Πώς το διαδίκτυο μπορεί να αλλάξει τον εγκέφαλο του ανθρώπου

Μια διεθνής ομάδα ερευνητών από το πανεπιστήμια των Western Sydney, Χάρβαρντ, Kings College, Οξφόρδης και Μάντσεστερ ανακάλυψαν, ότι το Διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει οξείες και διαρκείς αλλαγές σε συγκεκριμένες περιοχές γνωστικής λειτουργίας, οι οποίες μπορεί να αντανακλούν αλλαγές στον εγκέφαλο και να επηρεάζουν την ικανότητα συγκέντρωσης, μνήμης και κοινωνικών αλληλεπιδράσεων.

Στην έρευνα, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση World Psychiatry, οι επιστήμονες διερεύνησαν τις βασικές υποθέσεις για το πώς το Διαδίκτυο μπορεί να αλλάξει τις γνωστικές διαδικασίες και εξέτασαν περαιτέρω τον βαθμό στον οποίο οι υποθέσεις αυτές υποστηρίζονται από πρόσφατα ευρήματα ψυχολογικών, ψυχιατρικών και νευροαπεικονιστικών ερευνών.

Η εκτενής έκθεση, με επικεφαλής τον δρ. Joseph Firth, συνδύασε στοιχεία επιμέρους ερευνών για το πώς το Διαδίκτυο θα μπορούσε να επηρεάσει τη δομή του εγκεφάλου, την λειτουργία και τη γνωστική ανάπτυξη.

«Τα βασικά ευρήματα αυτής της έκθεσης είναι ότι τα υψηλά επίπεδα χρήσης του Διαδικτύου θα μπορούσαν πράγματι να επηρεάσουν πολλές λειτουργίες του εγκεφάλου.

Για παράδειγμα, η απεριόριστη ροή ‘προτροπών’ και ‘ειδοποιήσεων’ στο Διαδίκτυο αποσπά διαρκώς την προσοχή μας, που με την σειρά του μειώνει την ικανότητά μας για διατήρηση της συγκέντρωσης σε ένα μόνο σκοπό”, δήλωσε ο δρ. Firth.

«Επιπλέον, το Διαδίκτυο είναι ένας τεράστιος και συνεχώς προσβάσιμος πόρος για γεγονότα και πληροφορίες, που δεν απέχουν παρά μόνο μερικά “κλικ”.

Δεδομένου ότι, πλέον, παίζουμε όλες τις πληροφορίες του κόσμου κυριολεκτικά στα δάχτυλα του χεριού μας, αυτό φαίνεται να αρχίζει να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύουμε και αξιολογούμε γεγονότα και γνώσεις στην κοινωνία και στον εγκέφαλο», πρόσθεσε.

Όλη αυτή η πρόσφατη υιοθέτηση των ηλεκτρονικών τεχνολογιών στην ζωή μας, μαζί με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλούν επίσης ανησυχία σε ορισμένους εκπαιδευτικούς και γονείς.

Οι κατευθυντήριες γραμμές του 2018 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας συνιστούν στα μικρά παιδιά (ηλικίας 2-5 ετών) το πολύ μία ώρα/ημέρα έκθεση σε οθόνες.

Ωστόσο, η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερευνών που εξετάζουν τις επιπτώσεις του Διαδικτύου στον εγκέφαλο διεξήχθη σε ενήλικες. Άρα απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστούν τα οφέλη και τα μειονεκτήματα της χρήσης του Διαδικτύου στους νέους.

Ο δρ. Firth αναφέρει ότι αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα, η αποφυγή των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό, όσο και το να εξασφαλίσουμε ότι τα παιδιά δεν θα χάσουν άλλες σημαντικές αναπτυξιακές δραστηριότητες, όπως η κοινωνική αλληλεπίδραση και η άσκηση, αφιερώνοντας υπερβολικό χρόνο στις ψηφιακές συσκευές.

Ο καθηγητής Jerome Sarris, Αναπληρωτής Διευθυντής και Διευθυντής Έρευνας στο Ινστιτούτο Έρευνας Υγείας του NICM και συν-συγγραφέας της έρευνας, ανησυχεί για ορισμένες από τις πιθανές επιπτώσεις της αύξησης της χρήσης του Διαδικτύου στον εγκέφαλο.

«Ο βομβαρδισμός των ερεθισμάτων μέσω του Διαδικτύου και η προκύπτουσα διχασμένη προσοχή που συνήθως βιώνουν οι χρήστες παρουσιάζει μια σειρά ανησυχιών. Πιστεύω ότι αυτό, μαζί με την αυξανόμενη ‘ινσταγκραμοποίηση’ #Instagramification της κοινωνίας, έχει την ικανότητα να αλλάξει τόσο τη δομή όσο και τη λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ ενδεχομένως μεταβάλλει επίσης τον κοινωνικό μας ιστό», δήλωσε ο καθηγητής Sarris.