Μισοφωνία: Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται

Η μισοφωνία είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονη αρνητική αντίδραση σε συγκεκριμένους ήχους.

Από τη διαταραχή αυτή πάσχει στο ένα αυτί η ηθοποιός Πηνελόπη Αναστασοπούλου (στο άλλο έχει υπερακουσία), η οποία δήλωσε πως πλέον έχει αγκαλιάσει και αποδεχτεί τα ακοολογικά προβλήματά της.

«Η μισοφωνία είναι πολλά περισσότερα από μία απλή ενόχληση», αναφέρει η Dr. Jane Gregory, κλινική ψυχολόγος στο Τμήμα Ερευνητικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης η οποία την έχει μελετήσει εκτενώς.

«Μπορεί να προκαλέσει αισθήματα απελπισίας στους πάσχοντες. Όταν, εξ άλλου, δεν μπορούν να αποφύγουν τον δυσάρεστο ήχο, μπορεί να αισθανθούν παγιδευμένοι».

Η Dr. Gregory και επιστήμονες από την Cleveland Clinic, στο Οχάιο, παραθέτουν βασικά δεδομένα που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε για τη μισοφωνία.

Είναι συχνή διαταραχή
Η μισοφωνία δεν είναι σπάνια διαταραχή. Οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί με αυτήν δείχνουν ότι πάσχει έως και 1 στους 5 ανθρώπους. Η πιο πρόσφατη διεξήχθη στη Βρετανία και έδειξε πως έπασχε το 18,4% των συμμετεχόντων. Ωστόσο μόνο το 2,3% των συμμετεχόντων το γνώριζαν.

Είναι πιο συνηθισμένη στις γυναίκες
Η μισοφωνία τείνει να είναι συχνότερη στις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν το 55% έως 83% των πασχόντων. Μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε ηλικία, αλλά είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί για πρώτη φορά στην εφηβεία.

Είναι πολλοί οι ήχοι που την ενεργοποιούν
Οποιοσδήποτε ήχος μπορεί να ενεργοποιήσει τη μισοφωνία. Ωστόσο μερικοί είναι συχνότεροι εκλυτικοί παράγοντες. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ήχοι που προκαλούν:

Η μάσηση (ιδίως με ανοιχτό στόμα)
Η κατάποση
Η θορυβώδης κατανάλωση υγρών (π.χ. ρούφηγμα)
Ο βήχας
Το «καθάρισμα» του λαιμού
Το ροχαλητό
Το ρουθούνισμα
Το φύσημα της μύτης
Η «βαριά» αναπνοή
Το χασμουρητό
Το χτύπημα των δακτύλων σε μία επιφάνεια
Τα βήματα
Το ρολόι που κτυπάει
Το νερό που τρέχει (π.χ. από το καζανάκι)
Το κτύπημα του τηλεφώνου ή του κουδουνιού

Προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις που εκδηλώνονται στους ήχους που πυροδοτούν την μισοφωνία, μπορεί να είναι συναισθηματικές, σωματικές ή και συμπεριφορές. Κάθε πάσχοντας μπορεί να εκδηλώνει μία ή περισσότερες, σε ήπιο ή πιο έντονο βαθμό. Επιπλέον, μερικοί έχουν έντονη αντίδραση σε έναν μόνον ήχο, ενώ άλλοι σε πολλούς. Σε σπάνιες, ακραίες περιπτώσεις ο ασθενής δεν μπορεί να ελέγξει την ενόχλησή του και αντιδρά παρορμητικά. Ή μπορεί να αδυνατεί να κάνει ορισμένα πράγματα ή σε συγκεκριμένο περιβάλλον.

Στις πιθανές συναισθηματικές αντιδράσεις της μισοφωνίας συμπεριλαμβάνονται:

Θυμός
Άγχος
Αηδία
Φόβος
Εκνευρισμός
Οι σωματικές αντιδράσεις ενδέχεται να είναι:

Αύξηση της αρτηριακής πίεσης
Πίεση ή σφίξιμο στο στήθος
Ανατριχίλα
Αύξηση του καρδιακού παλμού
Εφίδρωση

Οι πιθανές συμπεριφορικές αντιδράσεις μπορεί να είναι:

Αποφυγή των καταστάσεων όπου μπορεί να δημιουργηθούν οι εκνευριστικοί ήχοι
Απομάκρυνση από την περιοχή όπου αναπτύσσεται ο ήχος
Λεκτικές ή φωνητικές αντιδράσεις (π.χ. επίπληξη στο άτομο που κάνει τον ήχο)
Μη βίαιες πράξεις για να σταματήσει ο ήχος (πολύ σπάνια μπορεί να υπάρξει βίαιη αντίδραση)
Η αιτία της δεν είναι γνωστή

Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν τι ακριβώς προκαλεί τη μισοφωνία. Εν τούτοις, εικάζουν ότι μπορεί να οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων, όπως διαφορές στην δομή του εγκεφάλου, συνυπάρχουσες διαταραχές ή/και γενετικοί λόγοι.

Επειδή συμβαίνει ξαφνικά και για άγνωστους λόγους, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης ή μείωσης του κινδύνου αναπτύξεως.

Η αντιμετώπιση είναι υποστηρικτική
Επειδή δεν είναι γνωστή η αιτία, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη μισοφωνία. Συνήθως συνιστώνται τεχνικές που βοηθούν τους ασθενείς να εντοπίσουν τους εκλυτικούς ήχους, να βρουν τρόπο να περιορίσουν την έκθεσή τους σε αυτούς και να αναπτύξουν τεχνικές διαχείρισης ώστε να ελέγχουν τις αντιδράσεις τους. Μπορεί επίσης να τους βοηθήσουν να μειώσουν την ευαισθησία τους στους εκλυτικούς ήχους.