Σκολίωση: Μύθοι και αλήθειες για το βάρος της σχολικής τσάντας

Η σκολίωση είναι η πιο γνωστή παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και του κορμού. Είναι γνωστή στον άνθρωπο από τότε που η όρθια στάση έγινε χαρακτηριστικό γνώρισμά του (Homo Erectus).

Ο Ιπποκράτης έγινε ο «νονός» αυτής και των άλλων παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης, καθώς ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τους όρους «σκολίωσις», «κύφωσις», «λόρδωσις», για να τις περιγράψει.

Η σκολίωση είναι η τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, που:

• Είτε παρουσιάζεται ιδιοπαθώς (για άγνωστους λόγους) και εξελίσσεται κατά την ανάπτυξη του παιδιού
• Είτε είναι δευτεροπαθής, δηλαδή αναπτύσσεται μετά από κάποια βλάβη σπονδύλου που οδηγεί στην παραμόρφωση

Οι περισσότερες σκολιώσεις δεν έχουν γνωστή αιτία, γι’ αυτό και καλούνται ιδιοπαθείς. Κατά τη διάρκεια των εφηβικών ετών, η σκολίωση είναι πιο κοινή στα κορίτσια απ’ ό,τι στα αγόρια.

Ο κ. Μάριος Λυκίσσας, διευθυντής ορθοπεδικός στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης του Metropolitan Hospital, επ. καθηγητής Ορθοπεδικής και Senior Clinical Associate στο Πανεπιστήμιο Weill Cornell της Νέας Υόρκης, καταρρίπτει πέντε μύθους για την σκολίωση και παραθέτει πέντε αλήθειες γι’ αυτήν.

Μύθος: Η σχολική τσάντα και η κακή στάση του σώματος προδιαθέτουν στην ανάπτυξη σκολίωσης

Η σκολίωση δεν μπορεί να προκληθεί από την «κακή» στάση του σώματος, όποια και εάν είναι αυτή. Δεν προκαλείται ούτε από τη μεταφορά μιας βαριάς σχολικής τσάντας ή οποιαδήποτε δραστηριότητα κάνει (ή δεν κάνει) ένα παιδί ή ενήλικας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοπαθής, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποια γνωστή υποκείμενη αιτία. Εκτιμάται ότι σε τέτοιες περιπτώσεις κάποια γονίδια ελέγχουν την εμφάνισή της και το μέγεθός της.

Η ηλικία εμφάνισης και η σοβαρότητα της σκολίωσης κατά τη διάγνωση είναι σημαντικοί παράγοντες που θα καθορίσουν το βαθμό της επιδείνωσής της.

Αλήθεια: Η σκολίωση συνήθως επιδεινώνεται γρήγορα στην εφηβεία

Η ταχεία ανάπτυξη του σώματος κατά την εφηβεία έχει ως αποτέλεσμα την γρήγορη επιδείνωσή της. Γι’ αυτό τον λόγο οι γονείς δεν πρέπει να κατηγορούν τον εαυτό τους που δεν αντιλήφθηκαν νωρίτερα την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης του παιδιού τους: πιθανότατα επιδεινώθηκε σε διάστημα μόλις μερικών μηνών.

Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να παρατηρείτε την πλάτη και τους ώμους του παιδιού ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Εάν κάτι σας ανησυχήσει, ζητήστε την γνώμη ενός ειδικού.

Αλήθεια: Η σκολίωση δεν απαιτεί πάντοτε χειρουργική επέμβαση

Όταν ένα παιδί ή ενήλικας διαγνωστεί με σκολίωση δεν σημαίνει ότι θα χρειαστεί να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. Εάν η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης του είναι εξαρχής πολύ μεγάλη ή αυξάνει πολύ γρήγορα, τότε πράγματι θα χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι πρέπει απλώς να ελέγχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να βεβαιωθούν ότι η κατάστασή τους δεν επιδεινώνεται.

Μύθος: Η χειρουργική θεραπεία δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της σκολίωσης

Είναι ευρέως αποδεκτό από τη διεθνή ιατρική κοινότητα ότι η χειρουργική της σπονδυλικής στήλης αποτελεί τον μόνο αποδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης της σκολίωσης που υπερβαίνει τις 45 μοίρες.

Εξαίρεση αποτελούν τα πολύ μικρά παιδιά τα οποία αντιμετωπίζονται με νάρθηκα ή γύψο (όπως γίνεται και με τις μικρότερες σκολιώσεις). Θεραπείες, όπως η φυσικοθεραπεία από έμπειρο φυσικοθεραπευτή και η καθημερινή άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στον πόνο και να βελτιώσουν τη στάση του σώματος και την ευλυγισία. Δυστυχώς, όμως, δεν μειώνουν το μέγεθος μιας σκολίωσης ούτε επιβραδύνουν την επιδείνωσή της.

