Ποιοι καρκινοπαθείς μπορούν να αποφύγουν με ασφάλεια την ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία μπορεί να μην είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του λεμφώματος και ορισμένων μορφών καρκίνου του ορθού, απαλλάσσοντας τους ασθενείς από την τοξική θεραπεία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα νέων κλινικών δοκιμών.

Η μία δοκιμή διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με καρκίνο του ορθού, στους οποίους οι όγκοι συρρικνώθηκαν ως αντίδραση στη χημειοθεραπεία, μπορούν να παραλείψουν με ασφάλεια την ακτινοθεραπεία που συνήθως προηγείται της χειρουργικής επέμβασης, ανέφεραν οι ερευνητές στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) στο Σικάγο.

«Μπορούμε να αποκλιμακώσουμε επιτυχώς τη θεραπεία του καρκίνου του ορθού και να επιτύχουμε τα ίδια υψηλά ποσοστά ίασης, απαλλάσσοντας τους ασθενείς από τις ασθένειες με λιγότερη μακροπρόθεσμη τοξικότητα», δήλωσε η επικεφαλής της έρευνας Δρ. Deb Schrag, πρόεδρος ιατρικής στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center στη Νέα Υόρκη.

Στη δεύτερη δοκιμή, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κάποιοι άνθρωποι με λέμφωμα, οι καρκίνοι των οποίων ανταποκρίνονται στη χημειοθεραπεία και την ανοσοθεραπεία, δεν χρειάζονται απαραίτητα ακτινοθεραπεία.

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα ή να επιβραδύνει την ανάπτυξή τους, παράλληλα όμως βλάπτει πολλά υγιή κύτταρα. Αυτό έχει μακροπρόθεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών.

Μπορεί να οδηγήσει για παράδειγμα σε σοβαρά καρδιακά προβλήματα, δήλωσε η Δρ. Julie Gralow, επικεφαλής ιατρός της ASCO.

«Θεραπεύουμε αυτούς τους ασθενείς με ακτινοβολία όταν είναι 30 και όταν φτάσουν στην ηλικία των 50 αρχίζουν να έχουν σημαντικά καρδιακά προβλήματα λόγω της ακτινοβολίας», είπε.

«Εξετάσαμε λοιπόν αν μπορούμε να παραλείψουμε την ακτινοβολία και να διατηρήσουμε την ίδια εξαιρετική μακροπρόθεσμη επιβίωση. Γι’ αυτούς τους καρκίνους που τα πάμε καλά με άλλες θεραπείες, το ερώτημα είναι αν μπορούμε να σταματήσουμε την ακτινοβολία και να βελτιώσουμε τις παρενέργειες» πρόσθεσε.

Στην περίπτωση του καρκίνου του ορθού, η ακτινοβολία που μεταδίδεται στην περιοχή της λεκάνης, μπορεί να βλάψει το έντερο, την ουροδόχο κύστη και τη σεξουαλική λειτουργία και να αυξήσει τον μελλοντικό κίνδυνο κατάγματος της πυέλου.

Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και πρόωρη εμμηνόπαυση, κάτι που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, καθώς διαπιστώνουμε αύξηση των διαγνώσεων καρκίνου του ορθού σε άτομα πριν από την ηλικία των 50 ετών, εξήγησε η Schrag.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, αναμένονται περίπου 800.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου του ορθού το 2023.

Η τυπική φροντίδα για τον τοπικά προχωρημένο καρκίνο του ορθού, προβλέπει ένα κύκλο ακτινοθεραπείας στη λεκάνη διάρκειας πεντέμισι εβδομάδων, ακολουθεί η χειρουργική επέμβαση και στη συνέχεια τέσσερις μήνες χημειοθεραπεία, είπε η Schrag.

Οι ασθενείς που συμμετείχαν στη δοκιμή υποβλήθηκαν πρώτα σε χημειοθεραπεία και όσων οι όγκοι συρρικνώθηκαν, υποβλήθηκαν κατευθείαν σε χειρουργική επέμβαση με την επιλογή επανάληψης της χημειοθεραπείας μετά το χειρουργείο. Όσοι δεν ανταποκρίθηκαν στην αρχική χημειοθεραπεία, έκαναν ακτινοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση.

Σε αυτό το νέο σχήμα υποβλήθηκαν 585 ασθενείς, ενώ 543 ακολούθησαν το κλασικό θεραπευτικό πρωτόκολλο.

Αποδείχθηκε ότι οι πιθανότητες επιβίωσης χωρίς καρκίνο, ήταν περίπου η ίδια και στις δύο ομάδες – 81% στην ομάδα της χημειοθεραπείας και της χειρουργικής επέμβασης έναντι 79% στην ομάδα που υποβλήθηκε σε θεραπεία με ακτινοβολία.

Επιπλέον, περισσότεροι από εννέα στους 10 ασθενείς στην ομάδα της χημειοθεραπείας και της χειρουργικής επέμβασης ανταποκρίθηκαν στη χημειοθεραπεία και δεν χρειάστηκαν καθόλου ακτινοβολία.

«Είναι σημαντικό ότι μόνο το 9% των ασθενών κατέληξαν να χρειαστούν την ακτινοβολία», είπε η Schrag.

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν τη σημασία της παράλειψης της ακτινοβολίας με ασφάλεια σε πολλούς ασθενείς με τοπικά προχωρημένο καρκίνο του ορθού, κάτι που οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα ζωής και μειωμένες παρενέργειες, όπως η πρώιμη εμμηνόπαυση και η στειρότητα.

Στην κλινική δοκιμή για το λέμφωμα συμμετείχαν 268 ασθενείς, των οποίων οι τομογραφίες έδειξαν ότι ο καρκίνος τους ανταποκρίθηκε καλά στη χημειοθεραπεία και την ανοσοθεραπεία. Όλοι υπέφεραν από Διάχυτο Μεγάλο Β-κυτταρικό Λέμφωμα (DLBCL), έναν επιθετικό καρκίνο που εμφανίζεται συχνότερα σε νέους.

Περίπου οι μισοί έλαβαν τυχαία ακτινοθεραπεία, ενώ οι άλλοι μισοί απλώς παρακολουθήθηκαν για να διαπιστωθεί εάν η ακτινοβολία ήταν απαραίτητη ή όχι.

Η επιβίωση των ασθενών χωρίς την εξέλιξη του καρκίνου ήταν περίπου η ίδια μεταξύ των δύο ομάδων μετά από 30 μήνες — 98,5% στην ομάδα ακτινοβολίας και 96,2% στην ομάδα παρακολούθησης.

Συνολικά, οι ασθενείς σε πλήρη ύφεση είχαν συνολικό ποσοστό επιβίωσης 99% στους 30 μήνες, ανεξάρτητα από το αν έλαβαν ακτινοβολία, είπαν οι ερευνητές.

«Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι ασθενείς μπορούν με ασφάλεια να μην υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία και να μην υποστούν τις παρενέργειες χωρίς να διακυβεύεται η επιβίωσή τους» τονίζουν οι ερευνητές.