Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Πότε η άνοια μπορεί να είναι «κρυφή» ηπατική νόσος

Μία νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι το 10% των ατόμων που διαγνώστηκαν με άνοια στις ΗΠΑ είχαν στην πραγματικότητα ηπατική εγκεφαλοπάθεια, μια κατάσταση που μπορεί να θεραπευθεί.

Το ήπαρ μπορεί να καταστραφεί από πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ, των διατροφικών λιπών και των ιών της ηπατίτιδας.

Τι είναι η ηπατική εγκεφαλοπάθεια

Όταν η βλάβη συνεχίζεται για αρκετά χρόνια, το ήπαρ υφίσταται ουλές (κίρρωση) και, σε κάποιο σημείο, δεν μπορεί πλέον να εκτελέσει ένα από τα κρίσιμα καθήκοντά του: την αποτοξίνωση του αίματος. Τότε, οι τοξίνες (κυρίως αμμωνία) μπορούν να συσσωρευτούν και να εισχωρήσουν στον εγκέφαλο, παρεμποδίζοντας την λειτουργία του. Αυτό είναι η ηπατική εγκεφαλοπάθεια.

Η ηπατική εγκεφαλοπάθεια μπορεί να είναι πολύ ήπια και άρα δύσκολο να διαγνωστεί. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι λεπτεπίλεπτα, όπως απλές αλλαγές στην συνήθεια ύπνου ή ευερεθιστότητα. Καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, εμφανίζονται και άλλα συμπτώματα, όπως λήθη, αποπροσανατολισμός και σύγχυση. Στην πιο σοβαρή της μορφή, η ηπατική εγκεφαλοπάθεια μπορεί να προκαλέσει κώμα και θάνατο!

Μόλις διαγνωστεί, μπορεί να αντιμετωπιστεί, αρχικά με καθαρτικά που βοηθούν στην απομάκρυνση της αμμωνίας και άλλων τοξινών που συσσωρεύονται στο έντερο. Ακολουθεί θεραπεία με αντιβιοτικά (συνήθως ριφαξιμίνη) που σκοτώνει μερικά από τα επιβλαβή βακτήρια που παράγουν αμμωνία στο έντερο. Εάν είναι πολύ σοβαρή, η ηπατική εγκεφαλοπάθεια μπορεί ακόμη και να είναι λόγος για μεταμόσχευση ήπατος.

Μια “ύπουλη”, αθόρυβη νόσος

Η ηπατική εγκεφαλοπάθεια είναι εύκολο να εντοπιστεί εάν το άτομο έχει κίρρωση. Το πρόβλημα είναι ότι η κίρρωση είναι μια “σιωπηλή” κατάσταση μέχρι να φτάσει σε πολύ προχωρημένο στάδιο, οπότε και το ήπαρ αρχίζει να καταρρέει.

Είναι πολύ πιο δύσκολο να διαγνωστεί στον γενικό πληθυσμό. Τα συμπτώματα της αλλαγής της διάθεσης, της συμπεριφοράς, της σύγχυσης και της λήθης παρατηρούνται επίσης και σε άτομα με άνοια ως γνωστόν.

Η άνοια είναι μια κατάσταση που προκαλείται από μακροχρόνιες βλάβες στην λειτουργία του εγκεφάλου. Προκαλείται συχνότερα από την μειωμένη παροχή αίματος στον εγκέφαλο λόγω βλάβης σε μικρά αιμοφόρα αγγεία λόγω διαβήτη ή υπέρτασης (αγγειακή άνοια).

Άλλες μορφές άνοιας περιλαμβάνουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ, όπου εναποθέσεις αμυλοειδούς βλάπτουν τον εγκέφαλο, προκαλώντας τα τυπικά συμπτώματα λήθης και σύγχυσης.

Πώς έγινε η έρευνα

Η νέα αυτή μελέτη στους Αμερικανούς βετεράνους εξέτασε ιατρικά αρχεία πρώην στρατιωτών που υποβλήθηκαν σε θεραπεία από την Υπηρεσία Υγείας Βετεράνων των ΗΠΑ για 10 χρόνια με διάγνωση άνοιας σε τουλάχιστον δύο διαφορετικές περιπτώσεις.

Η ομάδα εξέτασε κλινικά δεδομένα συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων αίματος από αυτήν την ομάδα και τα χρησιμοποίησε για να υπολογίσει τον δείκτη FIB-4 (βαθμολογία με βάση τα αποτελέσματα του αίματος στο ήπαρ και την ηλικία), που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη ηπατικής βλάβης.

Πάνω από 175.000 άτομα συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση. Από αυτούς, το 10% (18.390 άτομα) είχε FIB-4 πάνω από 3,25 (ένα αποδεκτό όριο για τη διάγνωση ουλών στο ήπαρ).

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο υψηλός δείκτης FIB-4 ήταν πιο συχνός σε άτομα με ιογενή ηπατίτιδα και χρόνιους χρήστες αλκοόλ, παράγοντες κινδύνου για ηπατική νόσο. Το υψηλό FIB-4 ήταν λιγότερο πιθανό σε άτομα που είχαν διαβήτη, υπέρταση ή νεφρική νόσο, όλοι οι παράγοντες κινδύνου για άνοια.

Αυτό υποδηλώνει ότι τα άτομα με υψηλό FIB-4 μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν ηπατική νόσο και τα συμπτώματά τους να οφείλονται σε ηπατική εγκεφαλοπάθεια και όχι σε άνοια.

Οι ερευνητές επαλήθευσαν αυτά τα ευρήματα, εξετάζοντας μια ξεχωριστή ομάδα ανθρώπων που αξιολογήθηκε για άνοια και βρήκαν παρόμοια αποτελέσματα, με το 9% να έχει υψηλό FIB-4 και πιθανή κίρρωση ήπατος.

Συμπέρασμα

Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι περίπου το 10% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με άνοια μπορεί να έχουν ουσιαστικά υποκείμενη “σιωπηλή” ηπατική νόσο με την ηπατική εγκεφαλοπάθεια να προκαλεί ή να συμβάλλει στα συμπτώματά τους.

Αυτή είναι η πρώτη μελέτη του είδους της που αναλύει τα δεδομένα υγείας που συλλέγονται τακτικά με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί:

Πρώτον, τα δεδομένα προέρχονται από στρατιωτικούς βετεράνους (97% άνδρες και 80% λευκοί) και ως εκ τούτου δεν αντιπροσωπεύουν τον ευρύτερο πληθυσμό.

Δεύτερον, ο δείκτης FIB-4 χρησιμοποιήθηκε ως δείκτης κίρρωσης. Είναι μια χρήσιμη βαθμολογία που υπολογίζεται εύκολα, αλλά η ακρίβειά της εξαρτάται από την αιτία της ηπατικής νόσου και είναι χαμηλότερη στους ηλικιωμένους.

Τέλος, το υψηλό FIB-4 δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το άτομο έχει ηπατική εγκεφαλοπάθεια.

Σαφώς, όμως, αυτή η μελέτη ανοίγει μια σημαντική νέα λεωφόρο έρευνας. Αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον έλεγχο για ηπατική νόσο σε άτομα με γενικά συμπτώματα άνοιας. Αυτό είναι σημαντικό διότι τα ποσοστά τόσο της άνοιας όσο και της κίρρωσης αυξάνονται.

Από την άλλη, χρειαζόμαστε ακόμα καλύτερα δεδομένα για να κατανοήσουμε πλήρως τον αριθμό των ατόμων με ηπατική εγκεφαλοπάθεια, στους οποίους έγινε εσφαλμένη διάγνωση άνοιας και τον καλύτερο τρόπο αναγνώρισης και θεραπείας τους.