Τι είναι το «τραύμα της μητέρας» και πώς αντιμετωπίζεται

Οι μητέρες διαμορφώνουν τα παιδιά τους, σωματικά και συναισθηματικά, μέσω των αλληλεπιδράσεών τους μαζί μας.

Ο δεσμός μπορεί να είναι τόσο ισχυρός, που ο Βρετανός ψυχαναλυτής, Donald Winnicott, πίστευε πως δεν νοείται ένα βρέφος ξεχωριστό ως οντότητα, παρά μόνο ως ένα βρέφος με τη μητέρα του.

Τι συμβαίνει λοιπόν αν η μαμά δεν ήταν εκεί για εσάς συναισθηματικά; Σύμφωνα με ορισμένους ψυχαναλυτές, ερευνητές και άλλους θεωρητικούς, εμφανίζεται η λεγόμενη «πληγή της μητέρας».

Τα παιδιά, συνήθως οι κόρες, αλλά μερικές φορές και οι γιοι, λέγεται ότι βιώνουν τη μητρική πληγή αν η μητέρα τους:

• παρείχε υποστήριξη, φροντίζοντας τις φυσικές ανάγκες των παιδιών, αλλά δεν έδωσε αγάπη, φροντίδα και ασφάλεια
• δεν παρείχε ενσυναίσθηση για να αντικατοπτρίσει τα συναισθήματα του παιδιού και να το βοηθήσει να επισημάνει και να διαχειριστεί αυτά τα συναισθήματα
• δεν επέτρεψε στο παιδί να εκφράσει αρνητικά συναισθήματα
• ήταν ιδιαίτερα επικριτική
• περίμενε την υποστήριξη του παιδιού για τις δικές της σωματικές ή συναισθηματικές ανάγκες
• είχε υποστεί η ίδια συναισθηματική ή σωματική κακοποίηση, δεν είχε επεξεργαστεί το τραύμα και, ως εκ τούτου, δεν ήταν σε θέση να προσφέρει αγάπη και φροντίδα
• είχε μια μη θεραπεύσιμη κατάσταση ψυχικής υγείας
• είχε βιώσει αλκοολισμό ή εθισμό στα ναρκωτικά

Το μητρικό τραύμα δεν αποτελεί ειδική διάγνωση, αν και μπορεί να πονάει πολύ. Ενώ τόσο οι κόρες όσο και οι γιοι μπορούν να αισθανθούν τον αντίκτυπο της λιγοστής μητρικής φροντίδας, που οδηγεί στη μητρική πληγή, συνήθως θεωρείται πληγή από μητέρα σε κόρη.

Χάρη στην ψυχολόγο Mary Ainsworth και τη θεωρία της περί προσκόλλησης, γνωρίζουμε ότι η εμπιστοσύνη που δείχνει η μητέρα στην παιδική ηλικία, επηρεάζει θετικά όχι μόνο το παρόν του παιδιού, αλλά και τις μελλοντικές του σχέσεις. Δηλαδή, ένα παιδί που αποκτά την πληγή της μητέρας είναι πολύ πιθανό να διαιωνίσει αυτού του είδους τη σχέση με τα δικά του παιδιά.

Αν πολλά από τα συναισθήματα του παρακάτω καταλόγου σας φαίνονται οικεία, μπορεί να έχετε μια μητρική πληγή:

• Η μητέρα σας απλώς δεν ήταν εκεί για εσάς σε συναισθηματικό επίπεδο.
• Ήσασταν απρόθυμοι να απευθυνθείτε στη μητέρα σας για παρηγοριά ή ασφάλεια.
• Αμφιβάλλατε ότι είχατε την έγκριση της μητέρας σας, γι’ αυτό προσπαθούσατε πάντα να είστε τέλειος/α.
• Αισθανόσασταν νευρικοί και φοβισμένοι κοντά στη μητέρα σας.
• Η μητέρα σας περίμενε από εσάς να τη φροντίζετε σωματικά ή συναισθηματικά.

Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε:

• χαμηλή αυτοεκτίμηση
• έλλειψη συναισθηματικής επίγνωσης
• ανικανότητα να παρηγορήσετε τον εαυτό σας
• την αίσθηση ότι οι καλές σχέσεις δεν είναι για εσάς

Πώς μπορούμε να επιτύχουμε την ισορροπία που θα μας θεραπεύσει;

Εκφράστε τον πόνο

Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον παιδικό εαυτό σας να εκφράσει τον πόνο του να μην τον αγαπάτε, να τον αγνοείτε, να τον αποφεύγετε, να τον γελοιοποιείτε, ακόμα και να τον θυματοποιείτε.

Αγαπήστε τον εαυτό σας

Η αντίληψή σας για τον εαυτό σας, οικοδομήθηκε μέσα από τον τρόπο με τον οποίο η μητέρα σας αλληλεπιδρούσε μαζί σας. Σύμφωνα με το healthline.com, πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι το γεγονός πως η μητέρα σας δεν μπόρεσε να οικοδομήσει την εικόνα του εαυτού σας με θετικό τρόπο, δεν ήταν δικό σας λάθος. Αφήνοντας πίσω την λιγότερο από ιδανική εικόνα, μπορείτε να ξαναδημιουργήσετε την εικόνα του εαυτού σας.

Ανάπτυξη αυτογνωσίας

Χωρίς την ανατροφοδότηση της μητέρας σας, δεν είχατε την ενίσχυση που χρειαζόσασταν για να αναπτύξετε την αυτογνωσία. Πρέπει να μάθετε πώς να ερχόσαστε σε επαφή με τα συναισθήματά σας. Το να κατονομάσετε το συναίσθημα είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση του συναισθήματος.

Γονείς του εαυτού σας

Μπορείτε, επίσης, να μάθετε πώς να γίνετε γονείς του εαυτού σας και να δώσετε στον εαυτό σας όλα όσα δεν λάβατε ποτέ ως παιδί.

Συγχώρεση

Η αναγνώριση των συναισθημάτων σας και το πένθος για όσα δεν πήρατε ποτέ ως παιδιά, δημιουργεί το συναισθηματικό χώρο που χρειάζεται, για να προχωρήσετε προς τη συγχώρεση.

Η μητρότητα είναι σκληρή δουλειά. Αν είστε μητέρα, το γνωρίζετε ήδη αυτό. Και μερικές φορές οι μητέρες κάνουν λάθη. Αν μπορέσετε να αναγνωρίσετε τη μητέρα σας γι’ αυτό που είναι και να μη μένετε στο πώς θα θέλατε να είναι, μπορείτε να προχωρήσετε προς την κατανόηση και την αποδοχή της. Ακόμα κι αν δεν είναι η τέλεια σχέση, μπορεί να γίνει κάτι ουσιαστικό.