Πότε είναι η αρτηριακή πίεση φυσιολογική και πότε αρχίζει η υπέρταση – Ποια όρια είναι απειλητικά για τη ζωή

Η αρτηριακή πίεση είναι ένας από τους σημαντικότερους δείκτες για την κατάσταση της υγείας. Οι τιμές της παρουσιάζουν αυξομειώσεις στη διάρκεια της ημέρας, αναλόγως με τις δραστηριότητες που κάνουμε, αλλά οι αποκλίσεις φυσιολογικά δεν είναι σημαντικές.

Όταν, όμως, είναι επίμονα αυξημένη και δεν λαμβάνονται μέτρα για την μείωσή της, οδηγεί σε ουλές και σκλήρυνση των αρτηριών. Μην περιμένετε, όμως, να αναπτύξετε συμπτώματα για να μετρήσετε την πίεσή σας. Σε αντίθεση με τις επικρατούσες δοξασίες, κατά κανόνα γινόμαστε υπερτασικοί χωρίς να το αντιληφθούμε.

Επειδή, όμως, η υπέρταση αποτελεί κύρια αιτία όχι μόνο εμφραγμάτων και εγκεφαλικών, αλλά και στυτικής δυσλειτουργίας, απώλεια της όρασης και νεφρικής ανεπάρκειας, καλό είναι να ξέρουμε τι σημαίνουν οι μετρήσεις που βλέπουμε στο πιεσόμετρο. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (American Heart Association – ΑΗΑ) εξηγεί όσα πρέπει να γνωρίζουμε.

Τι είναι οι δύο αριθμοί στη μέτρηση

Με τον όρο «αρτηριακή πίεση» περιγράφεται η πίεση που ασκεί το αίμα στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών, καθώς διέρχεται από μέσα τους.

Οι μετρήσεις της αρτηριακής πιέσεως γίνονται με δύο αριθμούς. Ο μεγαλύτερος αντιστοιχεί στην συστολική αρτηριακή πίεση. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει την πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών με κάθε κτύπο της καρδιάς.

Ο δεύτερος αριθμός, που είναι μικρότερος, αντιστοιχεί στην διαστολική αρτηριακή πίεση. Δείχνει την πίεση που ασκεί το αίμα στα αρτηριακά τοιχώματα όταν η καρδιά αναπαύεται μεταξύ των κτύπων.

Ποιος αριθμός είναι πιο σημαντικός

Συνήθως προσέχουμε τον μεγάλο αριθμό (την συστολική αρτηριακή πίεση) που αποτελεί και σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο μετά την ηλικία των 50 ετών. Στους περισσότερους ανθρώπους ο αριθμός αυτός αυξάνεται σταθερά με την πρόοδο της ηλικίας, λόγω:

• Της αυξανόμενης δυσκαμψίας των μεγάλων αρτηριών
• Της σταδιακής συσσώρευσης λιπωδών ιζημάτων στα τοιχώματα των αρτηριών (αθηρωματική πλάκα)
• Της αυξανόμενη συχνότητας καρδιακών και αγγειακών προβλημάτων

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η διαστολική πίεση είναι άνευ σημασίας. Ούτε πρέπει να είναι και οι δύο αριθμοί αυξημένοι για να διαγνωστεί κάποιος με υπέρταση. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι ο κίνδυνος ισχαιμικής καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού διπλασιάζεται στα άτομα ηλικίας 40 ετών και άνω:

• Με κάθε αύξηση της συστολικής πίεσης κατά 20 mmHg πάνω από το φυσιολογικό ή
• Με κάθε αύξηση της διαστολικής πίεσης κατά 10 mmHg

Τι σημαίνει το mmHg στην μέτρηση

Η αρτηριακή πίεση μετριέται σε χιλιοστά (σε συντομογραφία: mm) της στήλης υδραργύρου (το χημικό σύμβολο του υδραργύρου είναι Hg). Οι πρώτες συσκευές που έκαναν ακριβείς μετρήσεις της πιέσεως περιείχαν υδράργυρο, ο οποίος ακόμα  χρησιμοποιείται στην Ιατρική ως η καθιερωμένη μονάδα μέτρησης της αρτηριακής πίεσης.

