Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την εγκεφαλίτιδα: Συμπτώματα, αιτίες και τρόποι μετάδοσης

Η εγκεφαλίτιδα, θα πρέπει να γίνει γνωστό πώς συχνά προκαλείται από ιογενείς λοιμώξεις, αυτοάνοσες διαταραχές ή βακτηριακές και μυκητιασικές λοιμώξεις.

Ενώ ορισμένες περιπτώσεις είναι ήπιες, άλλες μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές νευρολογικές επιπλοκές, κώμα ή ακόμα και θάνατο.

Τύποι εγκεφαλίτιδας

Η εγκεφαλίτιδα χωρίζεται σε δύο βασικούς τύπους:

1. Λοιμώδης

Αυτό συμβαίνει όταν ένας ιός, βακτήρια, μύκητες ή παράσιτο εισβάλλει απευθείας στον εγκέφαλο. Τα κοινά λοιμώδη αίτια περιλαμβάνουν:

• Ιογενής: Ιός απλού έρπητα (HSV), ιός του Δυτικού Νείλου, ιός λύσσας, ιός ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας.
• Βακτηριακή: Νόσος του Lyme (Borrelia), φυματίωση, σύφιλη.
• Μυκητιασική: Κρυπτόκοκκος, ιστοπλάσμωση (συχνά προσβάλλει ανοσοκατεσταλμένα άτομα).
• Παρασιτική: Τοξοπλάσμωση, αμοιβαδικές λοιμώξεις.

2. Αυτοάνοση

Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος σε υγιή εγκεφαλικό ιστό, οδηγώντας σε φλεγμονή. Μπορεί να προκληθεί από μόλυνση, όγκο ή να συμβεί χωρίς γνωστή αιτία. Οι πιο κοινές μορφές είναι:

• Εγκεφαλίτιδα Anti-NMDA υποδοχέων – Συχνά παρατηρείται σε νεαρούς ενήλικες και παιδιά, μερικές φορές σχετίζεται με όγκους των ωοθηκών.
• Μεταιχμιακή εγκεφαλίτιδα – Επηρεάζει τον ιππόκαμπο και το μεταιχμιακό (λιμβικό) σύστημα, προκαλώντας απώλεια μνήμης, επιληπτικές κρίσεις και σύγχυση.

Αιτίες και μετάδοση

Ιογενή και λοιμώδη αίτια

Οι ιοί είναι η πιο κοινή αιτία εγκεφαλίτιδας. Μπορούν να μεταδοθούν μέσω:

• Τσιμπήματα από κουνούπια ή τσιμπούρια – Ιός του Δυτικού Νείλου, Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από τσιμπούρια.
• Δαγκώματα ζώων – Ιός λύσσας.
• Άμεση επαφή με μολυσμένα άτομα – Ιός απλού έρπητα (HSV), εντεροϊοί.

Αυτοάνοσα αίτια

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος στον εγκέφαλο, προκαλώντας φλεγμονή. Αυτό συμβαίνει από:

• Μετα-λοιμώδη ανοσοαπόκριση (εμφανίζεται μετά από ιογενή ασθένεια).
• Αυτοάνοσες αντιδράσεις που σχετίζονται με τον καρκίνο (παρανεοπλασματικά σύνδρομα).

Συμπτώματα εγκεφαλίτιδας

Τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως απειλητικά για τη ζωή και συχνά αναπτύσσονται ξαφνικά.

Πρώιμα συμπτώματα (ήπιες περιπτώσεις)

• Πυρετός
• Πονοκέφαλος
• Κούραση
• Μυϊκοί πόνοι

Σοβαρά συμπτώματα (απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα)

• Επιληπτικές κρίσεις
• Σύγχυση ή απώλεια μνήμης
• Δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση της γλώσσας
• Ψευδαισθήσεις ή αλλαγές προσωπικότητας
• Παράλυση ή αδυναμία στα άκρα
• Απώλεια συνείδησης ή κώμα

Σε βρέφη και μικρά παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Διογκωμένο μαλακό σημείο στο κεφάλι (fontanelle).
• Εμετός.
• Στραβολαίμιασμα.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην παραμικρή υποψία εγκεφαλίτιδας, αναζητήστε αμέσως επείγουσα ιατρική βοήθεια!

Διάγνωση και θεραπεία

Οι γιατροί χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό κλινικών και φυσικών εξετάσεων για να επιβεβαιώσουν την εγκεφαλίτιδα:

• Απεικόνιση εγκεφάλου (μαγνητική ή αξονική τομογραφία) – Ανιχνεύει οίδημα ή φλεγμονή του εγκεφάλου.
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση – Λήψη δείγματος και ανάλυση εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
• Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα – Εξέταση για μη φυσιολογική εγκεφαλική δραστηριότητα.
• Εξετάσεις αίματος – Ανιχνεύουν λοιμώξεις και αυτοάνοσους δείκτες.

Θεραπείες για την ιογενή εγκεφαλίτιδα:

• Αντιικά φάρμακα – Ακυκλοβίρη (για τον ιό του απλού έρπητα), ριμπαβιρίνη (για ορισμένους άλλους ιούς).
• Υποστηρικτική φροντίδα – Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, παροχή οξυγόνου, χορήγηση αντισπασμωδικών φαρμάκων.

Θεραπείες για την αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα:

Στεροειδή ή ανοσοκατασταλτικά – Μειώνουν τη φλεγμονή του εγκεφάλου.

Ανταλλαγή πλάσματος ή ενδοφλέβια χορήγηση ανοσοσφαιρίνης (IVIG) – Βοηθά στην επαναφορά της ανοσολογικής απόκρισης.

Για βακτηριακή ή μυκητιακή εγκεφαλίτιδα:

Αντιβιοτικά ή αντιμυκητιακά φάρμακα ανάλογα με το παθογόνο.

Στρατηγικές πρόληψης

Δεδομένου ότι πολλοί τύποι εγκεφαλίτιδας μπορούν να προληφθούν, η λήψη προφυλάξεων είναι απαραίτητη.

Εμβολιασμός

• Ιαπωνικό εμβόλιο εγκεφαλίτιδας – Για άτομα που ταξιδεύουν σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
• Αντιλυσσικό εμβόλιο – Αποτρέπει την εγκεφαλίτιδα από την έκθεση στην λύσσα.
• Εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR) – Προστατεύει από ιογενείς λοιμώξεις, που μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλίτιδα.

Προστασία από κουνούπια και τσιμπούρια

• Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET.
• Φορέστε μακριά μανίκια και παντελόνια σε περιοχές, που είναι επιρρεπείς στα κουνούπια.
• Αφαιρέστε το στάσιμο/λιμνάζων νερό για να μειώσετε τις περιοχές αναπαραγωγής κουνουπιών.

Πρακτικές καλής προσωπικής υγιεινής

• Πλένετε συχνά τα χέρια σας, για να αποτρέψετε την μετάδοση του ιού.
• Αποφύγετε την επαφή με μολυσμένα τρόφιμα, νερό ή ζώα που μπορεί να μεταφέρουν λοιμώξεις.

Συχνές Ερωτήσεις

Σε τι διαφέρει η εγκεφαλίτιδα από τη μηνιγγίτιδα;

Η εγκεφαλίτιδα είναι φλεγμονή του εγκεφάλου, ενώ η μηνιγγίτιδα επηρεάζει τις προστατευτικές μεμβράνες γύρω από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.

Και οι δύο καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα, αλλά η εγκεφαλίτιδα συχνά περιλαμβάνει νευρολογικές επιπλοκές όπως σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις ή αλλαγές προσωπικότητας.

Μπορεί η εγκεφαλίτιδα να θεραπευτεί;

Εξαρτάται από την αιτία. Η ιογενής εγκεφαλίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιικά, αλλά οι περιπτώσεις βακτηρίων και μυκήτων απαιτούν αντιβιοτικά ή αντιμυκητιακά. Η αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα συχνά απαιτεί ανοσοθεραπεία.

Ποιος διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο για εγκεφαλίτιδα;

• Βρέφη και μικρά παιδιά
• Ηλικιωμένα άτομα
• Άτομα σε ανοσοκαταστολή (HIV/AIDS, ασθενείς με μεταμόσχευση οργάνων)
• Ταξιδιώτες σε περιοχές με ιούς εγκεφαλίτιδας που μεταδίδονται από τα κουνούπια

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να περάσει η εγκεφαλίτιδα;

Ο χρόνος αποκατάστασης ποικίλλει. Οι ήπιες περιπτώσεις υποχωρούν σε εβδομάδες, ενώ οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν μήνες ή χρόνια. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν μακροχρόνιες νευρολογικές επιδράσεις.

Σύνοψη

Η εγκεφαλίτιδα είναι μια σοβαρή και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τα αποτελέσματα.

Βασικά συμπεράσματα:

• Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις και αδυναμία.
• Τα αίτια ποικίλλουν από ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις έως αυτοάνοσες αντιδράσεις.
• Ο εμβολιασμός και η πρόληψη έναντι των κουνουπιών είναι κλειδί για την μείωση του κινδύνου.
• Ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια εάν εμφανιστούν συμπτώματα, ειδικά μετά από ιογενή λοίμωξη ή τσίμπημα κουνουπιού.