Παγκόσμια Ημέρα Πολλαπλής Σκλήρυνσης: Αιτίες, παράγοντες κινδύνου και αντιμετώπιση

H Διεθνής Ομοσπονδία Πολλαπλής Σκλήρυνσης (Multiple Sclerosis International Federation) έχει θεσπίσει την 30η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα Πολλαπλής (World MS Day) με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού για τη χρόνια αυτή πάθηση του κεντρικού νευρικού συστήματος, και τις επιπτώσεις της στην καθημερινότητα των πασχόντων, αλλά και των οικογενειών τους.

Η νόσος επιτίθεται στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και καταστρέφει το περίβλημα μυελίνης – το προστατευτικό στρώμα που καλύπτει τα νεύρα με τα οποία μεταφέρουν σήματα από και προς το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι η κύρια αιτία μη τραυματικής αναπηρίας σε ενήλικα νεαρά άτομα και άτομα μέσης ηλικίας, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική απώλεια παραγωγικότητας και καθημερινές προκλήσεις.

Η νόσος μπορεί να είναι ενεργή ακόμα και αν ο ασθενής δεν βιώνει συμπτώματα και αισθάνεται καλά. Μάλιστα, οι βλάβες που προκαλούνται στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα μπορεί να συσσωρευτούν.

Τα συμπτώματά της καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα από:

• έντονη κόπωση
• μούδιασμα στα άκρα ή
• διαταραχές όρασης έως και
• παράλυση ή
• βραδύτητα στην επεξεργασία της πληροφορίας

Αιτίες

Το αίτιο της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι άγνωστο, ωστόσο πιστεύεται ότι μπορεί να προκληθεί ως αποτέλεσμα κάποιου συνδυασμού περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως μολυσματικών παραγόντων και γενετικής.

Οι θεωρίες επιχειρούν να συνδυάσουν τα δεδομένα σε πιθανές εξηγήσεις, αλλά καμία δεν έχει αποδειχτεί οριστική.

Παράγοντες κινδύνου

• Το φύλο (οι γυναίκες νοσούν σε διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τους άνδρες)
• Το οικογενειακό ιστορικό
• Ορισμένες ιογενείς λοιμώξεις, όπως π.χ. η μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr, ο οποίος προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση
• Η λευκή φυλή. Η νόσος είναι σαφώς σπανιότερη σε Ασιάτες και Αφρικανούς
• Το γεωγραφικό πλάτος (η απόσταση από τον Ισημερινό), όσο κι αν φαίνεται περίεργο έχει βρεθεί ότι αλλάζει το ποσοστό νόσησης. Έτσι, αυξημένες πιθανότητες έχουν οι κάτοικοι του νότιου Καναδά, της Ευρώπης, του βόρειου τμήματος των ΗΠΑ κλπ.

Η ύπαρξη άλλων νοσημάτων με αυτοάνοσο μηχανισμό όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου κλπ.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντιμετώπιση των κρίσεων (χορηγείται κορτιζόνη), πρόληψη των υποτροπών (με φάρμακα είτε από το στόμα είτε ενέσιμα), θεραπεία των ενοχλητικών συμπτωμάτων όπως η σπαστικότητα, η κόπωση και ο πόνος, φυσικοθεραπεία (εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, κινησιοθεραπεία κλπ.) αλλά και υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με ισορροπημένη δίαιτα, σωματική άσκηση (πχ κολύμβηση), αποφυγή του stress με τεχνικές χαλάρωσης όπως η yoga κλπ.

Διατροφή

Η διατροφή φαίνεται να παίζει έναν ρόλο τόσο στην πρόληψη της νόσου αλλά και στην μείωση της βαρύτητας των συμπτωμάτων. Διάφορα διατροφικά μοντέλα έχουν προταθεί και υπάρχουν πολλές θεωρίες που όμως δεν είναι αναμφισβήτητα επιστημονικά τεκμηριωμένες.

Βασικά χαρακτηριστικά της ισορροπημένης, μεσογειακής διατροφής ωστόσο φαίνεται να έχουν θετική επίδραση στην εξέλιξη της νόσου.

Σημαντικές γραμμές είναι οι εξής:

• Μείωση των κορεσμένων και των trans λιπαρών και έμφαση σε πηγές μονοακόρεστου και πολυακόρεστου λίπους.
• Μείωση των επεξεργασμένων τροφίμων.
• Ελαχιστοποίηση της ζάχαρης σε όλες της τις μορφές.
• Ελαχιστοποίηση του αλατιού.
• Αποφυγή αλκοολούχων ποτών και αναψυκτικών.
• Έμφαση σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνη D, βιταμίνη Ε, ω3 λιπαρά οξέα, μαγνήσιο, βιταμίνες συμπλέγματος Β (σε κάποια λήψη συμπληρωμάτων μετά από συννενόηση με θεράποντα ιατρό)
• Βελτίωση χλωρίδας εντέρου μέσω προβιοτικών.

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση επηρεάζει κάθε άτομο διαφορετικά, είναι σαν δαχτυλικό αποτύπωμα, διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Γι’ αυτό και η αντιμετώπισή της πρέπει να είναι έγκαιρη, εξατομικευμένη και ολιστική.