Στην Ελλάδα, πάντως, πολλοί δεν αναφέρονται στην πίεσή τους σε δεκάδες ή εκατοντάδες, όπως είναι η σωστή μέτρηση, αλλά σε μονάδες ή δεκάδες. Η πίεση 120/80 mmHg, λ.χ., αποκαλείται «12/8» και η πίεση 160/95 mmHg ως «16/9,5».

Ποια είναι τα όρια της πίεσης

Σύμφωνα με την ΑΗΑ, η αρτηριακή πίεση μπορεί να ταξινομηθεί σε πέντε κατηγορίες ως εξής:

1. Φυσιολογική. Η πίεση είναι φυσιολογική όταν η συστολική πίεση είναι κάτω από 120 mmHg ΚΑΙ η διαστολική πίεση είναι κάτω από 80 mmHg
2. Αυξημένη. Η πίεση είναι αυξημένη όταν η συστολική είναι από 120 έως 129 mmHg ΚΑΙ η διαστολική 80 mmHg ή λιγότερο. Χρειάζεται προσοχή στον τρόπο ζωής σας, διότι μπορεί να εξελιχθεί σε υπέρταση.
3. Υπέρταση 1ου βαθμού. Η πίεση αντιστοιχεί σε υπέρταση 1ου βαθμού όταν η συστολική είναι 130-139 mmHg Ή η διαστολική πίεση είναι 80-89 mmHg. Ο γιατρός θα σας συστήσει αλλαγές στον τρόπο ζωής και ίσως κάποιο φάρμακο.
4. Υπέρταση 2ου βαθμού. Η αρτηριακή πίεση αντιστοιχεί σε υπέρταση 2ου βαθμού όταν η συστολική είναι 140  mmHg και πάνω Ή η διαστολική πίεση είναι 90 mmHg και πάνω. Οι τιμές αυτές χρειάζονται υγιεινοδιαιτητικά μέτρα και πιθανώς συνδυασμούς φαρμάκων.
5. Υπερτασική κρίση. Ένα άτομο έχει υπερτασική κρίση όταν η συστολική πίεσή του είναι πάνω από 180 mmHg Ή/ΚΑΙ η διαστολική αρτηριακή πίεση υπερβαίνει τα 120 mmHg.

Τι να κάνετε σε περίπτωση υπερτασικής κρίσης

Αν δείτε ξαφνικά την συστολική πίεσή σας στα 180 mmHg ή/και τη διαστολική στα 120 mmHg, περιμένετε 5 λεπτά και ξαναμετρήστε την πίεσή σας. Αν ακόμα βλέπετε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα, επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας, συνιστά η ΑΗΑ.

Ωστόσο, αν έχετε αρτηριακή πίεση 180/120 mmHg που συνοδεύεται από συμπτώματα τα οποία υποδηλώνουν οργανική βλάβη, μην περιμένετε ούτε 5 λεπτά. Καλέστε αμέσως ασθενοφόρο ή ζητήστε να σας μεταφέρουν αμέσως στο νοσοκομείο. Υπάρχει κίνδυνος για έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Ύποπτα συμπτώματα είναι:

• Πόνος ή σφίξιμο στο στήθος
• Δύσπνοια
• Πόνος ή ενόχληση στην πλάτη, στο ένα ή και τα δύο χέρια, στη γνάθο, στο στομάχι
• Κρύος ιδρώτας, ναυτία, ζάλη
• Μούδιασμα/αδυναμία, ιδίως στην μία πλευρά του σώματος
• Αλλαγές στην όραση
• Δυσκολίες στην ομιλία