Στεφανιαία νόσος: Τι είναι και ποιες περιπτώσεις ασθενών χαρακτηρίζονται σύμπλοκες;

Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι οι αρτηρίες που αιματώνουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με τα απαραίτητα συστατικά για τη λειτουργία του. Ο όρος «στεφανιαία νόσος» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη στένωση αυτών των αρτηριών.

Οι στενώσεις περιορίζουν την παροχή του αίματος, προκαλώντας διαταραχές στον ομαλή λειτουργία της καρδιάς.

Σύμπλοκα περιστατικά χαρακτηρίζονται οι ασθενείς οι οποίοι έχουν:

• Σοβαρές στενώσεις σε δύο ή περισσότερες αρτηρίες
• Σοβαρά επασβεστωμένες βλάβες, που θα χρειαστούν ειδικές μεθόδους και τεχνολογίες για την διάνοιξή τους
• Υποβληθεί σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass) και έχουν στενώσεις στα μοσχεύματα
• Μειωμένη συσταλτικότητα της αριστερής κοιλίας. Αυτό σημαίνει ότι η καρδιά ως «αντλία» έχει χάσει σημαντικό μέρος της δυνατότητάς της να προωθεί το αίμα
• Μεγάλη ηλικία με συννοσηρότητες (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, στενώσεις στις καρωτίδες ή στα κάτω άκρα, χρόνιοι καπνιστές).

Με ποιες μορφές εκδηλώνεται η στεφανιαία νόσος;

Η στεφανιαία νόσος μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλους τρόπους, όπως:

• Οξεία κατάσταση (έμφραγμα του μυοκαρδίου με πόνο στο στήθος, έντονη δυσφορία και αδυναμία, σε ακραίες περιπτώσεις με ανακοπή)
• Με αίσθημα παλμών και αρρυθμίες
• Με πρήξιμο/οίδημα στα κάτω άκρα και στην κοιλιά
• Με δύσπνοια κατά την σωματική κόπωση και την άθληση

Πώς γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία της στεφανιαίας νόσου;

Η διερεύνηση για την ύπαρξη στεφανιαίας νόσου συμπεριλαμβάνει ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχογράφημα (triplex) καρδιάς. Είναι επίσης απαραίτητη η διενέργεια ενός τεστ ισχαιμίας, που μπορεί να είναι:

• Απλό τεστ κοπώσεως, αναλόγως με την ηλικία του ασθενούς
• Stress echo (δυναμική υπερηχογραφία καρδιάς)
• Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου
• Μαγνητική καρδιάς με stress
• Αξονική στεφανιογραφία

Η οριστική διάγνωση και η θεραπεία της στεφανιαίας νόσου γίνεται με την στεφανιογραφία στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο. Εκεί με τη χρήση ειδικών καθετήρων και τοπική αναισθησία απεικονίζονται με ακρίβεια οι στεφανιαίες αρτηρίες και αποφασίζεται η μέθοδος αντιμετώπισης της στεφανιαίας νόσου. Αυτό μπορεί να είναι:

• Φαρμακοθεραπεία, αν οι στενώσεις δεν είναι σημαντικού βαθμού.
• Αγγειοπλαστική (η διάνοιξη των στενώσεων με μπαλονάκι και τοποθέτηση stent)
• Αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass), δηλαδή χειρουργική αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου με στερνοτομή και τοποθέτηση μοσχευμάτων.

Ποιες είναι οι νέες τεχνολογίες στην αντιμετώπιση σύμπλοκων περιστατικών;

Στην φαρέτρα των επεμβατικών καρδιολόγων υπάρχει πληθώρα νέων συσκευών που καθιστούν δυνατή την αντιμετώπιση περιστατικών, που μέχρι πριν μερικά χρόνια θεωρούνταν μη αντιμετωπίσιμα. Αυτές είναι:

• Η χρήση μικροκαθετήρων και ειδικών συρμάτων
• Ο ενδοστεφανιαίος υπέρηχος (Ιntravascular Ultrasound – IVUS) και η Optical Coherence Tomography (OCT)
• H αθηρεκτομή (rotational and orbital atherectomy) και ενδοστεφανιαία λιθοτριψία (Shockwave balloon – IVL).
• Συσκευές αιμοδυναμικής υποστήριξης, όπως ο ενδοαορτικός ασκός (IABP) και η IMPELLA, που κρατούν αιμοδυναμικά σταθερό τον ασθενή μέχρι να πραγματοποιηθεί η διάνοιξη των στενωμένων αρτηριών.

Η αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου απαιτεί την χρήση νέων τεχνολογιών και υλικών, σε εξειδικευμένες δομές υγείας και από επεμβατικούς καρδιολόγους που είναι εκπαιδευμένοι σε αυτά. Κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και αυτό απαιτεί ένας επεμβατικός καρδιολόγος να είναι γνώστης όλων αυτών για να μπορεί κατά περίπτωση να αντιμετωπίσει με επιτυχία την πρόκληση που βρίσκεται μπροστά του.