Υπόταση: Οι αιτίες, τα ύποπτα συμπτώματα και πότε να ανησυχήσετε

Ειδικοί από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια αναφέρουν ότι η υπόταση εκδηλώνεται όταν η αρτηριακή πίεση μειώνεται σε επίπεδα κάτω από το φυσιολογικό ή όταν υπάρξει απότομη μείωσή της.

Οι φυσιολογικές τιμές της κυμαίνονται από πάνω από 90/60 mmHg (ή 9 η μεγάλη και 6 η μικρή πίεση) έως και 120/80 mmHg (ή 12 η μεγάλη και 8 η μικρή πίεση).

Κάθε τιμή από 90/60 mmHg και κάτω θεωρείται χαμηλή, τονίζει ειδικός σε θέματα καρδιακού ρυθμού από την Cleveland Clinic στο Οχάιο. Ωστόσο συμπτώματα υπότασης εκδηλώνονται και όταν υπάρξει απότομη μείωσή της, ακόμα κι αν είναι μικρή (της τάξεως των 20 mmHg).

Οι πιθανές αιτίες

Η υπόταση μπορεί να έχει πολλές αιτίες. Μπορεί να είναι ορθοστατική, δηλαδή να εκδηλώνεται όταν σηκώνεστε από την ξαπλωτή θέση στην όρθια. Ή μπορεί να είναι μεταγευματική ορθοστατική υπόταση (εκδηλώνεται όταν σηκώνεστε μετά το φαγητό).

Υπόταση μπορεί να εκδηλωθεί και όταν κάποιος στέκεται όρθιος για πολλή ώρα. Αυτή η μορφή είναι πιο συνηθισμένη στους νεαρούς ενήλικες και στα παιδιά (τα παιδιά συνήθως την ξεπερνούν, καθώς μεγαλώνουν).

Η απότομη μείωση της πίεσης μπορεί επίσης να οφείλεται στην κατανάλωση αλκοόλ. Μπορεί ακόμα να προκληθεί από φάρμακα (π.χ. αγχολυτικά, ορισμένα αντικαταθλιπτικά, διουρητικά, παυσίπονα κ.λπ.).

Άλλες πιθανές αιτίες είναι νευρολογικές βλάβες λόγω του διαβήτη, καρδιακές αρρυθμίες, αφυδάτωση, καρδιακή ανεπάρκεια κ.λπ.

Σοβαρή υπόταση (σοκ), εξ άλλου, μπορεί να προκαλέσει η απότομη απώλεια αίματος, το έμφραγμα, μια μεγάλη αιμορραγία ή η αναφυλακτικό σοκ (σοβαρή αλλεργία).

Οι κίνδυνοι

Ο άμεσος κίνδυνος από την υπόταση είναι να χάσετε τις αισθήσεις σας και πέφτοντας να υποστείτε κάποιο κάταγμα. Αν αυτό συμβεί σε ηλικιωμένο άνθρωπο ή το κάταγμα αφορά ευαίσθητη δομή, όπως οι σπόνδυλοι, μπορεί να πλήξει σημαντικά την κινητικότητα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Η απότομη, σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης στερεί επίσης τον οργανισμό από το πολύτιμο οξυγόνο. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στην καρδιά, τον εγκέφαλο και άλλα όργανα. Αυτού του είδους οι συνέπειες παρατηρούνται με την σοβαρή υπόταση, η οποία μπορεί να απειλήσει τη ζωή εάν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.

Πώς θα την αντιληφθείτε

Πώς μπορεί όμως να καταλάβει κάποιος ότι έχει υπόταση; Από τα συμπτώματα που θα εκδηλώσει, απαντά ο ειδικός, εξηγώντας ότι ο ασθενής μπορεί ξαφνικά:

• Να αρχίσει να αισθάνεται ότι ζαλίζεται ή να παρουσιάζει σύγχυση
• Να έχει κρύο δέρμα που «κολλάει», όταν το αγγίζει κανείς
• Να αρχίσει να ιδρώνει ακατάσχετα ή να αισθάνεται ότι «βράζει»
• Να παρουσιάσει ναυτία ή ακόμα και να κάνει έμετο
• Να ακούει τα αυτιά του να κουδουνίζουν
• Να εκδηλώσει πονοκέφαλο
• Να παρουσιάσει συμπτώματα άγχους ή στρες
• Να αισθάνεται αδύναμος, να μην έχει τον έλεγχο των μυών του ή να αδυνατεί να σταθεί όρθιος

Εάν δεν αντιμετωπιστούν αμέσως, αυτού του είδους τα συμπτώματα μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια των αισθήσεων (συγκοπή).

Πότε να ανησυχήσετε

Αν και δεν αποτελεί απαραιτήτως πρόβλημα η υπόταση, όταν είναι σοβαρή πρέπει να αντιμετωπίζεται επειγόντως. Πώς μπορούμε, όμως, να αξιολογήσουμε την σοβαρότητά της;

Κατ’ αρχάς, από την αιτία της. Όταν οφείλεται σε αιμορραγία ή σε αναφυλακτικό σοκ, είναι επείγον περιστατικό. Μπορεί όμως να έχει και αφανείς αιτίες (π.χ. μια εσωτερική αιμορραγία). Σε τέτοιες περιπτώσεις, μην βασισθείτε στην μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, συνιστά ο ειδικός.

Όπως προαναφέρθηκε, με μείωση της πίεσης κατά μόλις 20 mmHg μπορεί να αναπτυχθεί υπόταση. Αυτό όμως ισχύει και για έναν υπερτασικό άνθρωπο. Αν αυτός παρουσιάσει την παραπάνω μείωση, η πίεσή του θα πέσει απλώς εντός των φυσιολογικών ορίων στην μέτρηση. Δεν παύει όμως να είναι υποτασική κρίση για τον συγκεκριμένο οργανισμό που έχει «μάθει» να λειτουργεί με υψηλή πίεση.

Για να μην μπερδεύεστε, λοιπόν, ο ειδικός συνιστά να εστιάζετε στα συμπτώματα του ασθενούς. Αν έχει κάποιο από αυτά που ακολουθούν, καλέστε ασθενοφόρο:

• Απώλεια των αισθήσεων/λιποθυμία
• Κρύο, κολλώδες δέρμα
• Υπερβολική ωχρότητα ή μπλε χροιά (μελάνιασμα) στο δέρμα
• Αδύναμος και γρήγορος καρδιακός παλμός
• Γρήγορη και «ρηχή» αναπνοή

Κι αν έχετε αμφιβολία, πάλι καλέστε βοήθεια, συνιστά. Προτιμότερο είναι να κάνετε λάθος, παρά να σας διαφύγει ένα σοβαρό περιστατικό, καταλήγει.