Υγεία
Μόλις οι ορμόνες απελευθερωθούν από τους αδένες στην κυκλοφορία του αίματος, δρουν σε όργανα και ιστούς για να ελέγξουν τα πάντα, από τον τρόπο λειτουργίας του σώματός σου μέχρι το πώς αισθάνεσαι.
Μια ομάδα ορμονών, που φέρει το προσωνύμιο “ορμόνες της ευτυχίας”, κρύβεται πίσω από τα χαρούμενα κι ενίοτε ευφορικά συναισθήματα που βιώνουμε.
Ντοπαμίνη: Αν δεν ήταν ορμόνη θα ήταν … κάποιου είδους ναρκωτικό for sure!
Η ντοπαμίνη εμπλέκεται στο να νιώσουμε ευχαρίστηση ως μέρος του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου. Τα ψώνια ή η μυρωδιά των μπισκότων που ψήνονται στο φούρνο μπορούν να προκαλέσουν την απελευθέρωση ντοπαμίνης ή μια “έξαρση ντοπαμίνης”.
Παράλληλα, η ντοπαμίνη κρύβεται πίσω από το έντονο αίσθημα ανταμοιβής που νιώθουν οι άνθρωποι όταν παίρνουν ναρκωτικά, όπως η ηρωίνη ή η κοκαΐνη, και το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό.
Τέλος, παίζει ρόλο στις διαδικασίες της μάθησης και προσοχής, στη διάθεση, την κίνηση, τον καρδιακό ρυθμό, τη λειτουργία των νεφρών και των αιμοφόρων αγγείων, τον ύπνο, και την επεξεργασία του πόνου.
Έλλειψη ντοπαμίνης: προκαλεί τη δυσκαμψία στην κίνηση, χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου του Πάρκινσον. Αν και η κατάθλιψη συνδέεται συχνότερα με την έλλειψη σεροτονίνης, μελέτες διαπιστώνουν ότι η ανεπάρκεια ντοπαμίνης συμβάλλει επίσης στην κακή διάθεση, την έλλειψη κινήτρων και συγκέντρωσης.
Πώς θα την αυξήσεις:
Διατροφικά: επειδή η ντοπαμίνη παράγεται από την τυροσίνη, η λήψη περισσότερου αυτού του αμινοξέος από τα τρόφιμα θα μπορούσε ενδεχομένως να ενισχύσει τα επίπεδα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.
Τρόφιμα πλούσια σε τυροσίνη είναι το κοτόπουλο και άλλα είδη πουλερικών, τα γαλακτοκομικά, το αβοκάντο, οι μπανάνες, η κολοκύθα και σουσάμι, η σόγια.
Διαλογισμός: σύμφωνα με ενδείξεις, ο εγκέφαλος απελευθερώνει περισσότερη ντοπαμίνη όταν διαλογιζόμαστε.
Σεροτονίνη: Αν δεν ήταν ορμόνη θα ήταν … αντικαταθλιπτικό
Αυτή η ορμόνη είναι υπεύθυνη για την τόνωση της διάθεσης. Eπηρεάζει επίσης μια ποικιλία λειτουργιών και συμπεριφορών, όπως η μνήμη, ο φόβος, η αντίδραση στο στρες, η πέψη, ο εθισμός, ο ύπνος, η αναπνοή και η θερμοκρασία του σώματος.
Έλλειψη σεροτονίνης: συνδέεται (προφανώς) με την κατάθλιψη. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα αντικαταθλιπτικά, οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) και οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRI), δρουν αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
Πώς θα την αυξήσεις:
Γυμναστική: οδηγεί σε αύξηση σεροτονίνης και είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι έχουν αυτό το αίσθημα ευφορίας που είναι γνωστό ως “runner’s high” μετά από μια έντονη προπόνηση.
Έκθεση είτε στον ήλιο είτε στο έντονο φως: η φωτοθεραπεία είναι μία από τις κύριες θεραπείες για την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD), τη μελαγχολία του χειμώνα που μπορεί να πυροδοτείται από την πτώση των επιπέδων σεροτονίνης.
Διατροφή: η λήψη επιπλέον σεροτονίνης από τις τροφές είναι λίγο πιο δύσκολη. Συστήνεται η κατανάλωση πηγών σύνθετων υδατανθράκων, όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως.
Ενδορφίνες: Αν δεν ήταν ορμόνη θα ήταν … αναλγητικά (βασισμένα στο όπιο)
Οι ενδορφίνες είναι τα φυσικά οπιοειδή του οργανισμού ή αλλιώς τα φυσικά μας παυσίπονα. Αποτελούν τη φυσική απάντηση στον πόνο ή το στρες και δημιουργούν ένα γενικό αίσθημα ευεξίας.
Το όνομά τους προέρχεται από τον όρο “ενδογενής μορφίνη”, και όχι χωρίς λόγω, αφού όμοια με τη μορφίνη, παρουσιάζουν παυσίπονη δράση. Υπάρχουν περίπου 20 διαφορετικοί τύποι ενδορφινών, που απελευθερώνονται όταν γελάμε, ερωτευόμαστε, ή τρώμε ένα νόστιμο γεύμα.
Πώς θα τις αυξήσεις:
Άσκηση: η μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα όπως το περπάτημα, φαίνεται ότι είναι ο καλύτερος για την απελευθέρωση ενδορφινών.
Βελονισμός: ένας αποτελεσματικός τρόπος απελευθέρωσης ενδορφινών είναι με σημεία πίεσης.
Η τοποθέτηση λεπτών βελόνων στο δέρμα σε συγκεκριμένα σημεία γύρω από το σώμα προκαλεί την απελευθέρωση ενδορφινών.
Διαλογισμός: η βαθιά αναπνοή και η εστίαση του εγκεφάλου σας ηρεμεί το μυαλό σας και απαλύνει τον πόνο.
Παίζοντας μουσική: όταν τραγουδάμε, χορεύουμε ή χτυπάμε ένα τύμπανο, βοηθάμε τον οργανισμό μας να απελευθερώσει ενδορφίνες, αυξάνοντας την αντοχή στον πόνο.
Γέλιο: μαζί με την απελευθέρωση ενδορφινών, το γέλιο μεταβάλλει τα επίπεδα σεροτονίνης και ντοπαμίνης.
Υπεριώδες φως: δεν είναι περίεργο που κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται ευτυχισμένοι όταν περνούν χρόνο σε εξωτερικούς χώρους στον ήλιο. Το υπεριώδες φως διεγείρει την απελευθέρωση ενδορφινών στο δέρμα.
Ωκυτοκίνη: Αν δεν ήταν ορμόνη θα ήταν … a love potion
Κύρια λειτουργία της είναι η διευκόλυνση του τοκετού, ενώ δεν είναι τυχαίο που καλείται και “φάρμακο του έρωτα” ή “ορμόνη του έρωτα”.
Η ωκυτοκίνη αφενός διεγείρει τους μύες της μήτρας να συσπαστούν και αφετέρου ενισχύει την παραγωγή προσταγλανδινών, οι οποίες επίσης αυξάνουν τις συσπάσεις της μήτρας. Μετά τη γέννηση, η ωκυτοκίνη βοηθά στη μεταφορά του γάλακτος από τους αγωγούς του μαστού στη θηλή και στην προώθηση του δεσμού μεταξύ της μαμάς και του μωρού.
Ο οργανισμός μας παράγει επίσης ωκυτοκίνη όταν ερωτευόμαστε.
Έλλειψη ωκυτοκίνης: έχει συνδεθεί με συμπτώματα κατάθλιψης, συμπεριλαμβανομένης και της επιλόχειας κατάθλιψης.
Πώς θα την αυξήσεις:
Άσκηση: σύμφωνα με ευρήματα μελετών, η άσκηση μπορεί να ενισχύσει την παραγωγή ωκυτοκίνης.
Μουσική: ειδικά όταν οι άνθρωποι τραγουδούν ομαδικά, γεγονός που προσθέτει το στοιχείο του δεσμού.
Ανθρώπινη επαφή: και μόνο η απλή πράξη του αγγίγματος φαίνεται να ενισχύει την απελευθέρωση ωκυτοκίνης. Το μασάζ ή μια αγκαλιά, μπορούν να οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα αυτής της ορμόνης και σε μεγαλύτερη αίσθηση ευεξίας.
