Ποιοι κίνδυνοι απειλούν τα μάτια στην παραλία – Οι κίνδυνοι από το νερό, την άμμο, τον αέρα

Οι περισσότεροι από εμάς παίρνουμε μαζί στην παραλία τα γυαλιά ηλίου μας, αλλά το κατά πόσον τα χρησιμοποιούμε είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Και αυτό, μολονότι μπορούν να μας προστατεύσουν από πολλές παγίδες που καραδοκούν εντός και εκτός θάλασσας.

Σύμφωνα με έρευνα που είχε πραγματοποιήσει πριν από λίγα χρόνια ο αμερικανικός οργανισμός οπτικών The Vision Council, το 75% των ενηλίκων ανησυχούν για την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) του ηλίου. Ωστόσο μόνο το 31% φορούν γυαλιά ηλίου κάθε φορά που βγαίνουν σε υπαίθριο χώρο.

Μολονότι εξ άλλου οι περισσότεροι έχουν μαζί τα γυαλιά ηλίου τους στην παραλία, μόνο το 45% τα φορούν όσο κάθονται στις ξαπλώστρες ή ασχολούνται με δραστηριότητες εκτός νερού (π.χ. ρακέτες). Επιπλέον, μόλις οι τέσσερις στους δέκα γνωρίζουν ότι η UV δεν προκαλεί μόνο στο δέρμα ηλιακό έγκαυμα, αλλά και στα μάτια.

Όπως αναφέρει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, το ηλιακό έγκαυμα που αναπτύσσεται στα μάτια λέγεται φωτοκερατίτιδα και είναι μία επώδυνη οφθαλμοπάθεια.

Η φωτοκερατίτιδα είναι η βραχυπρόθεσμη συνέπεια της έκθεσης των ματιών στην UV χωρίς γυαλιά ηλίου. Η μακροπρόθεσμη είναι η αύξηση του κινδύνου για εκδήλωση χρόνιων οφθαλμοπαθειών, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ο καταρράκτης.

Τι είδους γυαλιά ηλίου χρειαζόμαστε

Ωστόσο, δεν αρκεί να φοράμε στην παραλία οποιαδήποτε γυαλιά ηλίου. «Τα γυαλιά πρέπει να διαθέτουν μεγάλους, καλής ποιότητας φακούς για να προστατεύουν τα μάτια», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Αυτό μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο όταν τα προμηθευόμαστε από καλά καταστήματα οπτικών και όχι από άλλου είδους εμπορικά καταστήματα ή πλανόδιους πωλητές».

Απαραίτητο είναι ακόμα να μην διαθέτουν πολύ σκούρους φακούς και να μην είναι πολύ φθηνά. Οι προστατευτικοί φακοί έχουν ένα σχετικό κόστος, ενώ το σκούρο χρώμα διαστέλλει την κόρη των ματιών, επιτρέποντας έτσι την είσοδο περισσότερης UV στο εσωτερικό των ματιών.

Να αγοράζετε τα γυαλιά ηλίου σας από έναν οπτικό της εμπιστοσύνης σας, συνιστά ο ειδικός. Να βεβαιώνεστε επίσης ότι πληρούν τις προδιαγραφές αποτελεσματικής προστασίας (πρέπει να φέρουν τις ενδείξεις CE και UV400 ή 100% UV Protection).

Να προτιμάτε επίσης γυαλιά ηλίου που καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια γύρω από τα μάτια σας. Αν έχετε μυωπία ή άλλη διαθλαστική ανωμαλία, θα χρειασθείτε διορθωτικά γυαλιά ηλίου.

Καπέλο και γυαλιά για θαλάσσια σπορ

Μόνο τα γυαλιά, όμως, δεν είναι αρκετά για να προστατεύσετε τα μάτια σας στην παραλία. Ένα καπέλο με φαρδύ γείσο θα προστατεύσει τα μάτια σας (και) μέσα στο νερό από την UV που έρχεται κατακόρυφα από τον ουρανό.

Δεν θα τα προστατεύσει, όμως, από την UV που αντανακλάται στο νερό, όταν η θάλασσα δεν έχει κύματα. Ούτε θα τα προστατεύσει εάν ασχολείστε με τα θαλάσσια σπορ. Σε τέτοια περίπτωση δεν χρειάζεστε κοινά γυαλιά ηλίου, αλλά ειδικά προστατευτικά γυαλιά για σέρφερ, λάτρεις του τζετ σκι ή του θαλάσσιου σκι κ.λπ. Τα γυαλιά αυτά:

• Μειώνουν την έκθεση των ματιών στην UV
• Ελαττώνουν την λάμψη
• Προστατεύουν τα μάτια από τον αέρα και τις σταγόνες του θαλασσινού νερού
• Φέρουν φακούς που συνήθως είναι αντιθαμβωτικοί και ανθεκτικοί στις προσκρούσεις

Τα γυαλιά για θαλάσσια σπορ πρέπει να καλύπτουν περιμετρικά τα μάτια. Σε τέτοια περίπτωση θα βελτιώνουν την όρασή σας κάτω από το νερό και θα μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης των ματιών.

Το «μάτι του σέρφερ»

Τα γυαλιά για θαλάσσια σπορ προστατεύουν τα μάτια και από μία πάθηση που αποκαλείται «μάτι του σέρφερ». Με τον όρο αυτό περιγράφεται κοινώς το πτερύγιο του επιπεφυκότα, μία καλοήθης αλλοίωση, η οποία οφείλεται στην παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και δευτερευόντως στον αέρα και στο θαλασσινό νερό.

Το πτερύγιο του επιπεφυκότα χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ενός ιστού με τριγωνικό σχήμα στο πρόσθιο τμήμα του ματιού. Τις περισσότερες φορές ο ιστός αυτός αρχίζει από την εσωτερική γωνία του ματιού και εκτείνεται προς το μέσον του.

Τα προστατευτικά αθλητικά γυαλιά μπορούν να προφυλάξουν τα μάτια σας και από άλλες παγίδες της παραλίας, όπως:

• Η άμμος που στροβιλίζεται
• Οι μπάλες
• Ακόμα και τα έντομα

Οι κίνδυνοι από τις βουτιές

Αν, πάντως, σας αρέσουν οι βουτιές με ανοιχτά μάτια, καλό είναι να μάθετε να τις κάνετε φορώντας γυαλιά κατάλληλα για κολυμβητές. Η υψηλή συγκέντρωση άλατος στη θάλασσα και η παρατεταμένη έκθεση μπορεί:

• Να ερεθίσει τα μάτια
• Να προκαλέσει οίδημα (πρήξιμο) στον κερατοειδή χιτώνα (είναι η επιφανειακή στοιβάδα τους).

Ειδικά εάν συνδυάζεται με συγχρωτισμό ατόμων στις πολυσύχναστες παραλίες, μπορεί να σημαίνει ότι το νερό είναι γεμάτο βακτήρια και ιούς. Ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαιτέρως μεγάλος στις παραλίες που βρίσκονται σε κλειστούς κόλπους, χωρίς ρεύματα.

Αν βουτήξετε σε μολυσμένο νερό, κινδυνεύετε να υποστείτε μόλυνση στα μάτια ακόμα κι αν είναι κλειστά. Χώρια ο κίνδυνος από την άμμο που μπορεί να μπει στα μάτια σας, αν κάνετε μακροβούτια στα ρηχά, όπου ανακινείται η άμμος στον πυθμένα της θάλασσας από τους άλλους λουόμενους.

Οι φακοί επαφής

Αν στην καθημερινότητά σας φοράτε φακούς επαφής, δεν είναι καθόλου καλή ιδέα να τους πάρετε μαζί στην θάλασσα. Οι φακοί μπορεί να παγιδεύσουν επικίνδυνα μικρόβια στην επιφάνεια των ματιών, όπου θα βρουν πρόσφορο έδαφος για να αναπαραχθούν και να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις.

Το ιδανικό είναι να βγάζετε προσεκτικά τους φακούς επαφής πριν μπείτε στο νερό και να τους αποθηκεύετε στις προστατευτικές θήκες τους σε σκιερό μέρος.

Αν παρόλα αυτά επιμένετε να κολυμπάτε με τους φακούς σας για να βλέπετε καλύτερα, φροντίστε να είναι μιας χρήσεως. Μετά την έξοδο από το θαλασσινό νερό, πρέπει να τους αφαιρέσετε. Να περιμένετε, όμως, να περάσουν τουλάχιστον 15 λεπτά, για να μην τραυματίσετε τον κερατοειδή σας. Όταν τους αφαιρέσετε, πετάξτε τους αμέσως.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα νησιά, όπου συχνά χρησιμοποιείται βρόχινο νερό από στέρνες για το μπάνιο μετά την παραλία. Το στάσιμο νερό στις στέρνες μπορεί να έχει επιμολυνθεί με πρωτόζωα όπως η ακανθαμοιβάδα. Το πρωτόζωο αυτό αποτελεί τον χειρότερο κίνδυνο για τα μάτια των χρηστών φακών επαφής.

Η συννεφιά

Πολύ σημαντικό είναι ακόμα να μην αφήνετε να σας ξεγελάει η συννεφιά. Είτε η μέρα στην παραλία είναι ηλιόλουστη είτε όχι, χρειάζεστε τα γυαλιά ηλίου σας και ό,τι άλλα γυαλιά χρησιμοποιείτε αναλόγως με τις ασχολίες σας. Να θυμάστε ότι τα σύννεφα απορροφούν ελάχιστη UV. Η περισσότερη περνάει και φθάνει έως την επιφάνεια της γης.

Οι πρώτες βοήθειες

Αν τυχόν παρουσιάσετε ερεθισμό ή τσούξιμο στα μάτια μετά από μία βουτιά, η λύση είναι να τα ξεπλύνετε με φυσιολογικό ορό. «Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, γιατί και ο φυσιολογικός ορός περιέχει αλάτι (χλωριούχο νάτριο), αλλά η περιεκτικότητά του είναι συνήθως 0,9%, ενώ η μέση περιεκτικότητα της θάλασσας σε αλάτι είναι 3,5%», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος.

Ο φυσιολογικός ορός μπορεί να σας βοηθήσει και σε περίπτωση που μπει αντηλιακό ή άμμος στα μάτια σας. Ρίξτε άφθονο φυσιολογικό ορό και βλεφαρίστε μερικές φορές. Αν μισή έως μία ώρα αργότερα εξακολουθείτε να νιώθετε ερεθισμένα τα μάτια σας, συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρό σας.

Αν είστε χρήστες φακών επαφής, πριν ρίξετε τον φυσιολογικό ορό στα μάτια σας πρέπει να τους έχετε αφαιρέσει.

«Τα μάτια είναι πολύ ευαίσθητα στον ήλιο, στον αέρα και στο θαλασσινό νερό, αλλά παραδόξως πολύ περισσότεροι άνθρωποι φορούν γυαλιά ηλίου στο αυτοκίνητο, όταν η άσφαλτος αντανακλά μόνο το 9% της UV, παρά στην παραλία όπου το νερό αντανακλά έως και το 100% της UV», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Αυτό ενέχει κινδύνους και είναι μία συμπεριφορά που καλό είναι να αποφασίσουμε να αλλάξουμε, από το εφετινό κιόλας καλοκαίρι».