: Θεραπεία και σπιτικοί τρόποι αντιμετώπισης

Δεν υπάρχει θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα. Το κοινό κρυολόγημα είναι μια ασθένεια που θα υποχωρήσει συν τω χρόνω και ανάλογα με την αντιμετώπισή του. Οι θεραπείες στο σπίτι και οι ιατρικές θεραπείες στοχεύουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το κοινό κρυολόγημα, όσο το σώμα καταπολεμά την μόλυνση.

• Η κατ’ οίκον θεραπεία για λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού περιλαμβάνει ξεκούραση και κατανάλωση άφθονων υγρών.
• Σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες, κοινά μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως παστίλιες, σπρέι για τον λαιμό, σταγόνες και σιρόπια για τον βήχα μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, αν και δεν θα αποτρέψουν, ούτε θα συντομεύσουν τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος.
• Οι γαργάρες με ζεστό αλμυρό νερό μπορεί να βοηθήσουν με τον πονόλαιμο.
• Τα αποσυμφορητικά ή τα αντιισταμινικά φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τα ρινικά συμπτώματα, ενώ τα αλατούχα ρινικά σπρέι μπορεί επίσης να είναι ευεργετικά.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες παρενέργειες, επομένως πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή και σύμφωνα με τις οδηγίες. Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να συζητούν την ασφάλεια των συνηθισμένων φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή με τον φαρμακοποιό ή τον επαγγελματία υγείας τους.

Η ακεταμινοφαίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη, είναι κοινά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν με τον πυρετό, τον πονόλαιμο, τον πονοκέφαλο και τους πόνους στο σώμα.

Η θεραπεία για βρέφη και μικρά παιδιά με κοινό κρυολόγημα είναι επίσης απλώς υποστηρικτικού χαρακτήρα.

• Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επιτρέπεται η ανάπαυση και να ενθαρρύνονται πολλά υγρά προκειμένου να αποφευχθεί η αφυδάτωση.
• Ρινικές σταγόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση της ρινικής βλέννας σε βρέφη.
• Φάρμακα όπως η ακεταμινοφαίνη και η ιβουπροφαίνη μπορούν να ληφθούν για τον πόνο ή τον πυρετό με βάση τις συστάσεις του παρασκευαστή ανάλογα με την ηλικία και το βάρος του παιδιού.
• Μην χρησιμοποιείτε ασπιρίνη ή φάρμακα που περιέχουν ασπιρίνη σε παιδιά ή εφήβους επειδή έχει συσχετιστεί με μια σπάνια, δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο Reye.
• Τέλος, δεν συνιστώνται φάρμακα για τον βήχα και το κοινό κρυολόγημα χωρίς ιατρική συνταγή για βρέφη και μικρά παιδιά.
• Οι κατασκευαστές φαρμάκων συνιστούν να μην χρησιμοποιούνται φάρμακα για τον βήχα και το κρυολόγημα χωρίς ιατρική συνταγή σε παιδιά ηλικίας κάτω των 4 ετών λόγω σοβαρών και δυνητικά απειλητικών για τη ζωή παρενεργειών.

Οι κοινές εναλλακτικές θεραπείες για την πρόληψη ή τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος, όπως η βιταμίνη C, ο ψευδάργυρος, η εχινάκεια και άλλα φυτικά φάρμακα, είχαν μικτά αποτελέσματα βάση σχετικών μελετών. Επομένως, συζητήστε αυτές τις επιλογές θεραπείας με έναν επαγγελματία υγείας.

Είναι τα αντιβιοτικά κατάλληλη θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα;

ΟΧΙ! Τα αντιβιοτικά δεν παίζουν κανένα ρόλο στη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος. Τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά μόνο κατά ασθενειών που προκαλούνται από βακτήρια. Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς. Τα αντιβιοτικά όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά σπάνια μπορούν επίσης να προκαλέσουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις που μερικές φορές μπορεί να είναι θανατηφόρες. Επιπλέον, η χρήση αντιβιοτικών όταν δεν είναι απαραίτητα έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη πολλών στελεχών κοινών βακτηρίων που έχουν γίνει ανθεκτικά σε πολλά αντιβιοτικά. Γι’ αυτούς και άλλους λόγους, είναι σημαντικό να περιορίσετε τη χρήση αντιβιοτικών μόνο για καταστάσεις στις οποίες ενδείκνυνται ιατρικά.

Περιστασιακά, μια βακτηριακή λοίμωξη, όπως η ιγμορίτιδα, ή η μέση ωτίτιδα μπορεί να αναπτυχθεί μετά το κοινό κρυολόγημα, ωστόσο, η απόφαση για θεραπεία με αντιβιοτικά θα πρέπει να καθοριστεί από γιατρό μετά από ιατρική αξιολόγηση.

Περίπου το 30% των παιδιών με λοιμώξεις του μέσου ωτός έχουν ρινοϊό. Επειδή η μόλυνση του μέσου ωτός μπορεί να είναι ιογενής, ορισμένοι ειδικοί προτείνουν τη θεραπεία της μέσης ωτίτιδας σε παιδιά με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και την προσφυγή σε αντιβιοτικά μόνο εάν υπάρχει επιδείνωση ή ανεπαρκής βελτίωση.

Κοινό κρυολόγημα: Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές

• Οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από το κοινό κρυολόγημα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη βακτηριακής λοίμωξης του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα) ή βακτηριακή ιγμορίτιδα.
• Σε άτομα με άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το κοινό κρυολόγημα μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει επιδείνωση της ασθένειάς τους, οδηγώντας σε δύσπνοια και αυξημένο συριγμό.
• Αν και συμβαίνει σπανίως, η πνευμονία μπορεί μερικές φορές να αναπτυχθεί ως δευτερογενής λοίμωξη σε άτομα με κοινό κρυολόγημα. Για παράδειγμα, οι κορονοϊοί, οι ρινοϊοί και αρκετοί άλλοι ιοί που προκαλούν κρυολόγημα μπορούν να προκαλέσουν βρογχίτιδα και πνευμονία σε άτομα με πολύ εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Πάρτε μια αξιολόγηση από έναν επαγγελματία υγείας για οποιαδήποτε από αυτές τις ύποπτες επιπλοκές.