Ο άνθρωπος που έχασε τη μνήμη του και έσωσε εκατομμύρια ασθενείς

Όταν μια επέμβαση άφησε τον Henry Molaison να μην μπορεί να σχηματίσει νέες αναμνήσεις, έγινε ο πιο σημαντικός ασθενής στην ιστορία της επιστήμης του εγκεφάλου.

Το 1953, ένας νεαρός άνδρας ονόματι Henry Molaison, από το Χάρτφορντ του Κονέκτικατ, έχασε τη μνήμη του και βοήθησε να εφευρεθεί η νευροεπιστήμη.

Η αμνησία του Henry Molaison ήταν το αποτέλεσμα μιας πολύ επικίνδυνης «ψυχοχειρουργικής» διαδικασίας, μιας επέμβασης που σχεδιάστηκε για να θεραπεύσει την εξουθενωτική επιληψία που είχε υποστεί από την παιδική ηλικία.

Σε μια προσπάθεια να αφαιρεθεί το τμήμα του εγκεφάλου που προκαλούσε κρίσεις του Henry, δύο τρύπες άνοιξαν στο μπροστινό μέρος του κρανίου του και ένα μέρος του εγκεφάλου του, το μπροστινό μισό του ιππόκαμπου και στις δύο πλευρές.

Η διαδικασία ας πούμε μετριοπαθώς πως, πήγε πολύ στραβά και ο ίδιος, τότε 27 ετών, έμεινε χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης ή ανάκτησης νέων εμπειριών.

Δεν είναι σαφές γιατί συνέβη αυτό, αν και πιστεύεται ότι δεν οφείλεται στην απώλεια του ιππόκαμπου και στις δύο πλευρές του εγκεφάλου του. Πιθανότατα είναι ένας συνδυασμός του να παίρνει μεγάλες δόσεις αντιεπιληπτικών φαρμάκων και των συχνών κρίσεων πριν από τη χειρουργική επέμβαση.

Η παγκόσμια αμνησία του για νέο υλικό ήταν αποτέλεσμα της απώλειας και των δύο ιππόκαμπων και σήμαινε ότι δεν μπορούσε να μάθει νέες λέξεις, τραγούδια ή πρόσωπα μετά την επέμβαση, ξέχασε σε ποιον μιλούσε μόλις αυτός έφευγε, δεν ήξερε πόσο χρονών ήταν ή αν οι γονείς του ήταν ζωντανοί ή νεκροί και δεν ξαναθυμήθηκε ποτέ ξεκάθαρα ένα γεγονός, όπως το πάρτι γενεθλίων του, ή ποιος ήταν ο σημερινός πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Μπορούσε να θυμηθεί γεγονότα ή προσωπικές στιγμές που συνέβησαν πριν την επέμβαση. Θυμόταν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, τους γονείς του, τους συμμαθητές του, τις προτιμήσεις του.

Η τραγωδία του Henry Molaison ήταν, ωστόσο, ίσως η πιο σημαντική πρόοδος στην κατανόηση της λειτουργίας της μνήμης που έγινε τον περασμένο αιώνα.

Μέχρι την εγχείρησή του, θεωρούνταν ότι η μνήμη ήταν κάτι που αφορούσε ολόκληρο τον εγκέφαλο. Το ατύχημα της χειρουργικής επέμβασης απέδειξε πως ένα μεγάλο μέρος της ικανότητάς του να θυμάται εντοπίζεται σε αυτήν την περιοχή.

Η “καθαρότητα” της αμνησίας του έκανε τον εγκέφαλό του το τέλειο αντικείμενο για τη μελέτη της γνωστικής λειτουργίας και με πολλούς άλλους τρόπους.

Μετά την εγχείρησή του, ζώντας πρώτα με τους γονείς του και αργότερα με ειδικούς θεραπευτές και φροντιστές, έγινε γνωστός στην επιστήμη ως “HM” για να προστατεύσει την ταυτότητά του.

Ο Henry δεν ήταν ικανός να μάθει νέες πληροφορίες, αν και η γνώση του για γεγονότα του παρελθόντος, η συντριβή της Wall Street, το Περλ Χάρμπορ και ούτω καθεξής, ήταν ξεκάθαρη.

Θα μπορούσε, ωστόσο, να μάθει και να διατηρήσει νέες κινητικές δεξιότητες, οι οποίες οδήγησαν σε σημαντική κατανόηση της διαφοράς μεταξύ συνειδητής μνήμης και ασυνείδητου. Η τελευταία κατηγορία περιελάμβανε την εκμάθηση του πώς να παίζει κανείς τένις ή να οδηγεί ποδήλατο, ή ακόμα και να παίζει πιάνο – πράγματα που ο εγκέφαλος κωδικοποιεί και μεταδίδει στους μύες μέσα από τις αναμνήσεις που θεωρούμε ότι είναι διαισθητικές.

Έζησε τα επόμενα 55 χρόνια της ζωής του, μέχρι τον θάνατό του το 2008.

Ακόμα και μετά το θάνατό του οι επιστήμονες συνεχίζουν να τον μελετούν, αφού δώρισε τον εγκέφαλό του στο ΜΙΤ.