Σε περιόδους έλλειψης ενέργειας, ο εγκέφαλος τρώει τον εαυτό του

Όταν το ανθρώπινο σώμα εξαντλεί τα αποθέματα ενέργειας, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί ως καύσιμο μέρος του εαυτού του, αποκαλύπτει ένα ασυνήθιστο πείραμα σε μαραθωνοδρόμους.

Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Metabolism δείχνει ότι ο εγκέφαλος μπορεί να αξιοποιεί ως πηγή ενέργειας τη μυελίνη, μια λιπαρή ουσία που περιβάλλει τους νευρώνες και λειτουργεί ως μονωτικό υλικό που επιταχύνει τα ηλεκτρικά σήματά τους.

Τα επίπεδα μυελίνης σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου μειώνονται στη διάρκεια του μαραθωνίου αλλά επανέρχονται πλήρως εντός δύο μηνών, έδειξε το πείραμα.

Ερευνητές διαφόρων ισπανικών ερευνητικών ιδρυμάτων εξέτασαν με μαγνητικές τομογραφίες τους εγκεφάλους δέκα μαραθωνοδρόμων (8 άνδρες και 3 γυναίκες) πριν από τον αγώνα των 42 χιλιομέτρων και 48 ώρες μετά.

Ένα μέρος των εθελοντών υποβλήθηκε σε νέες τομογραφίες δύο εβδομάδες ή έξι μήνες μετά τον μαραθώνιο για να μελετηθεί το φαινόμενο σε βάθος χρόνου.

Η ανάλυση αποκάλυψε «μια μείωση στο περιεχόμενο του εγκεφάλου σε μυελίνη σε 12 περιοχές της λευκής ουσίας, οι οποίες συνδέοντα με τον συντονισμό των κινήσεων και την επεξεργασία αισθητικών ερεθισμάτων και συναισθημάτων» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Κάρλος Ματούτε του Πανεπιστημίου της Χώρας των Βάσκων, τελευταίος συγγραφέας της μελέτης.

Δύο εβδομάδες αργότερα, οι συγκεντρώσεις μυελίνης είχαν αυξηθεί σημαντικά αλλά χωρίς να έχουν επανέλθει στα επίπεδα προ του αγώνα. Για να συμβεί αυτό χρειάστηκαν συνολικά οκτώ εβδομάδες.

Ο εγκέφαλος είναι άκρως ενεργοβόρο όργανο, καθώς καταναλώνει περίπου το 20% της ενέργειας που παράγει ο οργανισμός σε συνθήκες ηρεμίας.

Η μελέτη δεν αρκεί για να αποδείξει ότι η χαμένη μυελίνη χρησιμοποιήθηκε ως καύσιμο, βρίσκεται όμως σε συμφωνία με προηγούμενα ευρήματα σε τρωκτικά, σύμφωνα με τα οποία η μυελίνη μεταβολίζεται σε συνθήκες ενεργειακού στρες.

Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν «ότι ο ενεργειακός μεταβολισμός του εγκεφάλου είναι πιο περίπλοκος από ό,τι νομίζαμε» σχολίασε ο Ματούτε.

Πρόσθεσε ότι τα ευρήματα της μελέτης θα μπορούσαν δυνητικά να αξιοποιηθούν στην αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης, νευροεκφυλιστικής ασθένειας που χαρακτηρίζεται από καταστροφή της μυελίνης.

Η μελέτη δεν εξέτασε τυχόν συνέπειες στις γνωστικές λειτουργίες των μαραθωνοδρόμων, , σύμφωνα όμως με τους ερευνητές οι αγώνες αντοχής δεν βλάπτουν.

«Αντίθετα», είπε ο Ματούτε, «η χρήση και η αντικατάσταση της μυελίνης ως αποθήκης ενέργειας είναι ωφέλιμη επειδή γυμνάζει τους μεταβολικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου».