Νέα έρευνα: Η μείωση των χρωμοσωμάτων Υ που έρχεται με την ηλικία ίσως προκαλεί καρκίνο

Σύμφωνα με νέα έρευνα η σταδιακή απώλεια του χρωμοσώματος Υ καθώς οι άνδρες γερνούν μπορεί να δώσει στον καρκίνο την ευκαιρία να αναπτυχθεί.

Τα ευρήματα προσδιορίζουν έναν νέο, αλλά ακόμα άγνωστο, ρόλο του ανδρικού χρωμοσώματος φύλου στο πώς το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αποκρούσει τον καρκίνο.

Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής μας, το βιολογικό μας φύλο καθορίζεται από την παρουσία ενός αρσενικού γονιδίου που βρίσκεται στο χρωμόσωμα Υ. Εάν υπάρχει, το έμβρυο αναπτύσσει αρσενικά γεννητικά όργανα, ενώ η απουσία αυτού του γονιδίου (που ονομάζεται SRY) αφήνει το έμβρυο να συνεχίσει να αναπτύσσεται ως θηλυκό.

Υπάρχει όμως κάτι που δεν το γνωρίζουν πολλοί: το χρωμόσωμα Υ εξαφανίζεται σταδιακά!

Κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών, το χρωμόσωμα Υ έχει εκφυλιστεί σιγά-σιγά και σε μερικά μόνο εκατομμύρια χρόνια ακόμη πιθανότατα θα εξαφανιστεί οριστικά, δυνητικά οδηγώντας στην εξαφάνισή μας αν δεν βρούμε μια λύση.

Η υποχώρηση του χρωμοσώματος Υ συμβαίνει επίσης καθώς οι άντρες γερνούν: τα κύτταρά τους γίνονται λιγότερο πιθανό να έχουν ένα χρωμόσωμα Υ και αυτό οδηγεί σε μια σειρά προβλημάτων.

Το χρωμόσωμα Υ δεν δημιουργεί απλώς το αρσενικό φύλο και μετά… πάει διακοπές: έχει βρεθεί ότι περιέχει τις γενετικές οδηγίες για πολλές σημαντικές πρωτεΐνες.

Η απώλεια αυτού του γενετικού υλικού μοιάζει να εμπλέκεται στο 10-40% των καρκίνων της ουροδόχου κύστης, καθώς και στο Αλτσχάιμερ και στις καρδιακές παθήσεις σε άνδρες.

Πώς όμως το κάνει αυτό; Για πρώτη φορά, επιστήμονες από το Cedars-Sinai Cancer, στο Λος Άντζελες, πιστεύουν ότι έχουν βρει μια σύνδεση μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος και του χρωμοσώματος Υ.

Αρχικά, η ομάδα έπρεπε να ποσοτικοποιήσει σε ποιο βαθμό χάθηκε το χρωμόσωμα Υ σε ποντίκια πειραματόζωα. Έτσι ανέπτυξαν ένα σύστημα βαθμολόγησης που βασίζεται στην έκφραση των γονιδίων που συνδέονται με το χρωμόσωμα Υ σε καρκίνους της ουροδόχου κύστης σε ποντίκια.

Από εκεί, πέρασαν σε δείγματα από ανθρώπους, σχηματίζοντας δύο ομάδες:

• μία με μυοδιηθητικό καρκίνο της ουροδόχου κύστης που αντιμετωπίστηκε με αναστολείς του ανοσοποιητικού σημείου ελέγχου (ένα σχετικά νέο φάρμακο που στοχεύει να “ξεκλειδώσει” την θανάτωση των καρκινικών κυττάρων από το ανοσοποιητικό) και
• μια δεύτερη ομάδα που δεν αντιμετωπίστηκε με αυτά τα φάρμακα

Χρησιμοποίησαν το σύστημα βαθμολόγησής τους για να αξιολογήσουν την απώλεια χρωμοσώματος Υ στους άνδρες και διαπίστωσαν ότι:

• εκείνοι στην ομάδα που δεν έλαβε θεραπεία και είχαν μεγαλύτερη απώλεια είχαν και χειρότερες προγνώσεις σε σύγκριση με εκείνους που είχαν υψηλότερες βαθμολογίες.
• στην ομάδα που έλαβε θεραπεία, το φάρμακο σημείωσε μεγαλύτερη επιτυχία σε ασθενείς με περισσότερα χρωμοσώματα Υ.

Η ομάδα πίστευε ότι είχε βρει κάποιο είδος σύνδεσης μεταξύ του χρωμοσώματος Υ και των ανοσολογικών αποκρίσεων στον καρκίνο, έτσι ερεύνησε περαιτέρω την συσχέτιση αυτή σε κυτταροκαλλιέργειες. Μεγάλωσαν καρκινικά κύτταρα, με και χωρίς χρωμοσώματα Υ, για να δουν πόσο γρήγορα αναπτύχθηκαν και διαπίστωσαν ότι και οι δύο ομάδες αναπτύχθηκαν με τον ίδιο ρυθμό. Ωστόσο, όταν μεγάλωσαν τους καρκίνους παρουσία κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, εκείνοι χωρίς χρωμοσώματα Υ αυξήθηκαν με πολύ ταχύτερο ρυθμό.

Αυτό έδειξε ότι ίσως η έλλειψη χρωμοσώματος Υ αυξάνει την επιβίωση των καρκίνων και μείωνε την ανοσολογική απόκριση στα κύτταρα.
“Το γεγονός ότι βλέπουμε διαφορά στον ρυθμό ανάπτυξης μόνο όταν εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ‘κλειδί’ ως προς την επίδραση της απώλειας του χρωμοσώματος Υ στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης”, δήλωσε ο διευθυντής του Cedars-Sinai Cancer και συν-συγγραφέας της έρευνας. Και πρόσθεσε:

“Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι όταν τα κύτταρα χάνουν το χρωμόσωμα Υ, εξαντλούν τα Τ-κύτταρα. Και χωρίς Τ-κύτταρα για την καταπολέμηση του καρκίνου, ο όγκος αναπτύσσεται επιθετικά”.

Η ομάδα ελπίζει ότι αυτή η έρευνα θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση της εξάντλησης των Τ-κυττάρων και του ρόλου του χρωμοσώματος Υ στην ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων:

“Εάν μπορούσαμε να κατανοήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς, θα μπορούσαμε και να αποτρέψουμε την εξάντληση των Τ-κυττάρων. Η εξάντληση των Τ-κυττάρων μπορεί να αντιστραφεί εν μέρει με συγκεκριμένους αναστολείς. Αλλά αν μπορούσαμε να την εμποδίσουμε να συμβεί εξαρχής, υπάρχουν πολλές δυνατότητες βελτίωσης των αποτελεσμάτων για τους ασθενείς”, κατέληξε ο ειδικός.