Πόνος στο γόνατο: Πότε χρειάζεται αντικατάσταση η άρθρωση;

Η αρθροπλαστική γόνατος είναι μία από τις συχνότερες ορθοπεδικές επεμβάσεις στον κόσμο, καθώς η παράταση του προσδόκιμου επιβίωσης σε συνδυασμό με τον σύγχρονο τρόπο ζωής ευνοεί την φθορά των γονάτων.

Υπολογίζεται ότι στις ανεπτυγμένες χώρες διενεργούνται ετησίως 137 αρθροπλαστικές γόνατος ανά 100.000 πληθυσμού, κατά μέσον όρο. Η αναλογία αυτή αντιστοιχεί σε περισσότερα από 1,84 εκατομμύρια επεμβάσεις στα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ. Στην Ελλάδα, η αντίστοιχη αναλογία είναι 51 επεμβάσεις ανά 100.000 πληθυσμού.

Η απόφαση για το αν και πότε θα γίνει αρθροπλαστική γόνατος λαμβάνεται από τον γιατρό σε συνεργασία με τον ασθενή, αναφέρουν επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια. Ωστόσο υπάρχουν μερικοί παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο σ’ αυτήν. Να ποιοι είναι:

Η σοβαρή αρθρίτιδα

Η κύρια αιτία για αρθροπλαστική γόνατος είναι η αρθρίτιδα. Όπως εξηγεί ο ορθοπεδικός-χειρουργός Dr. Nathanael Heckmann, επίκουρος καθηγητής Ορθοπεδικής Χειρουργικής στο Keck, τρεις είναι οι συνηθέστερες μορφές της που οδηγούν στην επέμβαση:

• Η οστεοαρθρίτιδα
• Η ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Η μετατραυματική αρθρίτιδα

Οι τρεις καταστάσεις επηρεάζουν με διαφορετικούς μηχανισμούς την άρθρωση του γόνατος. Και οι τρεις, όμως, έχουν την ίδια συνέπεια: την απώλεια του χόνδρου που επιστρώνει τις επιφάνειες της άρθρωσης (αρθρικός χόνδρος).

«Η απώλεια αυτή προκαλεί πόνο και δυσκαμψία», εξηγεί. «Όταν τα συμπτώματα αυτά είναι σοβαρά, η αρθροπλαστική γόνατος μπορεί να τα καταπραΰνει σημαντικά, καθώς αντικαθιστά τις φθαρμένες επιφάνειες του γόνατος».

Η αποτυχία των μη χειρουργικών θεραπειών

Ο πόνος και η δυσκαμψία στα γόνατα αρχικά αντιμετωπίζονται με συντηρητικές (μη χειρουργικές) θεραπείες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται:

• Απώλεια βάρους
• Φάρμακα από το στόμα
• Εγχύσεις στεροειδών
• Φυσικοθεραπεία

Με την πάροδο του χρόνου, όμως, οι αλλοιώσεις στην άρθρωση του γόνατος επιδεινώνονται και οι θεραπείες αυτές καθίστανται ολοένα λιγότερο αποτελεσματικές, λέει ο Dr. Heckmann. Όταν φτάσουν στο σημείο να μην βοηθούν πλέον τον ασθενή, πιθανώς είναι ώρα για να υποβληθεί σε αρθροπλαστική.

Ο περιορισμός των δραστηριοτήτων λόγω του πόνου

Καθοριστικός παράγοντας για την αρθροπλαστική γόνατος είναι ο πόνος που νιώθει κάθε ασθενής. Όταν αυτός φτάσει στο σημείο να έχει αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του, μάλλον είναι ώρα για χειρουργική επέμβαση.

«Εάν οι συντηρητικές θεραπείες δεν αποδίδουν και νιώθετε έντονο πόνο κατά τη βάδιση, μπορεί να είστε κατάλληλοι υποψήφιοι για αρθροπλαστική γόνατος», λέει ο Dr. Jay Lieberman, καθηγητής Ορθοπεδικής Χειρουργικής στο Keck.

Ο αδιάκοπος πόνος

Αν ο ασθενής πονάει ακόμα και όταν αναπαύεται ή δεν μπορεί να κοιμηθεί το βράδυ, είναι ώρα να προχωρήσει στην επέμβαση. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως εάν ταυτοχρόνως έχει εμφανές οίδημα (πρήξιμο) στο γόνατό του.

Η παραμόρφωση του γόνατος

Η αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει την βάδιση, οδηγώντας σε παραμόρφωση της άρθρωσης του γόνατος. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω προβλήματα αλλού στο σώμα (π.χ. στη μέση).

Η ηλικία

Η αρθροπλαστική γόνατος γίνεται σε όλες τις ηλικίες. Τις τελευταίες δεκαετίες εκτελείται ολοένα συχνότερα σε 30άρηδες και 40άρηδες ασθενείς, λόγω της φθοράς που προκαλεί στα γόνατα η παχυσαρκία σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή.

Ωστόσο καταβάλλεται προσπάθεια να καθυστερεί η επέμβαση όσο το δυνατόν περισσότερο. Ιδανικά πρέπει να εκτελείται μετά τα 60, διότι οι τεχνητές αρθρώσεις δεν διαρκούν για πάντα. Επομένως, στους νέους που είναι πιο δραστήριοι, οι τεχνητές αρθρώσεις μπορεί να φθαρούν και να χρειαστούν κάποια στιγμή αντικατάσταση.