Μνήμη: Τι φταίει αν ξεχνάτε απλά πράγματα – Από τι επηρεάζεται

Πιθανώς όλοι έχουμε βιώσει εκείνη την εκνευριστική στιγμή που δεν μπορούμε να θυμηθούμε το όνομα κάποιου πολύ γνωστού μας, ή κάποια συγκεκριμένη λέξη, ή ακόμα και τι κάναμε πριν δύο μόλις μέρες.

Το άγχος, το ποτό και η έλλειψη ύπνου είναι συνήθεις ύποπτοι για την μείωση της ικανότητας ανάκλησης πληροφοριών από την μνήμη.

Αλλά υπάρχει μία λιγότερο γνωστή αιτία για την χρόνια λήθη και μπορεί να είναι κάτι που το κάνετε σε καθημερινή βάση και, μάλιστα, με τις ώρες!

Η καθιστική ζωή μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες με την μνήμη και την εστίαση

Είτε με ατελείωτες ώρες καθιστοί στον υπολογιστή, είτε στο αυτοκίνητο κολλημένοι στην κίνηση, είτε φυσικά με τις ώρες στον καναπέ για σειρές και ταινίες στην τηλεόραση, οι περισσότεροι από εμάς καθόμαστε πολλές ώρες κάθε μέρα.

Όλο αυτό το καθισιό μπορεί να έχει νόημα για τη δουλειά και τον τρόπο ζωής μας (και μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτο), αλλά δεν είναι ό,τι καλύτερο για την υγεία του εγκεφάλου μας.

“Ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι πολύ δύσκολος για τον εγκέφαλό σας, τόσο από συναισθηματικής όσο και γνωστικής υγείας. Η μνήμη και η εστίασή σας υποφέρουν”, λέει η Christine Celio, κλινική ψυχολόγος και ειδικός συναισθηματικής υγείας στο Calibrate.

Ο πολύς χρόνος που αφιερώνετε καθισμένοι μπορεί να μην είναι επιζήμιος μόνο για την λειτουργία του εγκεφάλου. Μια μελέτη του 2016 έδειξε, ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της καθιστικής συμπεριφοράς και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Το πολύ καθισιό έχει επίσης συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα, διαβήτη τύπου 2 και καρκίνο, καθώς και θανάτου λόγω διαφόρων άλλων ιατρικών καταστάσεων.

Πώς επηρεάζει την μνήμη σας το να περνάτε πολύ χρόνο καθισμένοι;

“Υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ της καθιστικής ζωής και του αυξημένου κινδύνου άνοιας”, εξηγεί η Ceilo. Τι συμβαίνει λοιπόν στον έσω κροταφικό λοβό σας (το τμήμα του εγκεφάλου που σχηματίζει νέες αναμνήσεις) όταν περνάτε πολύ χρόνο καθισμένοι;

Σε μια μελέτη του 2018, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS One, ερευνητές του UCLA πήραν συνεντεύξεις από 35 άτομα ηλικίας 45 έως 75 ετών και στη συνέχεια τους έκαναν μαγνητικές τομογραφίες υψηλής ανάλυσης. Βρήκαν ότι οι παρατεταμένες περίοδοι καθισιού σχετίζονταν με αλλαγές στον κροταφικό λοβό και σε κοντινές περιοχές. “Η καθιστική συμπεριφορά είναι πιο σημαντικός παράγοντας πρόβλεψης της δομής του εγκεφάλου, ειδικά του πάχους του μέσου κροταφικού λοβού”, ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.

Τα καλά νέα είναι ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να αντιμετωπίσει τους κινδύνους του υπερβολικού καθισιού, αν και δεν είναι το μόνο πράγμα που πρέπει να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τις πιθανές βλαβερές συνέπειες στον εγκέφαλο.

Η μείωση του χρόνου που περνάτε καθιστοί είναι εξίσου σημαντική με την άσκηση

«Τα οφέλη της άσκησης για τον εγκέφαλο είναι γιγαντιαία. Η τακτική άσκηση δημιουργεί νέους υποδοχείς ντοπαμίνης και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιδιορθώσει τη ζημιά που τους προκαλείται από την υπερβολική χρήση αλκοόλ», εξηγεί η Celio. Προσθέτει ότι η άσκηση οδηγεί στην απελευθέρωση αυτών που ορισμένοι νευροεπιστήμονες αποκαλούν υποδοχείς “don’t worry, be happy” (πιο επιστημονικά γνωστοί ως ενδοκανναβινοειδείς). Εκτός από το να σας ενθαρρύνουν να σηκωθείτε και να ασκηθείτε, αντί να κάθεστε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, αυτοί οι υποδοχείς μπορούν να μειώσουν τις επιπτώσεις του άγχους, γεγονός που οδηγεί σε κάποια απώλεια μνήμης.

Ωστόσο, πέρα από την αύξηση της άσκησης, η μείωση του χρόνου που αφιερώνετε καθιστοί είναι ζωτικής σημασίας. Η μελέτη του UCLA σημειώνει ότι ακόμη και η έντονη σωματική δραστηριότητα “δεν αρκεί για να αντισταθμίσει τις βλαβερές συνέπειες του καθίσματος για παρατεταμένες χρονικές περιόδους”. Μια άλλη μελέτη δείχνει ότι η μείωση της καθιστικής συμπεριφοράς κατά 25%, μειώνει από μόνη της τον επιπολασμό του Αλτσχάιμερ κατά περίπου ένα εκατομμύριο περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο.