Φυσική Κατάσταση
Γιατί πολλές φορές νιώθουμε έτοιμοι για ύπνο όταν καθόμαστε στον καναπέ αλλά όταν πάμε στο κρεβάτι ξαφνικά αισθανόμαστε αγρύπνια;
Αυτή την ερώτηση επιχείρησε να απαντήσει η Λίζα Στράους, ψυχολόγος που ειδικεύεται σε θέματα ύπνου, με άρθρο της στη Washington Post.
Η Λ.Στράους παρουσίασε μερικές πιθανές αιτίες για το φαινόμενο, αλλά και τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.
Ο εγκέφαλος διεγείρεται γρήγορα
Πολύ απλά, όταν σηκωνόμαστε από τον καναπέ το μυαλό μας αρχίζει να μπαίνει σε εγρήγορση, μία διαδικασία που συμβαίνει πολύ γρήγορα. Αντιθέτως, για να νιώσει κανείς υπνηλία χρειάζεται περισσότερο χρόνο, στις περισσότερες περιπτώσεις από 10 έως 20 λεπτά υπό τις κατάλληλες συνθήκες (σκοτάδι, ηρεμία).
Αυτή η διαχρονική ασυμμετρία μεταξύ εγρήγορσης και υπνηλίας συνήθως αντιστρέφεται κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τη λεγόμενη «αδράνεια ύπνου», η οποία μας επιτρέπει να ξανακοιμηθούμε εύκολα αν έχουμε διακόψει τον ύπνο μας για μία σύντομη επίσκεψη στην τουαλέτα. Το ίδιο φαινόμενο ευθύνεται και για την υπνηλία που νιώθουμε όταν ξυπνάμε το πρωί.
Λύση: Μην περιμένετε να νιώσετε έντονη υπνηλία για να πέσετε για ύπνο. Για παράδειγμα, είναι καλή στιγμή να ξαπλώσετε όταν αρχίσετε να νιώθετε την αναπνοή σας με πιο αργούς ρυθμούς ή όταν το μυαλό σας νιώθει κουρασμένο.
Υπευθυνότητες πριν τον ύπνο
Πολλοί άνθρωποι έχουν μία συγκεκριμένη ρουτίνα πριν πέσουν στην αγκαλιά του Μορφέα. Αρκετοί απλά πλένουν τα δόντια τους, ενώ άλλοι έχουν ρουτίνες ομορφιάς που μπορεί να παίρνουν ώρα. Βέβαια, υπάρχουν και οι συζητήσεις που γίνονται στο κρεβάτι, που κάποιες φορές μπορεί να καθυστερήσουν κατά πολύ τον ύπνο.
Λύση: Ολοκληρώστε όλες τις εργασίες σας και βάλτε πιτζάμες πριν κάτσετε στον καναπέ, το βράδυ είναι για ξεκούραση, όχι για δουλειές, λέει η Λ.Στράους.
To κρεβάτι μας δημιουργεί άγχος
Αν συστηματικά ξαπλώνουμε στο κρεβάτι μας προσπαθώντας να κοιμηθούμε αλλά χωρίς επιτυχία, σύντομα αρχίζουμε να νιώθουμε άγχος και εκνευρισμό. Όταν αυτή η διαδικασία συμβαίνει ξανά και ξανά, το μυαλό μας συνδέει αυτά τα αρνητικά συναισθήματα με το κρεβάτι μας. Για αυτό τον λόγο, κάποια άτομα μπορεί να είναι άγρυπνα όταν ξαπλώνουν στο μαξιλάρι τους, αλλά τους παίρνει ο ύπνος χωρίς κανένα πρόβλημα στον καναπέ ενός φίλου.
Λύση: Η Λ.Στράους συμβουλεύει τους αναγνώστες της να σπάσουν τους αρνητικούς συνειρμούς που έχουν δημιουργήσει με το κρεβάτι τους και αισθήματα όπως το άγχος. Πώς; Πηγαίνοντας για ύπνο μόνο όταν πραγματικά νυστάζετε και αποφεύγοντας να κοιτάτε πόση ώρα έχει περάσει από τη στιγμή που ξαπλώσατε.
Βέβαια, δεν είναι εύκολο για τον οργανισμό μας να αλλάξει συνήθειες, έτσι θα πρέπει να επαναλαμβάνετε αυτή την τεχνική για περίπου δύο εβδομάδες μέχρι να δείτε αποτελέσματα.
Πίεση
Όταν νιώθουμε άγχος φοβούμενοι ότι δεν θα καταφέρουμε να κοιμηθούμε αρκετές ώρες, βάζουμε πίεση στον εαυτό μας για να κοιμηθεί, κάτι που φυσικά δεν βοηθάει καθόλου τον οργανισμό μας να ηρεμήσει και να ξεκουραστεί.
Τα αισθήματα άγχους, πίεσης και απογοήτευσης που μπορεί να νιώθουμε μας εμποδίζουν από το να νιώσουμε υπνηλία.
Λύση: Η Λ.Στράους ισχυρίζεται ότι ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαχθούμε από αυτό το άγχος είναι να κάνουμε τον εαυτό μας να μην σκέφτεται τον ύπνο σαν «δουλειά», αλλά σαν κάτι πολύ απλό. Όπως δεν μας πιάνει άγχος όταν νιώθουμε δίψα και θέλουμε να πιούμε κάτι δροσιστικό, έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τον ύπνο.
Το μυαλό μας «τρέχει»
Όταν καθόμαστε στον καναπέ, συνήθως βλέπουμε κάτι σε μία οθόνη και άρα απασχολούμε το μυαλό μας, μην αφήνοντας να εστιάσει στα πράγματα που μας απασχολούν. Έτσι, όταν, επιτέλους, ξαπλώσουμε, είναι πιθανό να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πράγματα που μας αγχώνουν.
Λύση: Βρείτε μία «γέφυρα» για το μυαλό σας για το διάστημα ακριβώς πριν αποκοιμηθείτε. Με λίγα λόγια, βρείτε ένα συγκεκριμένο θέμα με το οποίο μπορείτε να απασχολείτε το μυαλό σας όσο προσπαθείτε να κοιμηθείτε.
Αυτό μπορεί να αφορά οτιδήποτε βλέπατε στην τηλεόραση προηγουμένως ή κάποιο επαγγελματικό θέμα. Εναλλακτικά, μπορείτε να βάλετε κάποια δοκιμασία στον εαυτό σας, όπως για παράδειγμα, να σκεφτείτε ένα μικρό όνομα για κάθε γράμμα της αλφαβήτου, μέχρι να κοιμηθείτε.