Αλήθεια: Η σκολίωση δεν εμποδίζει τις αθλητικές δραστηριότητες

Κάθε άτομο που έχει σκολίωση μπορεί να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα χωρίς κανένα περιορισμό. Εξαιρέσεις αποτελούν οι σκολιώσεις μεγάλου βαθμού που δυσχεραίνουν την αναπνοή ή όταν υπάρχουν υποκείμενα προβλήματα.

Οι πάσχοντες πρέπει να είναι δραστήρια και να διατηρούν σε φόρμα τους μυς της πλάτης τους. Πρέπει επίσης να επιστρέφουν στην αθλητική δραστηριότητα μετά την εγχείρηση.

Μύθος: Μετά από μια χειρουργική επέμβαση στην σπονδυλική στήλη υπάρχει μεγάλος κίνδυνος παράλυσης
Σε όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις ελλοχεύουν κίνδυνοι. Ωστόσο είναι πολύ μικρή πλέον η πιθανότητα παράλυσης στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης, με τη χρήση των σύγχρονων χειρουργικών τεχνικών.

Την τελευταία τριετία, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, εξελίχθηκε και εφαρμόστηκε στην χειρουργική της σπονδυλικής στήλης η ρομποτική χειρουργική. Αυτή εκμηδενίζει την πιθανότητα ιατρικού λάθους και πρόκλησης παράλυσης.

Μύθος: Μετά το χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη οι δραστηριότητες θα περιοριστούν σημαντικά

Μετά την επέμβαση, πολλοί πιστεύουν ότι δεν θα μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες όπως ιππασία, μπαλέτο, χορό, γυμναστική, καταδύσεις κ.λπ. Ωστόσο οι ασθενείς μπορούν μετά την επέμβαση με τη βοήθεια της ρομποτικής πλοήγησης, να επιστρέψουν σε όλες αυτές τις δραστηριότητες.

Η επιστροφή σε κάθε αθλητική δραστηριότητα είναι συνήθως εφικτή έπειτα από 3 μήνες. Εξαίρεση αποτελούν τα αθλήματα επαφής (π.χ. μπάσκετ, ποδόσφαιρο) όπου το διάστημα αυτό παρατείνεται στο 1 έτος.

Μύθος: Η σκολίωση μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Οι γυναίκες ασθενείς δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορέσουν να τεκνοποιήσουν ή δεν θα μπορέσουν να έχουν έναν φυσιολογικό τοκετό. Η σκολίωση δεν έχει καμία επίδραση στη σύλληψη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, εξ άλλου, οι γυναίκες δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με την εγκυμοσύνη τους και τον τοκετό.

Εν τούτοις, η μαία και ο γυναικολόγος πρέπει να γνωρίζουν την ιδιαιτερότητα της σπονδυλικής σας στήλης. Εάν πρόκειται να κάνετε επισκληρίδιο έγχυση (είτε για ανακούφιση από τον πόνο, είτε για τη διενέργεια καισαρικής τομής), ο αναισθησιολόγος θα πρέπει να είναι ενήμερος για την παρουσία της σκολίωσης.

Αλήθεια: Τα ρομπότ κάνουν υπολογισμούς, δεν παίρνουν αποφάσεις

Ο ρομποτικός βραχίονας που χρησιμοποιείται κατά τη χειρουργική επέμβαση δεν αντικαθιστά με κανέναν τρόπο τον χειρουργό. Ανταποκρίνεται απλώς στους ακριβείς υπολογισμούς που ο ιατρός κάνει. Ο χειρουργός παίρνει όλες τις αποφάσεις και διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο καθ’ όλη την διάρκεια του χειρουργείου. Όπως κάθε άλλο εργαλείο που χρησιμοποιείται στη χειρουργική, το ρομπότ βοηθά τον χειρουργό να κάνει τη δουλειά του πιο αποτελεσματικά και με ασφάλεια.

Αλήθεια: Η ρομποτική πλοήγηση εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης

Η ρομποτική χειρουργική αποτελεί σαφώς μια πιο ασφαλή εναλλακτική της συμβατικής χειρουργικής, ιδίως σε χειρουργικές επεμβάσεις που απαιτούν εξαιρετική ακρίβεια όπως η χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ρομπότ τοποθετούν τα εμφυτεύματα με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι μπορεί το χέρι ενός γιατρού.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, κατά την τοποθέτηση περισσότερων από 3.000 εμφυτευμάτων με τη βοήθεια του ρομπότ, το ποσοστό ακριβείας ανερχόταν σε 98,3%. Το αντίστοιχο ποσοστό κατά την τοποθέτηση με το ανθρώπινο χέρι είναι διεθνώς 91%.

Για τον ασθενή, η βελτίωση της ακρίβειας σημαίνει ασφάλεια, μικρότερες τομές, μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης, λιγότερες απώλειες αίματος, ταχύτερη ανάρρωση και μικρότερο χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο.