«Κόκκινος συναγερμός» για την υπερβολική χρήση αντιβιοτικών – «Σκοτώνουν τα βακτήρια και όχι τους ιούς»

Την παραμονή της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (EAAD), οι μισοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να πιστεύουν λανθασμένα ότι τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τους ιούς, αναφέρει πανευρωπαϊκή έρευνα για τη μικροβιακή αντοχή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ταυτόχρονα, το 23% των ερωτηθέντων έχει λάβει αντιβιοτικά τον περασμένο χρόνο, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2009, γεγονός που δείχνει ότι αποδίδουν οι προσπάθειες των κρατών μελών και της Επιτροπής να συμβάλουν στην ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τους κινδύνους της υπερβολικής χρήσης, σημειώνει η Κομισιόν, τονίζοντας όμως ότι πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα.

Η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων Στέλλα Κυριακίδου αναφέρει ότι «τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα βακτήρια, όχι τους ιούς. Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών τροφοδοτεί την αντίσταση των βακτηρίων στα φάρμακά μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η μικροβιακή αντοχή θεωρείται συχνά η επόμενη μεγάλη κρίση υγείας» και προσθέτει ότι «η έρευνα που παρουσιάζεται δείχνει γιατί υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Η καταπολέμηση της σιωπηλής πανδημίας της αντιμικροβιακής αντίστασης (AMR) πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω μιας προσέγγισης ‘Ενιαίας Υγείας’ (One Health), συμπεριλαμβανομένης της πιο συνετής χρήσης αντιβιοτικών τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα. Είναι κρίσιμο για κάθε πολίτη και κάθε επαγγελματίας ιατρός πρέπει να είναι μέρος αυτής της συλλογικής προσπάθειας».

Η αντιμικροβιακή αντίσταση (AMR) αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και είναι μία από τις 3 κορυφαίες απειλές για την υγεία που εντοπίζονται από την Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Έκτακτων Υγειονομικών Αναγκών (HERA) της Επιτροπής και απαιτούν συντονιστικά μέτρα σε επίπεδο ΕΕ.

Σύμφωνα με νέα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ισλανδία και τη Νορβηγία, περισσότεροι από 35.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω λοιμώξεων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά. Τέτοιες μολύνσεις προκαλούν επιπλέον 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ κόστος στην υγειονομική περίθαλψη και απώλειες παραγωγικότητας στην ΕΕ.

Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου: Μόνο 1 στους 2 ερωτηθέντες γνωρίζει ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά κατά των ιών.

Πιο συγκεκριμένα, ειδικό Ευρωβαρόμετρο που δημοσιεύτηκε αντικατοπτρίζει ποια είναι η στάση των Ευρωπαίων απέναντι στα αντιβιοτικά.

Τα κύρια αποτελέσματα είναι τα εξής:

Η χρήση αντιβιοτικών έφτασε σε ιστορικό χαμηλό: το 23% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι έχει λάβει αντιβιοτικά από το στόμα το περασμένο έτος, το χαμηλότερο από το 2009. Αυτό κυμαίνεται από 42% στη Μάλτα έως 15% στη Σουηδία και τη Γερμανία.

Περίπου το 8% των αντιβιοτικών ελήφθησαν χωρίς ιατρική συνταγή.

Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των Ευρωπαίων έχει λάβει αντιβιοτικά αδικαιολόγητα (δηλαδή μόνο για ιογενείς λοιμώξεις ή συμπτώματα).

Η έρευνα έδειξε επίσης, ανησυχητική έλλειψη ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με την κατάλληλη χρήση αντιβιοτικών:

– Μόνο οι μισοί (50%) των ερωτηθέντων γνωρίζουν ότι τα αντιβιοτικά είναι αναποτελεσματικά κατά των ιών.

– Μόνο 3 στους 10 Ευρωπαίους γνώριζαν ότι η περιττή χρήση αντιβιοτικών τα καθιστά αναποτελεσματικά, ότι η λήψη αντιβιοτικών πρέπει να διακόπτεται μόνο μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ότι τα αντιβιοτικά συχνά συνεπάγονται παρενέργειες, όπως διάρροια, και ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά κατά του κρυολογήματος.

Τι κάνει η Επιτροπή για να αντιμετωπίσει αυτό

Η αυξανόμενη απειλή υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η AMR μέσω της προσέγγισης «One Health» που αναγνωρίζει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ της ανθρώπινης υγείας, της υγείας των ζώων και του περιβάλλοντος. Νωρίτερα αυτό το έτος, νέοι κανόνες της ΕΕ τέθηκαν σε ισχύ για να διασφαλιστεί ότι τα αντιμικροβιακά, που είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη ιατρική, παραμένουν αποτελεσματικά, απαγορεύοντας τη χρήση τους στην κτηνιατρική.

Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης ανασκόπηση των εθνικών σχεδίων δράσης AMR «One Health» των κρατών μελών. Η ανασκόπηση διαπίστωσε ότι πολλά κράτη μέλη θα επωφεληθούν από μια ισχυρότερη προσέγγιση για την «Ενιαία Υγεία» όσον αφορά την AMR, λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο των αντιβιοτικών στο περιβάλλον. Η Κομισιόν δημοσίευσε επίσης γνώμη της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με αποτελεσματικούς τρόπους επένδυσης στην υγεία για τη διαχείριση της AMR σε όλο το σύστημα υγείας.

Το πρώτο εξάμηνο του 2023, η Επιτροπή θα εντείνει τη δράση της για την AMR σε μια προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου και ως μέρος μιας προτεινόμενης αναθεώρησης της νομοθεσίας της ΕΕ για τα φαρμακευτικά προϊόντα. Αργότερα το 2023, η ΕΕ θα ξεκινήσει κοινή δράση 50 εκατομμυρίων ευρώ με τα κράτη μέλη, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και την Ουκρανία για την AMR στο πλαίσιο του προγράμματος EU4Health.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Horizon 2020», του ερευνητικού προγράμματος της ΕΕ, περισσότερα από 690 εκατομμύρια ευρώ κινητοποιήθηκαν για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα της AMR. Κατά τα δύο πρώτα χρόνια του «Horizon Europe», δεσμεύτηκαν 32,5 εκατομμύρια ευρώ για 13 ερευνητικά έργα που αφορούν τη μικροβιακή αντοχή.